ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ ရုယှာ ထ္ပက်စၟတ်တဲ သွက်ကဏ္ဍဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ၉ သာ်

နေဗျဳဒဝ်၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၅

ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၃ တေံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ ရုယှာတံ တုပ်စိုတ်ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲလိက်ကသုက် ၉ သာ် သွက်ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် အကြာအလဵုအသဳၜါဍုၚ်ကဵု ကဏ္ဍပူဂဵုတံဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲလိက်ပရိုၚ်တြးဝါဒ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံရ။

ညးတာလျိုၚ် နူဂကောံဗော်သွး၊ ဌာနဝန်ဇၞော်မဆေၚ်စပ်ဂမၠိုၚ် ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ လိက်ကသုက် ၉ သာ် မပ္တံကဵု သွာၚ်စမြိုၚ်သ္ဇိုၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ကမၠောန်တိုက်သြန်၊ ပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်ဆက်စၠောံ၊ နဲကွတ်ပညာ ကေုာံ စပ်ကဵုပရေၚ်ဗ္စာရဏာမၞိဟ်တံ မဒှ်ရ။

ပ္ဍဲကဵုဏံ ပ္ဍဲကဵုလိက်ကသုက် ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ စပ်ကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ပရိုၚ် ဗွဲလစှ်ေဂှ် ဟွံဂွံဆဵုကေတ်ရ။

ပ္ဍဲကဵုကိုန်စဳမာန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဗွဲတၟေၚ်ထဝါဲဂှ် သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံရုၚ်စက်ဍုန်ကၠေၚ်ဍေန် ကေုာံ သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံသၞေဟ်က္ၜၚ်တံ မပါလုပ်ဂှ် တုပ်စိုတ်ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ စပ်ကဵုပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ်တံရောၚ် ဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ်ရုယှာ ဟီုလဝ်ဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲဌာန်ပရိုၚ်ရိုက်တာရ။

အတိုၚ်ဂလာန် ဌာနဝန်ဇၞော်ဂှ်မ္ဂး ကိုန်စဳမာန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဗွဲတၟေၚ်ထဝါဲဏံဂှ်ဝွံ ဒှ်ကိုန်စဳမာန်သၠဲဍေံမၞုံ ၁၉၆ ပန်ကၠၚ်ညဳကဳလောမဳတာ နွံပ္ဍဲဗလးၜဳကပ္ပလဳဂှ်တုဲ စဳဇန်လဝ် သွက်ဂွံစွံ ဒၞါဲအပိုၚ်အခြာမရေၚ်တၠုၚ် ကမၠောန်ပလံၚ်ပစိုပ်ဗၞိက်၊ ဒၞါဲနဲကွတ်ပညာ၊ ဒၞါဲဒတန်ဗြိုဟ်ပရေၚ်ပလံၚ်ဗစိုပ် ကေုာံ ဒၞါဲနဲကွတ်ပညာကဆံၚ်သၠုၚ်တံ မဒှ်ရ။

ဥူတာန်သဵုနာၚ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်တှ်ေ ကိုန်စဳမာန်တံဏံ ထ္မံက်ရုပ်ရဴနတဲမာန်ဟွံသေၚ်တုဲ သွက်ပရေၚ်ဂီုကၠီုဂှ်တှ်ေ ကဵုကောန်ပၞာန်နူဍုၚ်သ္အာၚ်တံ လုပ်စိုပ်ကၠုၚ် နကဵုကယျိုၚ်ယူနဳဝှမ်ကောန်အရာပ်တံမာန်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

“ကမၠောန် ၉ ဂကူဏံဂှ်လေဝ် နတဲမ္ဂး သ္ဇက်ဂွံထ္မံက်ရုပ်ရဴမာန်ဟွံမွဲပုဟ်။ နွံမွဲဂှ်တှ်ေ ယဝ်လုပ်စိုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲသၞေဟ်က္ၜၚ်ဒမျိုဟ်ထဝါဲဂှ်မ္ဂး ဍေံလေဝ် ဒးချုက်လိက်ကသုက်ပရေၚ်ဂီုကၠီု ညံၚ်ရဴကြုက်ကီုဏောၚ်။ မိက်ဂွံသ္ဂးဂှ်တှ်ေ ညံၚ်ရဴကြုက်ကီုရ အတိုၚ်သၞောဝ်ပရေၚ်ဂီုကၠီုဂှ်မ္ဂး သွံစအာအဝဵုစၟိန်ပြမာန်ကၟိန်ဍုၚ် မကဵုလဝ်အခေါၚ် ကောန်ပၞာန်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ လုပ်စိုပ်နကဵုကယျိုၚ်ယူနဳဝှမ်ကောန်အရာပ်တံဂှ်ဏောၚ်။ ညအ်ဂှ်တှ်ေ ဒှ်အကာဲအရာ ကေုာံ ဂၠံၚ်တရဴဍေံတံ(စကစ) မကၠောန်အာရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၈ တေံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် စၞောန်ပျးလဝ် သၞောဝ်စပ်ကဵုပရေၚ်ဒုၚ်ကာဂီုကၠီုပူဂဵု ကမ္ပဏဳပရေၚ်ဂီုကၠီုအပ္ဍဲဍုၚ်၊မ္ၚးဍုၚ်တံ ကလိဂွံအခေါၚ်ရပ်လွဟ်ဂှ်ရ။

ကောံဓရီုကမ္မယှေန်ပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကေုာံ ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် အကြာအလဵုအသဳ ရုယှာ−ဗၟာ မရနုက်ကဵုပဉ္စမဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၃ တေံ ပ္ဍဲနေဗျဳဒဝ်ရ။

သဳကၠဳလဝ် ပရူကိုန်စဳမာန် သ္ဂောံသိုၚ်ခၞံရုၚ်စက်ဍုန်ကၠေၚ်ဍေန်၊ ကေုာံ ရုၚ်စက်ကဵုဇြဟတ်ဓာတ် နကဵုချးတၟအ်၊ ပါလုပ်သီုကဵုသၞေဟ်က္ၜၚ်ကျာမွဲဂှ်ရောၚ် ဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဍုၚ်ရုယှာ ဟီုလဝ်ရ။

ဒံက်တာကာန်ဇြဝ် ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဆက်စၠောံပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဍုၚ်သ္အာၚ် ကေုာံ ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ကေုာံ ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဖောအ်ဗြေဝ်တောတက်ဍုၚ်ရုယှာ မေဿတာ မက်သေန်ရဴယှေဝ်တညိကပ်တံ ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ ပ္ဍဲကောံဓရီုဂှ်ရောၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ပရိုၚ်ရ။

ဒံက်တာကာန်ဇြဝ်ဂှ်တှ်ေ ပရေၚ်ဆက်ဆောံအဖဝ်မိတ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ကေုာံ ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် အကြာဗၟာ−ရုယှာဂှ်ဝွံ စနူအခိၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကေတ်လျိုၚ်တုဲဂှ် တောတက်တိုန်ကၠုၚ် နကဵုအသိၚ်ရောၚ် ဟီုရ။

သွက်ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တောတက် စမြိုၚ်သ္ဇိုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲအရာကၠောန်ၜိုတ် ကမၠောန်ကွတ်စက်ဂတာပ်ခေတ် ကေုာံ သွက်ဂွံသၠုၚ်ပ္တိုန်အဆံၚ် ကဏ္ဍပရေၚ်ပလံၚ်ဗစိုပ်တံဂှ် သွက်ဂွံပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ်အာဂှ် ကော်ဘိက်လဝ် ညးဓလိုက်တမ်ရိုဟ်ရုယှာတံရ။

ဥူတာန်သဵုနာၚ်ဂှ်တှ်ေ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကျဒၟံၚ်ပၞာန်ဏံ ဒှ်သဘဴဖဍိုက်ဗပေၚ်ကဵုအာ တၚ်နွံပၟိက်ဍုၚ်ဇၞော်ဇၞော် ညံၚ်ရဴဍုၚ်ရုယှာ မကဵုပွစဵုဒၞါ ကုဒတူလိုၚ်ညးတံမာန်ဂှ်ဏောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

“ဍေံတံ (စကစ) ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲဗလးပၞာန် အခိၚ်ကျဗြံဇၞော်ကဵုဇြဟတ် မၞိဟ်စဵုဒၞါကဵုဟွံမွဲ ဒှ်ဒၟံၚ်ဂှ် ၜိုတ်တၚ်စၟဳနွံဂှ် ဗက်ၛာပ်ဒၟံၚ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုညးတံဂှ် ကြုက်နွံတုဲ လၟုဟ်တှ်ေ ထပ်ကၟောန်အာ လ္ပာ်ရုယှာပၠန်ရဏောၚ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ ကမၠောန် ၉ ဂကူဏံဟွံက ဒးထ္ပက်စၟတ်တဲ အလုံဍုၚ်မွဲကဵုဒှ် ယဝ်စဵုဒၞါကဵုလ္ပာ်ညးတံဏောၚ်ဟီုမ္ဂး အရာဍုၚ်ဇၞော်ဇၞော်တံဏံ နွံပၟိက် သွက်ဂွံဖ္ဍိုက်ဗပေၚ်ကဵုဂှ် ဟီုဂးကၠုၚ်ဒၟံၚ် နကဵုလစွံစိုတ်သာ်ဏံရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ရုယှာဂှ် ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် ကေုာံ ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ်တံသၟးဟွံက ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တောတက် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေၚ်ပံၚ်တောဲကမၠောန်တိုက်သြန် ကေုာံ ကိုန်စဳမာန်စမြိုၚ်သ္ဇိုၚ်တံဂှ်လေဝ် သၠဲပ္တိုန်ဒၟံၚ်ရောၚ် ဟီုရ။

အမာတ်ကလုတ်ရုယှာ စပ်ကဵုဍုၚ်ဗၟာဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံသၠုၚ်ပ္တိုန် ပမာဏပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ၜါဍုၚ်ဂှ် ကဵုက္ဍိုပ်ကဵု ပရေၚ်ပံၚ်တောဲ ပ္ဍဲကဏ္ဍဇြဟတ်ဓာတ်၊ သွာၚ်နျူကလဳယျာ၊ ပရေၚ်တဵုလွဳ ကေုာံ သွာၚ်ဖကောဝ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်ၜိုတ်ဒၟံၚ်ရောၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ပရိုၚ်ရ။

ဍုၚ်ရုယှာ သွံတြးကဵုဒၟံၚ်ကပေါတ်ပၞာန်ဂၠိုၚ်အိုတ် ကုဍုၚ်ဗၟာ ပါလုပ်သီုကဵုက္ၜၚ်ကျာတံဂှ်ဝွံ ကြဴနူသၞာံ ၂၀၂၁ ပၞာန်သီအဝဵုတုဲဂှ် ပရေၚ်ဆက်ဆောံမဍုက်ကေဝ် စပ်ကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ နွံကၠုၚ်လဝ်ရ။

ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ ကဝ်ပဝ်ရေယှေန်ဇြဟတ်ဓာတ်အနုလက်ကၠိုက် Rosatom အလဵုအသဳရုယှာပိုၚ်ဂှ် သွက်ကိုန်စဳမာန်သိုၚ်ခၞံ ရုၚ်စက်ကဵုဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် ကြဴနူသၞာံ ၂၀၂၂ တုဲဂှ် ထ္ပက်ကၠုၚ်လဝ်စၟတ်တဲ လိက်တုပ်စိုတ် MOU ရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)

ဗီု−MOI