မတ်မလီု၊ အံက်တဝ်ဗာ (၂၀)
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်သီအဝဵု သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ် သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် သၞေဟ်က္ၜၚ်ကျာ ကေုာံ သၞေဟ်က္ၜၚ် ကဆံၚ်ဂၠးတိ ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီုဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ယျ ဟီုဂးဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကိုန်အစဳဇန်ဏံဝွံ သွက်ဂွံထ္မံက်ရုပ်ရဴ ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ်ဂှ် တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံ သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ် ညံၚ်မၞိဟ်အာတရဴ ဂွံလုပ်စိုပ် ဇြဟတ်ဂွံခိုဟ်ကၠုၚ်ဂှ်ကဵု သွက်ဂွံသၠုၚ်ပ္တိုန် ကပေါတ်ဗၞိက်ဂေတ်ဂြိပ် နကဵုဂၠံၚ်က္ၜၚ်ကျာတံကီုဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ဖန်ဇန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံ သၞေဟ်က္ၜၚ် ကေုာံ သၞေဟ်က္ၜၚ်ကျာ ကဆံၚ်ဂၠးတိ ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီုဂှ် တုဲကၠုၚ် ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၁၈) တေံ ဟီုဂးလဝ် ပ္ဍဲကဵုပေါဲဆဵုဂဗ ကဵုတၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် အဇာဍောတ်၊ အဇာဒေါဝ် မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲၝောံခန်တွဵုရး ဍုၚ်မတ်မလီုဂှ်ရ။
ဆ္ဂး က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ် နဗီုပြၚ်သာ်လဵု ထ္မံက်ဒၟံၚ်ရုပ်ရဴ ကိုန်အစဳဇန်တံ မပါလုပ် စပ်ကဵုဗၞတ်ဗ္ၜတ်ကာလ ကိုန်အစဳဇန်တံတုဲဂှ် ဟီုဂးလဝ် မွဲမွဲသာ်ဟွံမွဲရ။
ကိုန်အစဳဇန် သၞေဟ်က္ၜၚ်ကျာ ကဆံၚ်ဂၠးတိကဵု ကိုန်အစဳဇန်သၞေဟ်က္ၜၚ် တံဂှ်ဝွံ ဟိုတ်နူသီအဝဵုတုဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံညိၚ်ဝတ်ကီု၊ မူဝါဒ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဟွံမွဲကီုဂှ်ရ သွက်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဒတုဲဖဵုဟွံမွဲတုဲ သွက်ဂွံဒှ်ကၠုၚ်မာန်လေဝ် ဟွံလောဲသွာပုဟ်ဂှ် တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠ သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“သၞေဟ်က္ၜၚ်တံသၟးရ ကၠောန်လဝ်၊ ကၠောန်ဗီုဏံတုဲ က္ၜၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ လုပ်တိတ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရောၚ် ဟီုချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဟွံဂွံပုဟ်၊ မူဝါဒ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အပ္ဍဲဍုၚ်တံ ဟွံညိၚ်ဝတ်မွဲသာ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ခိုဟ်ကၠုၚ်ဟွံမာန်ပုဟ် ဗီုလဵုရံၚ်ရံၚ် ဣဏံဂှ် ချိုတ်ပၠိုတ်ဒၟံၚ်ရဏောၚ်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အပ္ဍဲဍုၚ် ဂွံညိၚ်ဝတ်ဂှ် နွံပၟိက်တုဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏံ ညိၚ်ဝတ်မှဟေၚ် ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ လုပ်ကၠုၚ်ဏောၚ်၊ ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်တံ ခိုဟ်ကၠုၚ်ဏောၚ်၊ အေဂှ်မှ အကာဲအရာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဍာ်ဇမၠိၚ်ခိုဟ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်၊ ရံၚ်အာ အရာတံဏံမ္ဂး တၠုၚ်လအာအကာဲအရာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ခိုဟ်၊ ဟွံခိုဟ်ဟီုဂှ် ဟီုဂွံဒၟံၚ်ရောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် သွက်ဂွံထ္မံက်ရုပ်ရဴ ကိုန်အစဳဇန်ဂှ်မ္ဂး ပရေၚ်ိပုန်ဒြပ်ကၟိန်ဍုၚ် ညံၚ်ဂွံကလေၚ်ခိုဟ်ဂှ် ဒးကဵုက္ဍိုပ် ကၠောန်ၜိုတ်အာတုဲ ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ် အပ္ဍဲဍုၚ်၊ မ္ၚးဍုၚ်တံ ဟွံမွဲမွဲသာ် ၜိုန်ရဂ္စါန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံကၠောန်ၜိုတ် ကိုန်စဳဇန်တံ သာ်ဏံကီုလေဝ် နတဲဏံ ဒှ်ကၠုၚ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် သ္ဂးရ။
တၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ်လေဝ် နကဵုကမ္ပဏဳတံ ကၠောန်ကိုန်အစဳဇန်ဏံမ္ဂးလေဝ် တၟော်စဟွံကိတ် ဒှ်မာန်တုဲ အတိုၚ်အကာဲအရာလၟုဟ်ဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ကၠောန်ၜိုတ်ကဵု သြန်ဗွဝ်ကၟိန်ဍုၚ်ပၠန်လေဝ် သာဒှ်ဟွံမာန်ဂှ်ရ တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ကဵုဒၟံၚ်သွပ်လ္ပအ်ဓဝ်ရဂှ် ပါ်ပါဲလဝ်ရ။
“ၝဏံဂှ် ညးဂှ်မွဲ ကၠောန်ရော၊ ကမ္ပဏဳတံ ကၠောန်ဟာ၊ ရပ်စပ်သြန်ဗွဝ်ကၟိန်ဍုၚ်တုဲ ကၠောန်ဟာ ၊ သီုၜါဂှ်တှ်ေ ဟွံလောဲသွာအှ်ေပုဟ်၊ ယဝ်ရ နကဵုကမ္ပဏဳတံ ပုဂ္ဂလိကတံ ဓလိုက်တမ်ရိုဟ်တုဲ ကၠောန်ဏောၚ်ဟီုမ္ဂး ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် တၟော်ဂွံကိတ်ဂှ် ဇြဟတ်ဍိုန်လျဒၟံၚ် ကွေံကွေံ၊ မွဲပၠန်ဂှ် နကဵုကၟိန်ဍုၚ် ရပ်စပ်ကၠောန်အာမ္ဂးလေဝ် အတိုၚ်တၚ်နွံပၟိက် ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်တှ်ေ ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ရပ်စပ်စကာအာ သွက်ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်ဒေသဏံမ္ဂး သြန်ဗွဝ်ဍေံတံ မသုၚ်စောဲ ဒၞါဲဏံဂှ်ကီု၊ သြန်ဗွဝ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်ကီု အဲထေၚ်ဂှ်တှ်ေ အခိၚ်ဏံ ဟွံလောဲသွာပုဟ်၊ နကဵုကၟိန်ဍုၚ်ရဂှ် တၚ်နွံပၟိက် တၞဟ်ဟ်တံ နွံဒၟံၚ် တၟာဂလိုၚ်ဏီ၊ သွက်ဂွံကၠောန်မဏံမွဲဓဝ် ဗွဲတၞဟ်ခြာဂှ်တှ်ေ ညံၚ်ရဴကဵုဒၟံၚ် သွပ်လ္ပအ် ကုပိုယ်တံရောၚ် ဂွံဒုၚ်စသိုၚ်ရ” ဂှ် သ္ဂးရ။
အခိၚ်လၟုဟ် သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံ သၞေဟ်က္ၜၚ်ကျာ ကေုာံ သၞေဟ်က္ၜၚ် ကဆံၚ်ဂၠးတိ ပ္ဍဲမတ်မလီုဂှ် ရန်လဝ် တိဨက အပံၚ် (၄၆၀၀) ပြၚ်တုဲ သွက်ဂွံသီတိဗ္ၚ ကေုာံ သွက်ဂွံကဵုသြန်လေဲ တိဗ္ၚ သွက်ကိုန်အစဳဇန်တံဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ပ္ဍဲဗဒါဲကွာန်ကအ်ပြာၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်၊ ခရိုၚ်မတ်မလီုဂှ် ရန်လဝ် သွက်သၞေဟ်က္ၜၚ်ကျာ ကဆံၚ်ဂၠးတိတုဲ ပ္ဍဲအကြာကွာန် (ဘလောက်ညောၚ်ဝိုၚ်း) ကေုာံ ကွာန်ဝါကလိ မစုက်ကဵု ပၞော်တိတ်ၜဳ မၞုံပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ဂှ် သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံ သၞေဟ်က္ၜၚ် ကဆံၚ်ဂၠးတိဂှ် ကၠောန်ၜိုတ်ရေၚ်တၠုၚ်လဝ်ရ။
ကမ္မတဳ သ္ပစၞးကၠတ်ထဝ် တွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ် ကိုန်အစဳဇန်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ဒဒှ်ရ ဒှ်ဆကိုန်အစဳဇန် တၠအဝဵုပၞာန် ဂွံခိုဟ်စ၊ မၞိဟ်မွဲဂကောံ ဂွံခိုဟ်စဓဝ်ရတုဲ ဒၟါနူအလဵုအသဳ မလုပ်သၞောဝ် ဟွံသေၚ်ဂှ်ရ ပွမသီကေတ်တိဗ္ၚတံ၊ ပွမသွံတြးလှဲပြံၚ်တၠတံဂှ် ဟွံလုပ်သၞောဝ်ပုဟ် တုဲကၠုၚ် ဂိတုဂျူလာၚ် (၁၁) တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် လစွံစိုတ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)