မတ်မလီု၊ ဂျာန္နဝါရဳ (၈)
ၜဵုစဲတ္ၚဲ တိတ်နူတွဵုရးဍုၚ်မန်တံဂှ် ပ္ဍဲကာလၜဵုတိတ်ဂှ် မ္ၚးနူဟွံဂွံၚုဟ်ခိုဟ်ဟ်ဂှ် ညးကၠုၚ်ရာန်ဗီုကၠာတေံဟၟဲတုဲ ဒးဂဗဒၟံၚ်ကဵု ညးရာန်ဟွံမွဲရဂှ် ညးကၠောန်ၜဵုတံ ဟီုကဵု သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။
ၜဵုစဲတ္ၚဲပ္ဍဲဒေသတံဂှ် တုဲကၠုၚ်ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေန်ဗာ သတ္တာဟတတိယဂှ် စတိတ်ကၠုၚ်လဝ်ကီုလေဝ် ကိုပ်ကၠာနူဂှ်ဂှ် ၜဵုစဲတ္ၚဲမွဲပိဿာမ္ဂး ၚုဟ်ဗွဝ်ဖျာနွံကၠုၚ်လဝ် ၁၇၀ ဒ္ကေဝ်ကီုလေဝ် ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ် မွဲပိဿာမ္ဂး ၚုဟ်စှ်ေကၠုၚ် စဵုကဵု ၁၄၀ ဒ္ကေဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကၠာတေံ ၜဵုဂှ် ညးကၠောန်ကမၠောန်ကတံ၊ ညးကလေၚ်ကၠောန်ပ္တိတ် ၜဵုသ္အးတံကဵု ကမၠောန်ရုၚ်စက်လ္ၚဵုတံ ကၠုၚ်ရာန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် လၟုဟ်ဏံဂှ်တှ်ေ ပွကၠုၚ်ရာန်ဗီုကၠာတေံ ဟွံမွဲရတုဲ ပရေၚ်သွံရာန် ညိၚ်ဒၟံၚ်ရ။
ညးကၠောန်ၜဵုမွဲတၠဂှ်တှ်ေ အခိၚ်ၜဵုတိတ်အောန်ဒၟံၚ်ဏီဂှ် ၚုဟ်စှ်ေတုဲ ပရေၚ်သွံရာန်ညိၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ ဒးကျဒၟံၚ်တုဲ အခိၚ်ၜဵုတိတ်ဂၠိုၚ်မ္ဂး သွက်ၚုဟ်ဂွံထပ်စှ်ေ နွံဒၟံၚ်ဂှ်ရ ခက်ခုဲကၠုၚ်မာန်ရဂှ် ဟီုရ။
“ပရေၚ်သွံရာန်ဂှ် ညိၚ်ဒၟံၚ်ရ။ ဥပမာ ရဲနွံပၟိက်တံနွံလေဝ် ဟွံဒှ်ကလောန်ဗီုလတေံရ။ ကဵုၚုဟ်ဗွဝ်ဖျာလၟုဟ်ဏံရတှ်ေ ကျရ။ တုဲပၠန် ၜဵုတိတ်ဂၠိုၚ်တိုန်တှ်ေ ၚုဟ်ပဵုစှ်ေကၠုၚ်ဏီရ။ လၟုဟ်ဂှ် ၜဵုတိတ်ဂွံညိညိကွေံ ၚုဟ်စှ်ေဒၟံၚ်ဂလိုၚ်ဏံတှ်ေ ၜဵုတိတ်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တှ်ေ ဥပမာ လိုသြန်တုဲ သွံညးသ္ကအ်ဏောၚ်၊ သွံညးသ္ကအ်တှ်ေ ၚုဟ်ၜဵုဂှ် သာတုဲစှ်ေရ။ အခက်အခုဲသာ်ဏံတံ နွံရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ်လေဝ် ညးကၠောန်ၜဵုတံဂှ် ပ္ဍဲအရာကၠောန်ပ္တိတ်ၜဵုဂှ် ဟိုတ်နူအခက်ခုဲကောန်ကမၠောန်တံ၊ မ္ၚးနူစရိတ်ကၠောန်ပ္တိတ်ဇၞော်သၠုၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ဟိုတ်နူအကြေပ်ဂြတ် နာနာသာ်တုဲ သွက်ကမၠောန်ဂွံဂေတ်ဂြိပ်ဂှ် ဒးရုန်ဂ္စာန်ဒၟံၚ် တၟာကလှ်ေရ။
ညးကၠောန်ၜဵုမွဲတၠပၠန်ဂှ်လေဝ် မ္ၚးနူၜဵုဟွံဂွံၚုဟ်ဂှ် ဟိုတ်နူစရိတ်ကောန်ကမၠောန်တံကဵု စရိတ်အိုတ်နာနာတံ ဇၞော်သၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ အကာဲအရာဟွံခိုဟ်စကွေံကွေံရဂှ် ဟီုရ။
“ၚုဟ်ၜဵုဂှ် ပိုဲဂှ်တှ်ေ ၜဵုလေဝ်ၚုဟ်ဟွံမွဲ။ ကောန်ကမၠောန်ဂှ် ၚုဟ်ဂၠိုၚ်။ တုဲပၠန် ၚုဟ်ဒဳဇြေဝ်ဂှ်လေဝ် ဂၠိုၚ်မံၚ်ဂှ်ရ ပိုဲတံဂှ် အခက်ခုဲနွံဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ အကာဲအရာဂှ် ဟွံခိုဟ်စကွေံကွေံရ။ ပိုဲဂှ် ကၠောန်ဂှ်ကၠောန်ဒၟံၚ်ဖိုဟ်ရ သ္ဂောံတိတ်ဂှ် လအ်မံၚ်ညိဏီလေဝ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ကမၠောန်ၜဵုဂှ် ဟိုတ်နူသၞောဝ်ယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ်ပၞာန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံတုဲ ကောန်ကမၠောန်အောန်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ ဒးဗပဵုပ္တိုန်ၚုဟ် ၜါဆ နူကဵုသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံတုဲ ဒးကော်ကေတ်ဒၟံၚ် ကောန်ကမၠောန်တံနွံဒၟံၚ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူဥတုရာသဳဖံက်ပၠန်တုဲ ဒးကျကၠုၚ်လဝ်တံ နွံကၠုၚ်လဝ်ရ။
ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန် ၜဵုစဲတ္ၚဲဂှ် အဓိကကၠောန်ပ္တိတ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ်၊ ဇြပ်ဗု ကေုာံ ရေဝ်တံတုဲ လၟေၚ်သၞာံ လျိုၚ်တာန်ၜဵု တိတ်ဒၟံၚ် (၄၀၀၀၀)ပြၚ်ရ။
ၜဵုစဲတ္ၚဲ တိတ်ကၠုၚ်တံဂှ် ပလံၚ်ပ္တိုန်သွံတြးဒၟံၚ် ပ္ဍဲရးလ္ဂုၚ်၊ မာန္တလေဝ်မပါလုပ် သီုတွဵုရးလ္ၚဵုတံရ။
ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်