မတ်မလီု၊ အံက်တဝ်ဗာ (၁၆)
သတ်တိတ်နူ တွဵုရးဍုၚ်မန်တံဂှ် ဇြဟတ်ရာန် အပ္ဍဲဍုၚ်ကီု၊ ဍုၚ်သ္အာၚ်ကီုဂှ် အောန်စှ်ေကၠုၚ်တုဲ သီုကဵုၚုဟ်လေဝ် ဆက်စှ်ေဒၟံၚ်ဂှ်ရ ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု ပွကျဟောံဗြံတံရဂှ် ဒေၚ်သွံရာန်သတ်တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
တၠကမၠောန်သတ်တံဝွံ ၚုဟ်မးသြန်ဒဝ်ဠာသၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် ကဵုဆတုဲ အဃောၚုဟ်သၠုဲဗၟာစှ်ေဂှ် ကဵုၚုဟ်က္ဍၚ်ၚ်တုဲ ရာန်စွံလဝ် သတ်တံဂှ်ရ အခိၚ်လၟုဟ် ၚုဟ်ကလေၚ်စှ်ေကၠုၚ်တုဲ ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု ကျဟောံဗြံတံရ။
ၚုဟ်သတ်ဝွံ အခိၚ်ၚုဟ်ဒဝ်ဠာ သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ် ကၠာတေံဂှ် သတ် (၁) ပသာ နူပွဳပွူ (၁) ဠက်ဒ္ကေဝ်ပြၚ် ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ် အခိၚ်လၟုဟ် မွဲပသာ စဵုကဵု ပွဳပွူ (၆၀၀၀) ဒ္ကေဝ် ၚုဟ်ဆက်စှ်ေဒၟံၚ်ရ။
ဒၟါနူၚုဟ်သတ် ဆက်ကလေၚ်စှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ တၠကမၠောန်သတ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု ကျဟောံဗြံတံတုဲ အပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ၚုဟ်ဒးစိုတ်သွံ ၚုဟ်ဒးစိုတ်ရာန်တံရောၚ် ဒေၚ်သွံရာန် သတ်တံ ဟီုရ။
“ဍာံဍာံဂှ် ၚုဟ်ဏံ တိုန်ဟွံထေက်ပုဟ်၊ တိုန်အာ ဗီုကဵု (၉၀၀၀) ၊ (၉၀၀၀) ပြၚ်တံဂှ်တှ်ေ လ္ၚဵုတံဂှ် ဖေက်သၠုဲတုဲ ရာန်စွံလဝ် သတ်၊ ရဲရာန်လဝ်သတ်တံ အခိၚ်လၟုဟ် ၚုဟ်သၠုဲလေဝ်စှ်ေဗက် ဒးဒုၚ်သီုဖအိုတ်ပၠန်ရ၊ ရဲသတ်တံ သီုဖအိုတ် လၟုဟ် ကဵုၚုဟ်ဒးစိုတ်ရာန်တုဲ ၚုဟ်ဒးစိုတ်သွံဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ မွဲပၠိုဟ်ဓဝ်ဂှ် ဟွံအာဏီပုဟ်၊ မုဒှ်ရောတှ်ေ ၚုဟ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်လ္ပာ်ကျဏောၚ်၊ ကျလဝ်ဂှ်လေဝ် ဟွံအောန်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် သတ်တိတ်နူ တွဵုရးဍုၚ်မန်တံဝွံ အပ္ဍဲဂိတုဏံ ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက်ကဵု ဇြဟတ်ရာန်အပ္ဍဲဍုၚ်ကီု၊ မ္ၚးဍုၚ်ကီု မစှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ် တီတီဒှ်ဒှ်တံဂှ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိၚ်သတ်သှ်ေအောန်ဂှ် ၚုဟ်စှ်ေတုဲ ကျဒၟံၚ်ဂှ်ရ ယဝ်ရသတ်တၟိတၟိတံ ထပ်တိတ်ကၠုၚ်မ္ဂး ကျကၠုၚ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရောၚ်ဂှ် ဒေၚ်သွံရာန်သတ်တံ သ္ဂးအိုတ်ရ။
ဒၟါနူၚုဟ်သတ် ဆက်စှ်ေဒၟံၚ်ဂှ်ရ အပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာ ပရေၚ်သွံရာန် အောန်ဒၟံၚ်တုဲ ဒေၚ်သွံရာန်သတ်တံလေဝ် ဒေါအ်ဇူလဝ် ပရေၚ်သွံရာန်တံ အိုတ်ရ။
“သတ်တံဂှ် ဟွံသွံရာန်အိုတ်ရပုဟ်၊ ၚုဟ်တံဂှ် တိုန်အာတၟာဂလိုၚ်တုဲ ကလေၚ်စှ်ေကၠုၚ်ပၠန်၊ ၚုဟ်သၠုၚ်အာကွေံကွေံဂးတုဲ နကဵုလညာတ်ဏံဂှ် မၞိဟ်တံရာန်ဒးလဝ်တုဲ လၟုဟ် အလဵုဇကု ဒးကလေၚ်ပၠေၚ်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ ပရေၚ်သွံရာန်ဂှ် ဟွံမွဲပုဟ်၊ ဣၝဲတံဟီုတှ်ေ ရာန်ဂှ် ဒေါအ်လဝ်ဏောၚ်၊ သွံဂှ်တှ်ေ ၜိုတ်တိတ်ဂှ် သွံဒၟံၚ်ညိည ၊ စိုတ်သွံဟွံမွဲအိုတ်ရ၊ တိတ်ဍုၚ်မ္ၚး ညိညမှဟေၚ် ၚုဟ်ကလေၚ်ခိုဟ်တိုန်ညိညဏောၚ် ဒှ်ဒၟံၚ် ဗီုပြၚ်ဏံ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာသတ်ဂှ် သၞာံတုဲတုဲကၠုၚ်တေံမ္ဂး သတ်ၜတ်တ်တံဂှ် ဍုၚ်ကြုက် ကဵုၚုဟ်ခိုဟ်ဟ်တုဲ ရာန်ဒၟံၚ် နွံကီုလေဝ် သၞာံဏံဂှ် ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ရာန်ကၠုၚ် ဟွံမွဲဏီဂှ်ရ ၚုဟ်သတ် ဒးစှ်ေဒၟံၚ်ရောၚ် တၠကမၠောန်သတ်တံ သ္ဂးအိုတ်ရ။
ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ် ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗုတံဂှ် သတ်တိတ်ဒၟံၚ်အဓိကတုဲ သတ်မတိတ်ကၠုၚ်တံဂှ် ပလံၚ်ပ္တိုန်ဒၟံၚ် လ္ဂုၚ်၊ မာန္တလေဝ် ကေုာံ တွဵုရးရခေၚ်တံသၟးဟွံက ဍုၚ်ကြုက်၊ အိန္ဒိယ ဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ်လေဝ် ပလံၚ်ပ္တိုန်သွံတြးဒၟံၚ် အဓိကကီုရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)