လ္ဂုၚ်၊ အံက်တဝ်ဗာ (၃၀)
တန်တဴကဵုပမာဏသၠုဲ ကောန်ဍုၚ်ဗၟာ စိုပ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ မပြၚ်နၚ်တံဂှ်တုဲ နူကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် နဒဒှ်သြန်ထံက်ပၚ်ဂးတုဲ ထံက်ပၚ်ကဵုသၠုဲအပဵု (၃၀) ဒ္ကေဝ်ရောၚ်ဂှ် တိုက်သြန်ဗဟဵု လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၂၈) တုဲကၠုၚ်တေံရ။
သၠုဲနူဍုၚ်သ္အာၚ် မပြၚ်နၚ် အပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်တံဂှ် ဒးပြၚ်နၚ် နူကဵုတိုက်သြန်မၞုံကဵုလာၚ်ဇြေန် ကမၠောန်သွံရာန် သြန်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ်တုဲ သြန်ထံက်ပၚ်တံဂှ် တ္ၚဲပ္တိတ်သြန်ဂှ်ဟေၚ် စုတ်အာကဵုလွာဲဂှ်ရောၚ် တိုက်သြန်ဗဟဵု သ္ဂးလဝ်ရ။
အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြး တိုက်သြန်ဗဟဵုဂှ်မ္ဂး နူကဵုကၟိန်ဍုၚ် နဒဒှ်ပ္တိုန်စရာဲ ကုကောန်ဍုၚ်ဗၟာ မစိုပ်ဍုၚ်သ္အာၚ် ဂၠါဲကဵုဒၟံၚ် သြန်ဍုၚ်သ္အာၚ် သွက်ကၟိန်ဍုၚ် မွဲနဲမွဲဗီုတံဂှ် စနူဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ စၟတ်တ္ၚဲ (၁) ကၠုၚ်စိုပ်ဏံတုဲ သြန်အပဵုတံဏံ လမျီုလုပ်အာရောၚ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးဂှ်ရ။
တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြး တိုက်သြန်ဗဟဵုတံဂှ် နှေန်သၠာဲသၠုဲ မူစိရောဟီုဂှ် ဟွံထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ဂှ်ရ နှေန်သၠာဲသၠုဲမလုပ်သၞောဝ် မွဲဒဝ်ဠာ (၂၁၀၀) ဒ္ကေဝ်ဂှ် ကဵုအပဵု (၃၀) ဒ္ကေဝ်မ္ဂး မၞိဟ်ပြၚ် ဟွံမွဲပုဟ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“တိုက်သြန်ဂှ် လ္တူနှေန်သၠာဲသၠုဲ မကဵုအတိုၚ်ၚုဟ်ဗွဝ်ဖျာတံဂှ် ထပ်ကဵု (၃၀) ဒ္ကေဝ်ပၠန်ဟီုတှ်ေ မၞိဟ်ကလေၚ်ပြၚ်တံ ဂၠိုၚ်တှ်ေဂၠိုၚ်ဏောၚ်၊ ဆ္ဂး လ္ၚဵုတံဂှ်တှ်ေ နူတမ်ဝါဒိတေံရ ပြၚ်ဒၟံၚ် နူကဵုဂၠံၚ်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံတုဲ လၟုဟ်မှ ပြၚ်နူကဵုဂၠံၚ်တံဏံမ္ဂး စိုတ်ဂွိၚ်ဂွါဲ မပ္တံကဵု ကၠောန်မွဲမွဲသာ်ဟာ သာ်ဏံနွံမ္ဂး ဟွံပြၚ်အိုတ်ရပုဟ်၊ လ္တူ (၂၁၀၀) ဏံဂှ် ထပ်ကဵု (၃၀) ဒ္ကေဝ်ပၠန်ဏောၚ်ဟီုတှ်ေ ညးမွဲမှ ဟွံပြၚ်ရပုဟ်၊ တိုက်သြန်တံဂှ် ကဵုနှေန်ကြပ်ပ်ကဵု ၚုဟ်ဗွဝ်ဖျာတံမ္ဂး ထပ်ကဵု (၃၀) ဒ္ကေဝ်ဂှ် မွဲဗီုရ၊ (၂၁၀၀) ဏံရဟီုတှ်ေ ညးဂှ်ပြၚ်ရော၊ တၞဟ်ခြာဒၟံၚ် ကဵုမ္ၚးဏံ တၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်” ဂှ် ညးဟီုရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် နူကဵုတိုက်သြန်ဗဟဵု ကဵုသြန်အပဵု (၃၀) ဒ္ကေဝ်ဂှ်ဝွံ ပါ်ပရအ်ကဵုအာ နူသြန်ဗွဝ်လဵုဟွံပါဂှ်ရ နူကဏ္ဍသြန်ဗွဝ်လဵု သွက်ဂွံပ္တိတ်သုၚ်စောဲ နွံရောဟီုဂှ် ဒှ်အကာဲအရာ ဒးမၚ်ကျောဝ်ရောၚ် တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံ ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ် ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာမ္ၚးဏံဂှ် ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် နူ (၂၈၅၀) ဒ္ကေဝ် စဵုကဵု (၃၀၀၀) ဒ္ကေဝ် ၚုဟ်နွံကီုလေဝ် နှေန်လှာဲလှုဲတိုက်သြန်ဗဟဵု မလုပ်သၞောဝ်တံဂှ် စၟတ်လဝ် မွဲဒဝ်ဠာ နဒဒှ် (၂၁၀၀) ဒ္ကေဝ်ဓဝ်ရ။
တုဲကၠုၚ် ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ (၈) တေံဂှ်လေဝ် တိုက်သြန်ဗဟဵု စၞောန်လဝ် ကုတိုက်သြန်ပုဂ္ဂလိကတံ ၜိုတ်သ္ပမာန် သွက်ဂွံရာန်ကေတ် သြန်ဍုၚ်သ္အာၚ် ကောန်က္ၜၚ်တံ နကဵုနှေန်သၠုၚ်ၚ်တံတုဲဂှ် မွဲဒဝ်ဠာဂှ် ရာန်ကေတ်လဝ် စဵုကဵုပွဳပွူ (၃၀၀၀) ဒ္ကေဝ်ရ။
ဌာနက္ဍိုက်ပ်အပ္ဍဲဍုၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်လေဝ် သၠုဲဍုၚ်သ္အာၚ် မပြၚ်နၚ် အပ္ဍဲဍုၚ် မလုပ်သၞောဝ်တံဂှ် ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲရာန်ကွဳစက်တံ၊ ရာန်ကပေါတ်သ္ဇိုၚ်တံ၊ ပ္ဍဲဒၞါဲသိုၚ်ခၞံ ကေုာံ ဓလိုက်တမ်ရိုဟ်တံဂှ် ကဵုအာအခေါၚ်ဗၠးနူ အကံက်ခေါန်ရောၚ် တံၚ်ဂြဲကၠုၚ်လဝ်အိုတ်ရ။
နကဵုတိုက်သြန်ဗဟဵုဂှ် သြန်ဍုၚ်သ္အာၚ် ကောန်ဍုၚ်ဗၟာ မအာစိုပ်ကၠောန်ဒၟံၚ်ကမၠောန် ပ္ဍဲဍုၚ်သ္အာၚ်တံ ကေုာံ သြန်ဂိတုမကလိဂွံတံဂှ် ကလေၚ်ပြၚ် နူကဵုတိုက်သြန် ဂွံလဝ်လာၚ်ဇြေန် သွံရာန်သြန်ဍုၚ်သ္အာၚ် (AD) တံ ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်တုဲ ၜိုတ်ကြိုက်စိုတ် ရပ်စပ်စကာမာန်ဂှ် တုဲကၠုၚ်ဂိတုအဝ်ဂါတ် (၃၁) တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)