ဖနောန် – နဝ်ဝေမ်ဗာ(၁၂)
ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ကြဴနူသီအာဏာတုဲ နူမၞိဟ်ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီဒးချိုတ်အာတုဲ ပရေၚ်ဆီပါ်ဍာ်ဇွောဝ် သွက်ဂွံဒေါံမာန် နပွမဂၠာဲဂၠံၚ်ဍာန် နဲကဲတုဲ လုက်စုက်ဆက်ဆောံအာ ကေုာံ အလဵုအသဳဒစဵုဒစးရောၚ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အာဇြဳယာန်ဂမၠိုၚ် တုပ်ကၠုၚ်စိုတ်ရ။
ကောံဓရီုဆေၚ်ကဵုဒေသအာဇြဳယာန် ဂကောံကၟိန်ဍုၚ် အာယှဒိုဟ်အဂၞဲ မကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ စၟတ်တ္ၚဲ (၁၂) ဂှ် သမ္မတအမေရိကာန် ဂျိုဝ်ဗိုၚ်ဒါန်လေဝ် တိုန်စိုပ်လဝ်တုဲ ကောံဓရီုပ္ဍဲတ္ၚဲပထမဂှ်ဟေၚ် ပရေၚ်ကြေပ်ဂြတ်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် အုပ်ဓလီုကၠုၚ်ရ။
ပ္ဍဲသၞာံတုဲကၠုၚ် ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳဂှ် ဒပ်ပၞာန် သုၚ်စောဲဇြဟတ်လွဟ် ပလှ်ဖျေံ အလဵုအသဳညးအရာပ် ပုဂ္ဂိုလ်ကဵုက္သပ်ကၟိန်ဍုၚ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ ကေုာံသမ္မဥူဝေန်မျေတ်တအ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်တုဲ ပဋိပက္ခပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ် က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။
အာဇြဳယာန်ဂှ် သၞာံတုဲကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုဨဗရဴ ၜိုန်တုပ်ကၠုၚ်လဝ်စိုတ်ရၚ်သ္ကအ် တၚ်တုပ်စိုတ်ဒတန် မသုန်တၚ်ကီုလေဝ် စဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ်ဏံ ဒပ်ပၞာန် သ္ပလဝ်မဇ္ဇျဟ်တုဲ ဒ္ဂေတ်ဗက်ကၠုၚ်လဝ် ဟၟဲဏီရ။
ပ္ဍဲလတူ ဂကောံဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု ဟွံကၠောန်ဒ္ဂေတ်ဗက်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အာဇြဳယာန်ဂမၠိုၚ် စိုတ်လီုမံၚ်အိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်အာ အဇဳအဇန် အခိၚ်အခါ ကေုာံ ကမၠောန်နတဲစှ်ေစှ်ေမွဲတန်ဂှ် ကဵုကၠုၚ်တာလျိုၚ်ကဵု ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ်ဂမၠိုၚ်ရဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ပ္ဍဲကြဴနူ ပရေၚ်သဳကၠဳ ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ် အာဇြဳယာန်ပွိုၚ်ၜါတ္ၚဲဂှ် တၚ်လလောၚ်တြး ပါလုပ် (၁၅)တၚ် မွဲတန် မံက်တိတ်ကၠုၚ်တုဲ တၚ်သွက်ဂွံဆကဆောံအာ ကေုာံညးမဆေၚ်စပ် သွက်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာအိုဿီုမွဲတၚ်လေဝ် တုပ်ကၠုၚ်လဝ်စိုတ်နွံရ။
“ဗွဲအဓိကဂှ် ကလုတ်တၟေၚ် သဘာပတိအာဇြဳယာန် မဆေၚ်စပ်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ပရေၚ်ဆက်ဆောံတၞဟ်ခြာ ကိတ်ညဳထေက်ကြိုက်တုဲ သ္ပအာပရေၚ်ဆက်ဆောံ သဘဴတၞဟ်ခြာရောၚ်”ဂှ်လေဝ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးဂှ်ရ။
ဓမံက်ထ္ၜးလဝ်သာ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံဆဵုဂဗအာ ကေုာံ အလဵုအသဳပရေၚ်ညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ (NUG) ဒက်ပ္တန်လဝ်နကဵုအမာတ်ကၠတ်ထဝ် ဇၞးကၠုၚ်လဝ်ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ နွံရောၚ် မဒှ်ရ။
အလဵုအသဳပရေၚ်ညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူဂှ် နူကၟိန်ဍုၚ်နာနာ ကၟိန်ဍုၚ်စၟတ်သမ္တီလဝ် အလဵုအသဳလုပ်သၞောဝ်နွံကီုလေဝ် ဂကောံဇြဟတ်ပၞာန်သီအဝဵုဂှ် လလောၚ်တြးလဝ် NUGဂှ် ဒဒှ်ဂကောံပ္ကီုပရာပ်မွဲဂကောံရ။
ဂကောံပၞာန်သီအဝဵုဂှ် ယဝ်ရဆက်ရေၚ်တၠုၚ် အာကၟိန်ဍုၚ် ခိုဟ်ပြဲဇၞော်မောဝ်တိုန် ဟွံမာန်မ္ဂး ဆက်တုဲ ကၠောန်သ္ပအာ ပရေၚ်ကၟာတ်လဒဵုစဵုဒၞာ သွက်ဂွံတိုန်စိုပ် ကောံဓရီုအာဇြဳယာန်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အာဇြဳယာန်ဂမၠိုၚ် ကဵုကၠုၚ်သတိရ။
“ဣဏံဂှ် တၚ်ကဵုသတိရ။ ဣဏံဂှ် ဂလာန်ပရိုၚ်ခိုၚ်ကၠိုက် နူကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တအ်ရ”ဂှ် ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ် အေန်ဒေါနဳယှာ ရေတ်နော မာဇြူဒဳ(Retno Marsuid) ဟီုကဵုသၟာပရိုၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဂကောံဂှ်တှ်ေ အေန်ဒေါနဳယှာ၊ မလေဝ်ယှာ ကေုာံ ဍုၚ်သေၚ်္ကာပေါဝ်တအ်ဂှ် ဒှ်ကၟိန်ဍုၚ်အာတ်မိက်လဝ် သွက်ဂွံကေတ်အရေဝ်ကဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သ္ကာတ်သ္ကာတ်မြဟ်ဟ်ရ။
လစှ်ေဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ် ဆေၚ်စပ်ကဵုအာဇြဳယာန် ကၟိုန်ဍုၚ်ဖိလေဝ်ပိုၚ်ဂှ် စပ်ကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် အခိၚ်ပွိုၚ်မွဲသၞာံပြၚ် ပရေၚ်ချဳဒရာၚ် တဴတက်ဟၟဲကၠုၚ်တုဲ ဒှ်အခိၚ်သွက်ဂွံဓမံက်ရုပ်ရဴအဇဳအဇန် အရာရုဲစှ်တၞဟ်သ္အာၚ်ရဏောၚ်ဂှ် ဟီုလဝ်ရ။
အကာဲအရာပရေၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာလၟုဟ်ဏံ မွဲဒမြိပ်ပရေၚ်ပ္ကီုပရာပ် ဇၞော်သၠဲကၠုၚ်ဏံ ဒှ်ကၠုၚ်အကာဲအရာ ပွဟွံဒုၚ်ဒစေၚ်ဗၠေတ်ရောၚ် ကၟိန်ဍုၚ်နာနာတအ် စၟတ်ကၠုၚ်ရ။
ပ္ဍဲဂိတုဏံ သ္ကုတ်ကၠာ ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ် ကၟိန်ဍုၚ်သေၚ်္ကာပေါဝ် Vivian Balakrishnan ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် “ပရေၚ်အေၚ်ဒုၚ်လောန်ကာဲ သွက်ပရေၚ်ဂိသ္ကေဝ် ကေုာံ ပရေၚ်အေၚ်ဒုၚ် သွက်ပရေၚ်ကြၚ်ကြောဝ် သၠဲလးမံၚ်ရောၚ်” ဟီုတုဲ ဒပ်ပၞာန်ဂှ် သွက်ဂွံပရေပရံၚ် ပရေၚ်ကြေပ်ဂြတ် အခိၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဗွဝ်စှ်သၞာံ လအ်မာန်ရောၚ်ဂှ် ကဵုကၠုၚ်လဝ်သတိရ။
ပ္ဍဲပေါဲကောံဓရီု မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ စၟတ်တ္ၚဲ(၁၁) တုဲကၠုၚ်ဏံ သွက်ဂွံကဵုအခေါၚ် တဳမအ်ဂေါဗၟံက် ဒဒှ်လုပ်ဂကောံအာဇြဳယာန်ဂှ် တုပ်လဝ်စိုတ်တုဲ ဃောရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ် တဳမအ်ဗၟံက်ဂှ် သွက်ဂွံကလိဂွံ ဒဒှ်လုပ်ဂကောံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ကလိလောန်ကၠုၚ်ကဆံၚ် ညးမၚ်လ္ၚတ်ရံၚ်တုဲကၠုၚ် မဒှ်ရ။
ကြုက် မဒှ်ကၟိန်ဍုၚ် ဆက်စၠောံဗၞိက်အာဇြဳယာန်ဇၞော်အိုတ်ဂှ် ပရေၚ်ဆက်ဆောံခိုဟ်တဴ ကေုာံ ဒပ်ပၞာန်နွံကၠုၚ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူပရေၚ်ဟွံညိၚ်ဝတ် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်တုဲ ကြဴဏံ ပရေၚ်ဟွံပြေပြံၚ်နွံကၠုၚ်မံၚ်ရဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ပရေၚ်ပ္ကီုပရာပ်သ္ကာတ်မြဟ် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် သွက်ဂွံဖအောန်ယှအ်ဖျေံ သွက်ဂွံဖျေံအာ တၚ်ဒတူလိုၚ် ညံၚ်ဂွံပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ဂကောံပၞာန်မွဲတန်ဂှ် အမေရိကာန် ဗတိုက်ဖအောဝ်ကၠုၚ် အာဇြဳယာန်ရ။
ကလုတ်ကဆံၚ်လတူ အမေရိကာန် ဆေၚ်ကဵု အာယှဗၟံက် Daniel Kritenbrink ဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ် ဗိုၚ်ဒါန်ဂဗဆဵုကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် အာဇြဳယာန်ဂှ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ဘာသာကဆံၚ်လတူရောၚ်ဂှ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
Ref: The Korea Times