မဝ်သကိုဝ်၊ ဨပရဴ ၃
အခိၚ်ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် သ္ဂောံသၠဲပ္တိုန်ဇြဟတ်ပၞာန်ဂှ် သမ္မတဗလာဒဳမာပူတေန် ကော်ကၠုၚ်မၞိဟ်တြုံ အကြာအာယုက် ၁၈ ကဵု ၃၀ သၞာံ လၟိဟ်ဗၞတ် ၁၆၀၀၀၀ နဒဒှ်ကောန်ပၞာန်တၟိတုဲ ကြဴနူသၞာံ ၂၀၁၁ တုဲဂှ် ဣဏံဝွံ ဒှ်ပရေၚ်ရုယှာကော်ကၠုၚ်သ္ဂောံလုပ်ပၞာန် ဇၞော်အိုတ်မွဲရ။
ဒြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ညးတံဂှ် ထေက်ကဵုဒးဂလိုၚ်ပ္တိုန် စဵုကဵုဗ္ဒါဲ ၂ ဒဿမ ၃၉ ပြကောဋိကိုဋ်၊ လၟိဟ်ကောန်ဒပ်ယိုက်လျိုၚ်ပေၚ်ၚ်တံဂှ် ထေက်ကဵုဒးသၠုၚ်ပ္တိုန် စဵုကဵု ၁ ဒဿမ ၅ ပြကောဋိကိုဋ်ရောၚ် သမ္မတပူတေန် ဟီုလဝ်တုဲ ဣဏံဝွံ မံၚ်တၟာလအ်မှ ကလေၚ်ကော်ကၠုၚ်လဝ် သွက်ဂွံလုပ်ပၞာန် အပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသၞာံရ။
သၞာံဂတတံဏံမ္ဂး မွဲသၞာံ လၟိဟ်မၞိဟ်တြုံဒးယိုက်လျိုၚ်ပၞာန် နွံကၠုၚ် စဵုကဵု ၁၈၀၀၀၀ ဏောၚ် မဒှ်ရ။
ညးမဒးဒုၚ်ကော်လဝ် နဒဒှ်ကောန်ဒပ်တၟိတၟိတံဂှ် သွက်ဂွံဗ္တိုက် ပ္ဍဲယူကရုၚ်ဂှ် ဗလးအာဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် အထံက်သ္ကိုပ်ဗိုလ် ဒပ်ဍာ် ဗလာဒဳမာ တဳသဳလာန်သာန်သကဳ ဟီုရ။
ဆ္ဂး အခိၚ်ကာလပြဟ်ဟ်တေံ အခိၚ်ရုယှာ ဗ္တိုက်ၜက်ၜေတ်လဝ် ယူကရုၚ်ဂှ် ရုယှာ ဗလးလဝ်ကောန်ဒပ်ဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံလုပ်ပေါဲဗ္တိုက်ဂှ်တုဲ ဗ္ဒါဲပယျဵုယူကရုၚ် ကောန်ဒပ်တၟိတၟိဂမၠိုၚ် ဒးပြဟ်လလုဲအာတံ နွံလဝ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ပရေၚ်ကော်ကၠုၚ်ကောန်ဒပ်တၟိ အကြာဂိတုဨပရဴကဵု ဂိတုဂျူလာၚ်ဂှ်ဝွံ အခိၚ်အမေရိကာန် တုပ်လဝ်စိုတ် သွက်ဂွံဒေါအ်ပန်ပှော်ဂှ် မံက်တိတ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။
အခိၚ်ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် သ္ဂောံဒေါအ်ပန်ပှော် သာ်ဏံဂှ်လေဝ် ပရေၚ်ဗ္တိုက်ဂမၠိုၚ် ဟွံဒေါအ်ဒေၚ်အာမွဲသာ် ဟိုတ်နူရုယှာ ဗ္တိုက်လဝ် ရုၚ်စက်ကဵုဇြဟတ်ဓာတ် သ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာ ဍုၚ်ခါသောန်သဳတဳဂှ်တုဲ လၟိဟ်မၞိဟ်အပံၚ် ၄၅၀၀၀ ဟွံဂွံပၟတ် ဒှ်အာလဝ်ရောၚ် ယူကရုၚ် ဟီုရ။
ပရေၚ်ဒေါအ်ပန်ပှော် အမေရိကာန် လုပ်အကြာပ္ညဳပ္ညပ်ကဵုလဝ်ဂှ် လ္ပာ်ရုယှာ ဟွံဒုၚ်တဲကီုလေဝ် သွက်ဂွံဒေါအ်ကဵုပရေၚ်ဗ္တိုက် လ္တူစမြိုၚ်ဇြဟတ်ဓာတ်ယူကရုၚ်တံဂှ် တုပ်လဝ်စိုတ်ရ။
ဆ္ဂး ယူကရုၚ်တံ ဗ္တိုက်ကၠုၚ်ကဵုဒရုၚ်ဂှ် ဗွဲယာယဳလေဝ် ဒေါအ်ကၠုၚ်လဝ်ဟွံမွဲပုဟ်ဂှ် သၞာဲဒဴရုယှာဂမၠိုၚ် ဟီုရ။
ရုယှာ ၜိုန်ရလေပ်ကော်ကၠုၚ် ကောန်ပၞာန်တၟိ ပ္ဍဲကဵုတမ်က္ညၚ်ကဵု အခိၚ်ဥတုၜိုဟ်ဂံက်စတံဂှ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲအရာကော်ကၠုၚ် ပ္ဍဲရာသဳကညၚ်လက္ကရဴအိုတ်ဏံ ဇြဟတ် ၁၆၀၀၀၀ ဝွံ ဂၠိုၚ်နူကဵုဇြဟတ် ကော်ကၠုၚ်လဝ် ပ္ဍဲကဵု သၞာံ ၂၀၂၄ တေံဂှ်ရ။
ကၠာတေံ ပ္ဍဲကဵုကော်ကၠုၚ်ကောန်ဒပ်တၟိတၟိတံဂှ် ၜိုန်ရခုတ်ကၠုၚ်လဝ် အာယုက်ဇၞော်အိုတ် စဵုကဵု ၂၇ သၞာံကီုလေဝ် လၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ကော်ဒၟံၚ် စဵုကဵု ၃၀ သၞာံ မဒှ်ရ။
Ref: BBC