သေန်ကာပေါဝ်၊ အံက်တဝ်ဗာ (၂၆)
ဟိုတ်နူ ပတေၚ်ဂြတ်လဝ် ဗွဝ်ဖျာဍာ်သၟဟ်ဓာတ်သဘာဝ (LNG) အလုံဂၠးတိတံ ကေုာံ ထပိုတ်ထောံ ပရေၚ်ထံက်ပၚ် နူညးကၠောန်ပ္တိတ် ကၠေၚ်ဍေန်တံဂှ်ရ သ္ကဵုက္တဵုဒှ် “အကြေပ်ဂြတ် ဇြဟတ်ဓာတ်အလုံဂၠးတိ အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ်” မာန်ဂှ် ဇၞော်သ္ကိုပ် IEA ဟီုဂးလဝ်ရ။
ဟိုတ်နူပေါဲပၞာန်ယူကရုၚ်တုဲ ဒဒှ်မပၠောပ်ပ္တိုန် ဍာ်သၟုဟ်ဓာတ်သဘာဝ LNG အပ္ဍဲဥရဝ်ပတံ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ကီု အယောၚ်အလာ ဇြဟတ်ရာန် ကၠေၚ်စၞပၟတ်ကြုက်တံ ကလေၚ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်မာန်ဂှ်ရ ပ္ဍဲသၞာံကၠုၚ်စိုပ်ဏံ ပမာဏ LNG (၂၀) ဗဳလျာန် ကုဗမဳတာဓဝ် စိုပ်ကၠုၚ်ဗွဝ်ဖျာမာန်ရောၚ်။
အကာဲအရာဏံဝွံ ဖန်ဗဒှ်ကဵု ဗွဝ်ဖျာကြေပ်ဂြတ်မာန်ရောၚ်ဂှ် ဒါရိုက်တာ IEA ဟီုဂးလဝ်ရ။
မွဲအခိၚ်ဓဝ် ဒၟါနူတၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် ဂကောံဍုၚ်မပလံၚ်ပ္တိုန်ကၠေၚ်ဍေန် (OPEC) ကေုာံ ဂကောံမဟာမိတ် OPEC+ တံ မွဲတ္ၚဲမ္ဂး အပံၚ်စေဝ် စဵုကဵု (၂) မဳလျာန် bpd ဟေၚ် ဒးကၠောန်ပ္တိတ်ရောၚ်ဂှ်ရ ဣဏံဂှ် ဒှ်တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် မၞုံကဵုအန္တရာယ်ရောၚ် IEA သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် လ္တူဂၠးတိဏံဝွံ ဒးဂဗကၠုၚ်ကဵု အရာမဆုတ်ယုတ်တံတုဲ အန္တရာယ်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ဏောၚ်၊ အခါပိုယ်ဟီု ပရူပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂၠးကဝ်ဂှ် တၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်ဏံဝွံ သ္ကဵုက္တဵုဒှ် ကုသိုလ်ပရေံ ကွေံကွေံဏောၚ်” ဂှ် ညးသ္ဂးရ။
ညးမရပ်စပ်စသုၚ်တံဝွံ အခိၚ်ဒးရပ်စပ်သောၚ်ကလးဒၟံၚ် စပ်ကဵုစၞစသုၚ် ကေုာံ ပရေၚ်ဒုၚ်ကာတံ၊ သြန်ဖောဝ်တံ သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်ဂှ် ၚုဟ်ဖျာဂၠးတိ ပ္ဍဲကဵုကၠေၚ်ဍေန်၊ သၟုဟ်ဓာတ်သဘာဝ ကေုာံ တၟအ်ချးတံ မပါလုပ် သီုကဵုတမ်ရိုဟ်ဇြဟတ်ဓာတ် ဗွဲမဂၠိုၚ် သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ်ဝွံ သ္ကဵုဒှ်ကၠုၚ် ပလာပ်ပထုဲရောၚ်။
ပ္ဍဲလ္ပာ်သၟဝ်ကျာ ဂၠးတိတေံ အခိၚ်ရာသဳဂံက် လုပ်စိုပ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ၚုဟ်ဖျာမက္ဍၚ်တံဂှ်ကဵု ပွမဒးပါ်ပရအ်အရၚ်တံဂှ်လေဝ် သွက်ညးရပ်စပ်စသုၚ် ဥရဝ်ပတံဂှ် အန္တရာယ်မၞုံမာန်ဏီရ။
“စပ်ကဵု အရာပိုယ် ဂွံဆဵုလဝ်တံဂှ်တုဲ သ္ဇက်ဂွံဒးအမ်သဝ် ဟွံမွဲပုဟ်၊ ဥပမာ ဟိုတ်နူပၠံၚ် Nordstream ဗ္တိုဟ်ထ္ကးတုဲ ဥရဝ်ပဝွံ ထေက်ကဵုဒးတတ်ကၠောံ ရာသဳၜိုဟ်ဂံက်ဏံ နကဵုဘဲဒဏ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေၚ်မၞိဟ် မဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ရောၚ်” ဂှ် ညးဟီုရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဏံ ဟိုတ်နူစၟဳညာတ်လဝ် ကၠေၚ်ဍေန် သ္ဂောံဂၠိုၚ်တိုန် (၁ ဒဿမ ၇) ပြကောဋိကိုဋ် bpd ဂှ်ရ သွက်ဇြဟတ်ရာန်ဂၠးတိ ဂွံပေၚ် နွံပၟိက်ဒၟံၚ်ကဵု ကၠေၚ်ဍေန်ရုယှာဏီဂှ် ညးဆက်ဟီုလဝ်ဏီရ။
မဝ်သကိုဝ်ဂှ် ယဝ်ရဂ္စါန်ဒစဵုဒစး ကုဍေံမ္ဂး ကၠေၚ်ဍေန်ရုယှာ နူ(၈၀) တၟံကၠံ စဵုကဵု (၉၀) တၟံကၠံ ဆက်ဂေတ်ဂြိပ်ဒၟံၚ် မ္ၚးယန္တယာ ၚုဟ်ဗွဝ်ဖျာရောၚ် သၞာဲဒဴပရေၚ်ဘဏ္ဍာ အမေရိကာန်မွဲတၠ ဟီုဂးလဝ် ပ္ဍဲသတ္တာဟတုဲကၠုၚ်တေံရ။
“ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာဂၠးတိဂှ် ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် နွံပၟိက်ဒၟံၚ် ကၠေၚ်ဍေန်ရုယှာ ဂွံဂေတ်ဂြိပ်ဏီဂှ်ရ ဣဏံ ခိုဟ်ရောၚ်ဂှ် အဲထေၚ်ကေတ်ရ၊ ပမာဏဏံဝွံ သွက်ဂွံဗပေၚ်ဇြဟတ်ရာန်ဂှ် ဒှ်ကဆံၚ်သ္ဇက်ဂွံဇြဟတ်ရ” သာ်ဝွံ ဇၞော်သ္ကိုပ် IEA သ္ပလဝ်တၚ်စၟတ်ရ။
ဍုၚ်လ္ၚဵုတံဂှ် နဲကွတ်ပညာဇြဟတ်ဓာတ်တံ ကေုာံ ဇြဟတ်ဓာတ်ကလေၚ်ပေၚ်တၟိုဟ်လၟိုန် (renewable energy) တံဂှ် ညာတ်လဝ် နဒဒှ်သွဟ် သ္ဂောံသောၚ်ကလးမွဲရ။
ဥရဝ်ပ ကေုာံ ကၟိန်ဍုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်တံဝွံလေဝ် သွက်ဂွံထ္ပက်အဇာ သၟုဟ်ဓာတ်ရုယှာဂှ် လၟေၚ်ကမၠောန်ပ္တိတ်ကဵု လာၚ်ဇြေန် နကဵုအခေါၚ်တံဂှ် ထပိုတ်ထောံတုဲ သၠုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ် ဒဒှ်မရပ်စပ်စကာအာ ဇြဟတ်ဓာတ်ကလေၚ်ပေၚ်တၟိုဟ်လၟိုန်တံရောၚ်ဂှ် ညးဟီုဂးလဝ်ရ။
Ref: CNA