နေဗျဳဒဝ်၊ ဂျောန် ၈
အပ္ဍဲပရေၚ်ပၞာန်သီအဝဵုဏံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒးဗလးလဝ်တဲ တိဍာ်အုပ်ဓလီုဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ဂှ် ကောန်ပၞာန် နူကဵုကဝက် ဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ရး သီုဖအိုတ်တံ သွက်ဂွံယိုက်လျိုၚ်ပၞာန် အခိၚ်ပေၚ်ၚ်ဂှ်ကီု၊ စဵုကဵုဒးကော်ကၠုၚ် သၞာဲဒဴဒပ်ပၞာန်ဒေါအ်ဇူတံ လ္ၚီပြၚ်ဂှ် ဒးရုန်ဂ္စါန်ဒၟံၚ်ရ။
ပၞောဝ်ကဵုဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ရး ၁၄ အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် ကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်၊ ဒပ်မၚ်ပယျဵု ကေုာံ ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ် ယိုက်ဒၟံၚ်လျိုၚ်ပၞာန် နူကဵုဌာန်ဂအုပ်ပၞာန် ၈ တံဂှ်သၟးဟွံက သီုကဵုညးမပါဗက်ကၠုၚ် အပ္ဍဲဒပ်ပၞာန် မွဲမွဲဒၞါဲတံဂှ်သီုဖအိုတ်ဂှ် စၟတ်ကေတ် နဒဒှ်ညးယိုက်ဒၟံၚ်လျိုၚ်ပၞာန် အခိၚ်ပေၚ်ၚ်တံရောၚ် ဂိတုမေ ၃ တေံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် လလောၚ်တြးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲအရာယိုက်လျိုၚ်ပၞာန် အခိၚ်ပေၚ်ၚ်ဏံ ပ္ဍဲဗ္ဒိုပ်ပၞာန်ဒှ်ဒှ် ဒၞါဲဇက်ဒၟံၚ်ပၞာန်တံဒှ်ဒှ် ညးဒးဒုၚ်ကဵုလဝ်လျိုၚ် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန် မွဲမွဲဒၞါဲတံ၊ ညးယိုက်ဒၟံၚ်လျိုၚ်ပၞာန်ဂမၠိုၚ်၊ ညးဍံၚ်ပါဗက်လက္ကရဴဂမၠိုၚ်တံသီုဖအိုတ်ဂှ် မ္ဒးစၟတ်ကေတ် နဒဒှ်ညးယိုက်လျိုၚ်ပၞာန် အခိၚ်ပေၚ်ၚ်ရောၚ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးဂှ်ရ။
တိဍာ်ထိၚ်ဒက် ဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ရး ၈ ဂှ်ဝွံ ဒၞါဲဂကောံဒပ်ရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံကဵု ဒပ်ပံၚ်ကောံ ပၠန်ဂတးတံ ဝေၚ်ဒၟံၚ်ပၞာန် တွဵုရးကချေၚ်၊ ချေၚ်၊ ရခေၚ်၊ သေံသၟဝ်ကျာ၊ သေံသၠုၚ်ကျာ၊ ကရေၚ်ဍာဲ၊ မန်၊ ကရေၚ်၊ သက်ကိုၚ်၊ မဂွဵု၊ မာန္တလေဝ် ကေုာံ ရးဗဂေါတံ ပါလုပ်ရ။
ပွမယိုက်လျိုၚ်ပၞာန်အခိၚ်ပေၚ်ၚ် နူက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ် မလလောၚ်တြးလဝ်ဂှ်ဝွံ ကၠာတေံဂှ် ကောန်ပၞာန်တိတ်မုက်ပၞာန်တံရဟေၚ် စၟတ်လဝ် နသဘဴဒးယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ် ၂၄ နာဍဳတုဲ ကောန်ပၞာန်ဓမ္မတာ လ္ပာ်လက္ကရဴတံဏံဂှ်တှ်ေ ဟွံတၞီလုပ်ရ။
ဗိုလ်ဇၞော် CDM ညဳတုတဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်တြးလဝ် ဗီုအခိၚ်လၟုဟ်ဂှ်ဝွံ ကောန်ဒပ်ဂမၠိုၚ် အခိၚ်ဟွံရုဲ ဂွံတိတ်မုက်ပၞာန်ဂှ် ဒှ်ဗီုပြၚ် ဒးပလေဝ်လဝ်ထိုၚ်ဏောၚ်တုဲ ဒှ်လက္ချန် ဇြဟတ်ဆုတ်ယုတ်စှ်ေကၠုၚ်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“လၟုဟ်ဂှ် လ္ပာ်ဍေံတံ ဇြဟတ်ဆောံလေၚ်ကၠုၚ်ဂှ် ညာတ်ကၠုၚ်တုဲ ရဲနွံဒၟံၚ်အပ္ဍဲဒပ် ပ္ဍဲမုက်ပၞာန်တေံကဵုဒှ်၊ လက္ကရဴဏံကဵုဒှ်၊ သီုကဵုရဲတိတ်ဒၟံၚ်တရဴ နကဵုလျိုၚ်တၞဟ်ဟ်တံဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဗီုပြၚ် အခိၚ်ဟွံရုဲ ဒးတိတ်ပၞာန် ဒးပလေဝ်လဝ်ထိုၚ်ဗအ်တံရဏောၚ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵုဍေံတံဂှ် ဒှ်လက္ချန်ဇြဟတ်ဆုတ်ယုတ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
စနူကဵုအခိၚ်ဂ္စါန်သီအဝဵုကၟိန်ဍုၚ် နကဵုဇြဟတ်လွဟ်ဂှ်တုဲ ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ညးချဳဒရာၚ်ကတိုၚ်ကၟဟ်ပရေၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳတံကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်နွံပၟိက် ကုဒဳမဝ်ကရေဇြဳ အလုံဍုၚ်မွဲဂှ်ဝွံ ချဳဒရာၚ် ဒစဵုဒစးကၠုၚ်ဒၟံၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် နကဵုနဲကဲနာနာသာ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ဒပ်ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ် အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် ဟွံအောန်နူကဵု ၅၀၀ နွံကၠုၚ်လဝ်တုဲ ဗ္တိုက်သရိုဟ် ထပိုတ်ဒၟံၚ်ရိုဟ်ကၞက် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် မွဲကရောံကဵုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် EAO တံရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဝွံ နကဵုဟိုတ်နာနာသာ် ဂြိပ်ပၞာန်ကီု၊ သ္ပကၠုၚ် CDM တံကီု နွံကၠုၚ်လဝ်တုဲ ပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက်ဗလးတိတံဏံဂှ်လေဝ် ဂြိပ်တိတ် လ္ပာ်ဍုၚ်ဇိုၚ်ဝုတ်ဒိုဟ်တံ၊ ပြဟ်လလုဲချိုတ်အာတံ၊ ဒးဒုၚ်ရပ်ဒက် ကေုာံ ဖျေံလွဟ်ဒုၚ်ကျတံဂှ်လေဝ် က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် အဆက်က်ရ။
ဟိုတ်နူအကာဲအရာသာ်ဏံတုဲ သွက်ဂွံကလေၚ်ဗပေၚ်ဇြဟတ် အပ္ဍဲဒပ်မာန် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳတေံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂယိုၚ်ပ္တိုန်လဝ် သၞောဝ် ဇၟာပ်ကောန်ဍုၚ် ဟွံဒေါအ်ဟွံဂွံ ဒးယိုက်လျိုၚ်ပၞာန်ဂှ်ကဵု သၞောဝ်ဒပ်အရန် မဒှ်သၞောဝ်ကလေၚ်ကော် ကောန်ပၞာန်တြေံတြေံတံဂှ်ရ။
အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဂကောံမၚ်လ္ၚတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ဗမာ ကေုာံ ပဋိပက္ခ BACS ဂှ်မ္ဂး သွက်တန်ဗ္တောန်ကွတ်ပၞာန်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လၟေၚ် (၁) ကဵု လၟေၚ် (၂) ဂှ် ပံက်လဝ်ဘာတန်ဗ္တောန် ၂၁ ဘာတုဲ သွက်လၟေၚ် (၂) ဂှ် ညးသၟတ်ဗ္ဒါဲ ၉၀၀၀ ဒးဒုၚ်ပကောံပလဝ်ကောန်ပၞာန်ရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် အတိုၚ်သၞောဝ်ဒပ်အရန်ဂှ်မ္ဂး ညးမကလိဂွံလဝ်အခေါၚ်နုက်တိတ်နူဒပ်ပၞာန် လောန်ကၠုၚ် ၅ သၞာံတေံကဵု ညးကလိဂွံလဝ်အခေါၚ်ဒေါအ်ဇူ ၁၄၀၀ ပြၚ်တံဂှ် သွက်ဂွံယိုက်ဂၠေၚ် တာလျိုၚ်လ္ပာ်ပၞာန်တံဂှ်တုဲ စနူဂိတုဂျောန်မံက်တုဲ ကော်လဝ် ပ္ဍဲနေဗျဳဒဝ်ရောၚ် ဌာန်ပရိုၚ် BBC ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ညးဒးဒုၚ်ကော်ဂမၠိုၚ်ဝွံ အပ္ဍဲကဏ္ဍ ပရေၚ်ဗ္တိုက်၊ ထံက်ပၚ်ပလံၚ်ဗစိုပ် ကေုာံ ကဏ္ဍကဵုကသပ်တံဂှ် ပ္ဍဲဒၞါဲမဒးရးတံဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ် မဒှ်ရောၚ် နိဿဲကေတ် ဂလာန်ညးဒးဒုၚ်ကော်လဝ်မွဲတၠတုဲ ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ဗိုလ်ဇၞော် CDM ညဳတုတဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဝွံ နကဵုဇြဟတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်လက္ချန်ဟွံရုမ်ဂပ်တုဲ ညးစိုပ်အာအပ္ဍဲဒပ်တံကဵု သှ်ေဒၟံၚ်တံဂှ်လေဝ် စိုတ်ဓာတ်စှ်ေဒၟံၚ်ကွေံကွေံတုဲ ဍောၚ်ဒၟံၚ်ပၞာန်ရောၚ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
“ ဣဏံဝွံ ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ဂှ် နွံပၟိက်ဒၟံၚ်ဇြဟတ်ကွေံကွေံဏောၚ်။ ဒှ်ဒၟံၚ်လက္ချန် နကဵုဇြဟတ်လၟုဟ်ဂှ် ညးတံကေတ်ကၟေတ်ဟွံမာန် ဒှ်ဒၟံၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးတံ ပကောံဒၟံၚ်ကောန်ပၞာန်။ စပံက်တန်ဗ္တောန်ဂမၠိုၚ်တုဲ ညးတံ ဒးရုန်ဂ္စါန်ဒၟံၚ် တၟာလှ်ေရ။ ဆ္ဂး အကာဲအရာလၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ဇြဟတ်မွဲဓဝ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ရဲစိုပ်အာ အပ္ဍဲ( ဒပ်ပၞာန်) ဂှ်လေဝ် စိုတ်ဓာတ်စှ်ေဒၟံၚ်ကွေံကွေံယျ။ မၞိဟ်သှ်ေဒၟံၚ်အပ္ဍဲတေံဂှ်လေဝ် ဍောၚ်ဒၟံၚ်ပၞာန်ယျ။ ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာ အိုတ်ဒၟံၚ်ဇိုၚ်တၟာလှ်ေရဏောၚ်။ အေ ဂှ်တှေ ်နကဵုဒပ်ပၞာန် ဒှ်ဒၟံၚ်ဗီုပြၚ် ထပ်ဗပေၚ်ဒၟံၚ်ဍာ် လ္တူဂၠုၚ်လီုလီုဂှ်ဏောၚ်။ ဒှ်အာသဘဴ ဗပေၚ်က္ဍၚ် ဗၠိုက်က္ဍၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပပ္တံနူကဵုပရေၚ်ပၞာန် ၁၀၂၇ တုဲ စဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ပ္ဍဲကဵုကချေၚ်၊ ချေၚ်၊ ရခေၚ်၊ သေံသၟဝ်ကျာ၊ ကရေၚ်ဍာဲ၊ ကရေၚ် ကေုာံ ရးသက်ကိုၚ်တံဂှ် ဒးဗလးလဝ်တဲ ဗ္ဒိုပ်ဒပ်တံကဵု တိဍာ်အုပ်ဓလီု ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်တုဲ ဒးဆောံလေၚ်လဝ်ဍုၚ် ဗ္ဒါဲ ၆၀ ရ။
အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် အေန်သတဳကျူတ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်အမေရိကာန် မလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဨပရဴကြပ်အိုတ်ဂှ်မ္ဂး နကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ နူကဵုရုၚ်ပၞာန် စဵုကဵုဗ္ဒိုပ်ကၚ်ဂီုကၠီုတံဂှ် ဗ္ဒိုပ်ပၞာန် ၅၂၈၀ နွံတုဲ ပ္ဍဲကဵုဏံ ဒးဆောံလေၚ်လဝ် ဗ္ဒိုပ်ပၞာန် ၂၅၀၀ ယျဂှ် ချိၚ်ခယျလဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−SAC