မတ်မလီု၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၆
ပပ္တံနူအခိၚ်ပၠန်ဂတးဏံတုဲ စချူဓဇက်ဒၟံၚ် သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ပြံၚ်လှာဲအာဖေဝ်ဒရာဂှ်ယျဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၂ တေံ ဂကောံ ၉ ဂကောံ ပါလုပ်သီုကဵုဂကောံပၠန်ဂတးကောန်ဍုၚ်အရၚ်၊ ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာသ္ပစၞးတွဵုရး၊ သ္ပစၞးဂကူတံ လလောၚ်တြးလဝ်ရ။
ထ္မံက်အာရုပ်ရဴ ပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳအနာဂတ်နတဲတုဲ သွက်ဂွံရပ်စပ်အာ နဒဒှ်လိက်စံၚ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် အဝဵုဍေံမၞုံ ညံၚ်ရဴသၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် သွက်အခိၚ်ကာလအပြံၚ်အလှာဲဂှ်ဏောၚ် မဒှ်ရ။
ဥူအံၚ်သာန်မျေတ် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂးဂကောံဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်အပြံၚ်အလှာဲဏံ ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဟွံမာန်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုဂကောံ ၉ ဂကောံ မစချူခၞံဒၟံၚ် သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်အခိၚ်အပြံၚ်အလှာဲဂှ် NUG ကဵု NUCC တံလေဝ် ပါလုပ်ကၠုၚ်ဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“အခါချူကၠုၚ်လၟုဟ်ဂှ်လေဝ် ပိုယ်တံ ၉ ဂကောံသၟးဟွံကပုဟ်။ ပ္ဍဲကဵု NUCC ဂှ် Transitional Constitution Working Group ဂးတုဲ ဂကောံကမၠောန်ချူဓဇက်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် အခိၚ်ကာလအပြံၚ်အလှာဲဂှ် ဒက်ပ္တန်လဝ်နွံရ။ သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ကိုန်စဳမာန်ပြံၚ်လှာဲသၞောတ်ဖေဝ်ဒရာ AFTA နူကဵု ၉ ဂကောံဏံ စလဝ်ဂှ် ပိုယ်တံ ကလေၚ်ပံၚ်ပ္ဍဲ TCWG တုဲ လၟုဟ်ကလေၚ်ချူဒၟံၚ်ရ။ ကလေၚ်ချူဒၟံၚ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဂကောံပိုယ်တံ ၉ ဂကောံဂှ် လ္ၚဵုတံလေဝ် ဒှ်ဒၟံၚ်ကောန်ဂကောံ ပ္ဍဲကဵု TCWG ဂှ်တုဲ ညးစၞး NUG တံလေဝ် ပါ၊ ညးစၞး NUCC တံလေဝ် ပါဟီုတှ်ေ ဒှ်သဘဴ သီုညးဖအိုတ် ချူတုပ်ပ်ဏောၚ် မဒှ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်သွက်အခိၚ်အပြံၚ်အလှာဲဂှ် နူသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံရ အလဵုမၞိဟ်ဆဵုဂဗတုဲ စချူဓဇက်လဝ်တုဲ အခိၚ်လၟုဟ် တုဲဒှ်အာဒဵုကဵုအဆံၚ် ဗီုလဵုဂွံဒက်ပ္တန် သၞောတ်ခၞံသၞောဝ်၊ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်၊ သၞောတ်သၞောဝ်ဓဝ်အုပ်လဒံတံဂှ်ယျဂှ် ညးဆက်ဟီုရ။
ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာအနာဂတ်ဂှ် သၞောတ်ဖေဝ်ဒရာသ္ပသ္ဇိုၚ်ကဵုဗဟဵု ညံၚ်သၞောတ်ဗဟဵုထိၚ်ဒက် ဇြဟတ်ဂွံကလေၚ်ခိုဟ်ကၠုၚ်ဂှ် ဒုၚ်တဲဒ္ဂေတ်ဗက်အာဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် ဂကောံ ၉ ဂကောံဏံ လလောၚ်တြးလဝ်ရ။
ညံၚ်သ္ဂောံကလေၚ်ဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဂိုတ်ဂ္စါန်အာ နနဲတွဵုရးဇြဟတ်ခိုဟ်မှ ကၟိန်ဍုၚ်ဇြဟတ်ခိုဟ် (Bottom-up Federalism Approach) ဂှ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
သၞောတ်ဗဟဵုထိၚ်ဒက်ဂှ်ဝွံ ပါဲနူသောၚ်ကလး ပြဒ္ဒညာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မတန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ထပှ်စှော်သၞာံပြၚ်ဂှ် ဟွံမာန်ဂှ် သီုကဵုဖန်ဗဒှ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ပြဒ္ဒညာတံဏံ ဂွံဇြိုဟ်နက်အာဂှ်ဝွံ ဒှ်ဓဝ်ပကတိရောၚ်ဂှ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ချူဓဇက်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် အခိၚ်ကာလအပြံၚ်အလှာဲတုဲမ္ဂး သွက်ဂွံသ္ပဒတန်ဂှ် လၟေၚ်ကမၠောန်ပ္ညဳပ္ညပ်သီုဖအိုတ်တံ ဆက်နွံဒၟံၚ်ဏောၚ်ဂှ်ရ သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်တှ်ေ ဂုန်ဖဵုဍေံ နွံတၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်ဂှ် ဥူအံၚ်သာန်မျေတ် သောၚ်ကလးလဝ်ရ။
“အဝဵုဂှ်တှ်ေ ကၠုၚ်နူညးဍုၚ်ကွာန် နူတွဵုရးတံဂှ်ရ အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်လေဝ် အဝဵုစၟဳပြမာန်တံဂှ် သာတုဲဍာံစၟတ်ဏောၚ်။ ဒှ်ဗီုပြၚ်နူလ္တူ စှ်ေကၠုၚ်သၟဝ်ဟွံသေၚ် ဟိုတ်နူကၠုၚ်နူကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံဍာံဍာံဂှ်တုဲ ဒှ်အာသဘဴ ဂွံပွမလုပ်သၞောဝ် Legitimacy ရ။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုတွဵုရး ပ္ဍဲကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ်လေဝ် ပရေၚ်ဂကူ ကဆံၚ်တုပ်သၟဟ်၊ ပရေၚ်ဗဗွဲဓဝ် ကေုာံ အခေါၚ်စၞောန်ပျးအပိုၚ်တံဂှ် ကလိဂွံအာပေၚ်ၚ်ဏောၚ်။ အလဵုအသဳအဆံၚ်ၚ် မမံက်တိတ်ကၠုၚ်တံဂှ်လေဝ် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဖန်ဗဒှ်ကဵုအလဵုအသဳ Limited Zone မာန် ဖဵုသာ်ဏံ နွံတၟာဂလိုၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
နကဵုဂကောံ ၉ ဂကောံဂှ်တှ်ေ ညးတံဝွံ ဒှ်ဂကောံပၠန်ဂတး မဂိုတ်ဂ္စါန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳ မဒက်ပ္တန်လဝ် နကဵုတွဵုရး မၞုံကဵုအခေါၚ်ဂကူတုပ်သၟဟ်၊ မၞုံကဵုအခေါၚ်စၞောန်ပျးအပိုၚ် မၞုံကဵုအခေါၚ်အရာပေၚ်ၚ်တံဏံပေၚ်ၚ်ဂှ်ရောၚ် ဟီုလဝ်ရ။
တၚ်လလောၚ်တြးဂှ်တှ်ေ ဗော်တောတက်ကောန်ဂကူကရေၚ်ဍာဲ KNPP ၊ ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် KNU ၊ ဒပ်ပၠတရဴကောန်ဂကူချေၚ် CNF ကေုာံ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဗ္တိုက်သရိုဟ်တၠအဝဵုပၞာန် NMSP-AD တံ ပါလုပ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကံၚ်ဇြဳကဵုကသပ်ရးကရေၚ်ဍာဲ KSCC ၊ ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာဍုၚ်မန် MSFC ၊ ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာကောန်ဂကူပအိုဝ် PNFC ၊ ကဝ်မတဳကဵုကသပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တအာၚ် TPCC ကေုာံ ဂအုပ်ဂကောံညးဗြဴဂမၠိုၚ် (ဍုၚ်ဗၟာ) WLB တံလေဝ် ပါလုပ်လဝ်ရ။
သွက်တုဲကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ ၃၁ ဂှ် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG မပါလုပ် KNU, KNPP, CNF တံဂမၠိုၚ် သွက်တၚ်တုပ်စိုတ် မပံၚ်တောဲလလောၚ်တြးလဝ်ဂှ် ညံၚ်ဂကောံဂမၠိုၚ် ဂွံပါလုပ်ကၠုၚ်ဂှ် သၠုၚ်ပ္တိုန်အာ ပရေၚ်ပ္ညဳပ္ညပ်တံဏောၚ်ဂှ် ကဵုလဝ်သမ္တီရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−CJ