လ္ဂုၚ်၊ အံက်တဝ်ဗာ (၁၁)
ဗီုတိထ္ၜးဂၠံၚ် သကဵုပြာကတ်ကၠေံ ဆန္ဒညးဍုၚ်ကွာန် ညးမဆက်စပ်သီုဖအိုတ် မပါလုပ် ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ထ္မံက်ဒၟံၚ်ရုပ်ရဴတုဲ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ယျ ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ရုၚ်သမ္မတ အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဥူကျဝ်ဇြဝ် ဟီုရ။
တုဲကၠုၚ် ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၇) တေံ ပ္ဍဲပေါဲသောၚ်ကလးလိက်ပရိုၚ် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG မကၠောန်ဗဒှ် နကဵုက္ဍိုပ်လိက် “ဒဒှ်မပ္တိုန်ထ္ၜးဒုၚ်စဳရေၚ် တၚ်သ္ၚဳဂၠိပ် ပၞာန်ပၠန်ဂတးညးဍုၚ်ကွာန် ပေၚ်မွဲသၞာံ ကေုာံ လၟေၚ်ကမၠောန်အဓာန်ဂတဂမၠိုၚ် ဇရေၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ” ဂှ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
သွက်ဂွံချူခၞံသၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် အခိၚ်အကြာဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ဒက်ပ္တန်ဒၟံၚ် ကမ္မတဳတုဲ အခိၚ်ပရေၚ်ပၠန်ဂတး အံၚ်ဇၞးတုဲ ပ္ဍဲကာလပရေၚ်ပြံၚ်လှာဲလွေဟ်တံဂှ် သွက်ဂွံကောပ်ကာဲဖန်ဇန်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ပၟိက်တုဲ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ်ယျ ဥူကျဝ်ဇြဝ် သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲလၟေၚ်ကမၠောန်တံဏံဂှ် ဒဵုဗၞတ်ဗ္ၜတ်မွဲမွဲ ကလိဂွံဒၟံၚ် ပရေၚ်တောတက်တုဲ လ္ပာ်မူဝါဒဂှ်လေဝ် တုပ်စိုပ်ညဳသၟဟ်ဒၟံၚ်ရတုဲ ဗီုလဵုချူခၞံအာရောဟီုဂှ် ပ္ညဳပ္ညပ်သဳကၠဳဒၟံၚ်ရောၚ် ညးဆက်ဟီုရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာ မဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂကူဇဳ မၞုံအပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာတံ သီုဖအိုတ် ကမ်ကုသိုလ်ဇကု ဇကုဒးဖန်ဖက်ကေတ်မာန်တုဲ ပရေၚ်ကဆံၚ်တုပ်သၟဟ် ဒးနွံရောၚ်ဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ် သွက်ညးဂမၠိုၚ်ဂွံပါသီုဖအိုတ်တုဲ NUG ဝွံလေဝ် ပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲလၟေၚ်ကမၠောန်ဏံကီုဂှ် သ္ဂးရ။
နာယကပၠတရဴ ဂအုပ်ဂကောံပရေၚ်ဗၠးၜး ကောန်ဂကူပအိုဝ် PNLA သ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် ဃောန်ဥက္ကာဂှ် နကဵုဂကောံဒစဵုဒစး NUG တံ ဒးသ္ပပဓာန်ဒၟံၚ်ကဵု ဒေသကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ်ရ ဖျေံဒၟံၚ်ပဝ်လသဳ အရာဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ မ္ဒးဂၞပ်စိုတ်မာန်ဂှ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
“ ဒှ်သဘဴ ပ္တိတ်သွံဒၟံၚ် ပဝ်လသဳတံရ၊ ဣဏံဂှ် ဂကောံဒးစိုတ် ဂကူဒးစိုတ်တံ နွံတှ်ေ ရာန်၊ ရာန်တုဲ ဒက်ပ္တန်ဇြဟတ်ရောၚ်၊ ဣဏံဂှ် ပြဝဓမ္မတာရ၊ မွဲအခိၚ်ဓဝ် ဂကောံဒစဵုဒစး NUG တံ မဗ္ဒဗ္ဒါဲသ္ပပဓာန်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဒေသကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဏောၚ်၊ ဗ္ဒဗ္ဒါဲဒၟံၚ် ပ္ဍဲဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံတှ်ေ ပြဟ်ဟ်ဏံ ချူခၞံကဵုဒၟံၚ် ပဝ်လသဳ ဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဏံ မဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ ကဵုဒၟံၚ်ကတိကဝတ်တံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ ပွမကၠောန်သ္ပကဵု သာ်ဏံဂှ် ပရေၚ်ပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ် ကုဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ် နူဒေသမ္ဒးဒတူလိုၚ် ဗ္ဒဗ္ဒါဲဒၟံၚ်တံ သၠုၚ်ပ္တိုန်ကၠုၚ် အသိၚ်မာန်ဂှ် နွံရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ပလဝ်တၚ်စၟတ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဂှ် အခိၚ်လၟုဟ် ပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ကဵု ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဝၚ်ပရေၚ်ပၠန်ဂတးမဇၞော်ပြာကတ်ကၠုၚ်တံ (၈) ဂကောံ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ လုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက် ပ္ဍဲပၠန်ဂတးက္ညၚ်မွဲဂကောံမွဲကရောံရဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ် ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် ပေါဲဗ္တိုက် မ္ၚးနူဒပ်စဵုဒၞါ NUG တံဂှ် သီုကဵုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ မပ္တံကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဂကူကချေၚ် (KIA) ၊ ဒပ်ပၠတရဴ ကောန်ဂကူချေၚ် (CNF) ၊ ဗော်တောတက်ကောန်ဂကူကရေၚ်ဍာဲ (KNPP) ၊ ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် (KNU) ၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူတအာၚ် (TNLA) ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ် (AA) တံရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဥူတာန်သဵုနာၚ်ဂှ် အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကဵု NUG တံဝွံ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာ အရာကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ မနွံပၟိက်ဂှ် ကဵုလဝ်ကတိ နကဵုပါၚ်ဟေၚ်မာန်တုဲ ပေါဲဗ္တိုက်တံဏံအုပ်ကၠေံနိဂီုတုဲမှ ထ္မံက်ရုပ်ရဴ နတဲမာန်ရောၚ် ဟီုရ။
“နူ NUG က္ဍိုက်ပ်တုဲ အစဳဇန်ကမၠောန် သ္ဂောံပလီုပေါဲရုဲမာဲ မေန်အံၚ်လှာၚ် မဂ္စါန်ဒၟံၚ်တံဂှ် ပါလုပ် ဗွဲဨကန်ရောၚ်၊ အေဂှ်တှ်ေ သီုဇြဟတ်ၜါလ္ပာ်ဂှ် ကဵုဒၟံၚ်တၚ်ဒုၚ်လျိုၚ်တံတုဲ အရာမသ္ဂုတ်သွာတ်ဂှ်တှ်ေ တန်တဴဒၟံၚ်ကဵု အကာဲအရာ သၞာံ ၂၀၂၃ ဏံ ပၠန်ဂတးက္ညၚ် အံၚ်ဇၞးဟာ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ရ ဆက်ဒတူလိုၚ်မာန်ဟာဂှ် ညာတ်ရ၊ ပေါဲဗ္တိုက်ဏံတုဲမှဟေၚ် မူသ္ဇိုၚ်မဆက်စပ်ကဵု ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာတံဂှ် ထ္မံက်ရုပ်ရဴနတဲမာန်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ” ဂှ် ညးသ္ဂးရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ကော်ဆဵုဂဗလဝ် ဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ သွက်ဂွံသဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် အလန်ဒုတိယဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်တုဲ ပ္ဍဲအရာကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အခေါၚ်အရာဖေဝ်ဒရာတံဂှ် အခေါၚ်အရာ ဖေဝ်ဒရာ မဒှ်ထေက်တံဂှ်ဟေၚ် ပအပ်ကဵုအာရောၚ် က္ဍိုက်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဟီုဂးလဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ သွက်ဂွံခုတ်ပ္တန် တွဵုရး “ဝ” ကဵု ဒေသဂွံအခေါၚ်အုပ်ဓုပ်အပိုၚ်မာၚ်ဠာတံဂှ် ကဵုလဝ်တၚ်တုပ်စိုတ် အတိုၚ်မူရ။
အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဂှ် သွက်ဂွံခုတ်ပ္တန် တွဵုရး “ဝ” ကဵု ဒေသဂွံအခေါၚ်အုပ်ဓုပ်အပိုၚ်မာၚ်ဠာတံဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် တုပ်လဝ်စိုတ် အတိုၚ်မူဂှ်ဝွံ ဟွံလုပ်သၞောဝ်တုဲ နကဵု NUG တိဍာ်နူဒေသမွဲမွဲဂှ် သွက်ဂွံစုတ်ထောံ ပ္ဍဲတွဵုရးမွဲမွဲဂှ် သ္ဂုတ်သွာတ်အာဟွံသေၚ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဒှ်အကာဲအရာ နူကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂွံသ္ဂုတ်သွာတ်ကေတ် ဗၠးဗၠးၜးၜးမာန် ရေၚ်တၠုၚ်ဖန်ဖက်ကဵုအာရောၚ် ဟီုဂးလဝ် ပ္ဍဲပေါဲသောၚ်ကလးလိက်ပရိုၚ်ဝွံရ။
ကၠုၚ်စိုပ်သၞာံ ၂၀၂၃ ဏံဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် သၞာံမကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် ပရေၚ်ပၠန်ဂတးဝွံတုဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန်၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ကေၚ်ကာဍုၚ်သ္အာၚ်တံ မပါလုပ် ပံက်မုက်ပၞာန် (၆) တုဲ ကိုန်အစဳဇန် မထ္ပက်အာ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သၟဟ်ဟ်သၟန်န်ဂှ်လေဝ် အလဵုအသဳ NUG ပလေဝ်ပလေတ်ဖျေံစၟတ်ဒၟံၚ်ယျဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)