တၚ်ဆက်စၠောံသၟာန်သွဟ်လဝ်ကဵု ဥူနေဘုမ်လေတ် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ရုၚ်သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် အလဵုအသဳပရေၚ်ညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ NUG
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်သီအဝဵု သ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ် သွက်ပရေၚ်ဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု သၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကဵု ဖေတ်ဒရေဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဏံ ဒဒှ်ရပံက်ကဵုလဝ်တြၚ် မၞုံဒၟံၚ်သွာန်စုၚ်ကီု ကၠောန်ဗဒှ်အာ ပေါဲရုဲမာဲ အလုံမွဲဍုၚ် ဒၞာဲသှ်ေဟွံမွဲကီုဏောၚ်ဂှ် ဟီုလဝ်ပ္ဍဲဂလာန်လၟိၚ်ညး ပ္ဍဲတ္ၚဲကၠောံသၞာံဂှ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပရေၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဟီုဂးလဝ်ဂှ် နကဵု NUG သာ်လဵု ပလန်လဝ်တဲရော။ ပ္ဍဲလတူပေါဲရုဲမာဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကၠောန်ဗဒှ်ဏံ မုမိက်ဂွံဟီုရော။ တၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဟီုဂးဒၟံၚ် ကေုာံ အကာဲအရာ ပ္ဍဲဗလးမုက်တိ ၜိုတ်ကဆံၚ်လဵု တၞဟ်ခြာဒၟံၚ်ရော။ စပ်ကဵုအကာဲအရာဏံတုဲ ဆက်စၠောံသၟာန်လဝ်ကဵု ဥူနေဘုမ်လေတ် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ရုၚ်သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် NUGရ။
-အလန်ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုဂလာန်လၟိၚ်သၞာံတၟိ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ်တှ်ေ ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ် သွက်ကၟိန်ဍုၚ်ဂွံၜိုဟ်သြိုဟ် အတိုၚ်ဗီုပကတိတြေံရ။ ယဝ်ရသောၚ်ကလး ပဋိပက္ခရပ်လွဟ်မာန်တှ်ေ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ကီု ဒေသကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ကီု သာတုဲ ရေၚ်တၠုၚ်ကဵု အခေါၚ်အရာမာန်ဏောၚ်ဟီုဂှ် အကာဲအရာဗီုလဵု တၞဟ်ခြာဒၟံၚ်ကဵု ပကတိရုပ်က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဂှ် နွံရော။ သ္ၚဳဂၠိပ်ကဵုညိ။
ပေါဲရုဲမာဲပတောံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ပ္ကီုပရာပ် မေန်အံၚ်လှာၚ်တအ်ကၠောန်ဗဒှ်ဟီုဂှ် ဟွံထေက်တန်ကဵုဝေါဟာမ္ဂး ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ဒှ်ပရေၚ်ဂြောပ်ဗ္ဒန် ဆန္ဒညးဍုၚ်ကွာန်ဇေတ်တ်၊ ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဓဝ်ဍာံရဂှ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတၚ်ပံၚ်တောဲလလောၚ်တြး NUG ကဵု NUCC ဂကောံတၞဟ် လလောၚ်တြးပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ (၁) ဂှ် ပြာပြာကတ်တ်ရ။ ပေါဲရုဲမာဲပတောံတအ်၊ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံတအ် အရာတအ်ဏံဂှ် ယဝ်ရ ဒးဂၠေံဟီုအရေဝ် ကိုဝ်မေန်ကိုဝ်နိုၚ်တှ်ေ ကၟုက်ကၟဝ်တုဲ ကတဵုဖ္ဍောတ်မံၚ်ရဂှ် ဒးဟီုရ။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုဂလာန်လၟိၚ်မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ် ကလၚ်ကေတ်အရေဝ်ဍေံဟီုသၟး ဟွံတုဲပုဟ်။ မုဍေံကၠောန်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဒးကျောဝ်ရံၚ်ကီုဏောၚ်။ ဟွံဒးဗက်ဂၠိုက်ဂၠာဲဒၟံၚ် ဂၠိၚ်ၚ်သ္ၚောဲသ္ၚောဲ ကြေပ်ပ်ဂြတ်တ်ပုဟ်။ ဒပ်ပၞာန်ပ္ကီုပရာပ်မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ် ပၠံၚ်ကေတ်လဝ် အဝဵုညးဍုၚ်ကွာန် နူကဵုတဲအလဵုအသဳညးဍုၚ်ကွာန် ဟွံဗဗွဲဓဝ်တုဲဂှ် ပရေၚ်ဍဵုဍိုက်ပျဲပျာံ ဟွံဗဗွဲဓဝ်တအ် ပရေၚ်ရပ်ဒက်ပြိုက်ဂစိုတ်တအ်၊ ပရေၚ်ပလီုပလာ်ပိုန်ဟာန်ဂြပ်ရတ် ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ကလိလောန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် အရာတအ်ဏံ ဒဵုကဵုလၟုဟ်လေဝ် တန်ဒေါံအာယျ ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ပါဲနူအရေဝ် မုဟီုဂးလဝ် ပ္ဍဲဂလာန်လၟိၚ် မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ် မုကမၠောန် မေန်အံၚ်လှာၚ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဖေတ်သေတ် ကၠောန်ဒၟံၚ်မုရောဂှ် ပိုဲဒးရံၚ်သ္ၚဳ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဏောၚ်။
မွဲပၠန်ဂှ် စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲပတောံတုဲ ဒပ်ပၞာန်ဖေတ်သေတ်ပ္ကီုပရာပ် မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ် ဂွံကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဏံ အစောန်စရာဲဟၟဲပုဟ်။ အရာဏံဂှ် တိဍာ်ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်၊ မဟာမိတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ထိၚ်ဒဝ်လဝ် ပါလုပ်သီု NUG အလုံမွဲဍုၚ်ဂှ် နွံဒၟံၚ် ဍာံဍာံဏောၚ်။ ပ္ဍဲကဵုတၚ်လလောၚ်တြးဂှ် လလောၚ်တြးလဝ်တုဲမံၚ်ရ။ ဟွံဂွံလလောၚ်တြးလဝ် ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဏီရ။ ပေါဲရုဲမာဲဟီုဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဖေတ်သေတ် မေန်အံၚ်လှာၚ်လေဝ် ကၠောန်သ္ပမာန်ဟွံသေၚ်ကီု အခေါၚ်ကၠောန် ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်လေဝ် ဟွံမွဲပုဟ်။ တုဲပၠန်တၚ်ပၟိက်ဇၞော်အိုတ်မွဲဂှ် ပေါဲရုဲမာဲဟီုဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ထံက်ဂလာန် ကဵုအာဇြဟတ်ဟေၚ်မှ ဂွံအံၚ်ဇၞးမာန်ရ။ အလုံညးဍုၚ်ကွာန်သီုဖအိုတ်တအ်လေဝ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ဆန္ဒညးတအ်ဇေတ်တ်တုဲဒၟံၚ်ဂှ်ရ ပေါဲရုဲမာဲပတောံတအ်ဏံဂှ် ဟိုတ်နူပရေၚ်ညးဍုၚ်ကွာန် ဟွံထံက်ဂလာန်ဂှ်ရ သွက်ဂွံအံၚ်ဇၞးလေဝ် ဟၟဲပုဟ်။ ပေါဲရုဲမာဲဗၠးၜး ဗဗွဲကဵုဓဝ်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်လဝ်တုဲဒၟံၚ်ရ။ NUG, CRPH ဒှ်ကၠုၚ် နူကဵုသွဟ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် တုဲပၠန် NUCC ဟီုဂးစဒပ်ပံၚ်ကောံ ဂကောံဇြဟတ်ပရေၚ်ပၠန်ဂတးဂွံဂှ် နွံကၠုၚ်ရ။ ပေါဲရုဲမာဲဟီုဂှ် သွဟ်မွဲနွံကၠုၚ်တုဲရ။ ဃောဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတအ် အာဒၟံၚ်အတိုၚ်သ္ဇိုၚ် Federal democracy charter ဏံဂှ် ယဝ်ရ အလဵုအသဳနွံအခေါၚ်ကၠောန်ဗဒှ် ဟွံသေၚ်ကဵု ဂကောံပၞာန်ပ္ကီုပရာပ်ဏံ မံၚ်တိတ်ကၠုၚ်တှ်ေ ထပ်ကၠောန်ဗဒှ်အာ ပေါဲရုဲမာဲပၠန်ဏောၚ်။
-တုဲပၠန် ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ညိၚ်ဝတ်၊ ပရေၜိုဟ်လလံတအ်ဟီုဂှ် ရံၚ်ကဵုပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် လၟုဟ်ဏံ၊ ပရေၚ်ကြေပ်ဂြတ်တအ်တှ်ေ သၞာံ ၂၀၂၃ ဏံဂှ် ဒှ်သၞာံစတမ်မွဲသၞာံ ဟွံသေၚ်တှ်ေ ဒှ်သၞာံ ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ပရေၚ်ပၠန်ဂတး မွဲသၞာံမာန်ဟာ။ ပ္ဍဲလတူဏံ ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရာ။
ပ္ဍဲကၠောံသၞာံဏံ လိက်စံၚ်လလောၚ်တြး ဂကောံဇြဟတ်ပရေၚ်ပၠန်ဂတး မပါလုပ်သီု NUG ကဵု NUCC ပိုဲတအ်ဂှ်လေဝ် တိတ်ကၠုၚ်လဝ်ကီု ယဝ်ရံၚ်ကဵု တၚ်လလောၚ်တြး နူဂကောံနာနာ လလောၚ်တြးပ္တိတ်ကၠုၚ်လဝ်ဂှ်တှ်ေ အရေဝ်ဒပ်ပၞာန်ပ္ကီုပရာပ် မေန်အံၚ်လှာၚ်ဟီုလဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ လဟီုဂကောံဇြဟတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အဓိကတအ်ဂှ် မုရော။ ညးတအ်ဂှ် ရန်လဝ်ကဵုမုတုဲ ကၠောန်ရေၚ်တၠုၚ်အာရောဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ကၠးကၠးတၟးတၟးရ။
-နကဵုအလန်လကြဴအိုတ်ဏံ သၞာံ၂၀၂၃ ဂှ် အခေါၚ်အရာဖန်ဗဒှ်ကဵု ဝၚ်ခိုဟ်မွဲပ္ၚံက် သွက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာမာန်ဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဟာ။ ဟွံသေၚ်တှ်ေ ပရေၚ်ဂကောံဇြဟတ်ဒစဵုဒစး ဗတိုက်သရိုဟ်ကုတ်ဗပိုတ် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဟာ။ ဗီုလဵုဒှ်မာန်ရော။
အတိုၚ် NUG ကြီုခအောတ်လဝ်ဂှ် မွဲရမျှာၚ်ညဳ၊ ချဳမွဲစွံ ကၠောံသၞာံ ၂၀၂၂၃ ရလေဝ်ဏး။ သွက်ဂွံအာ အတိုၚ်အကာဲအရာဏံဂှ် လၟုဟ်ဏံ ဂကောံဇြဟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ရမျှာၚ်ၜိုတ်လဵုညဳဒၟံၚ်။ တုဲပၠန်တှ်ေ သွက်ဂွံချဳမွဲစွံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်လဝ် ပရေၚ်ညဳသာသၟဟ်သၟန်ရ။ ပ္ဍဲကဵု One year plan NUG ဂှ် သၞာံ၂၀၂၃ဏံ သၠုၚ်ပတိုန်ကဆံၚ်ပရေၚ်ပၠန်ဂတး ကဆံၚ်ဒုတိယဏောၚ်။ စနူကဵုဂိတုဂျာန္နဝါရဳတုဲ စတမ်ဏောၚ်။ လၟုဟ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍ ပရေၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ်ဂှ်တှ်ေ ဂွံညာတ်ကေတ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲဗွဲမဂၠိုၚ်ကီု ခြာဟွံလအ်ဏံတှ်ေ ပရေၚ်ပၞာန်ကီု၊ ပရေၚ်ဘဏ္ဍာကီု၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု ဂွံဆက်ဆဵုအာ ပရေၚ်တဴတက်ပြံၚ်လှာဲ ပ္ဍဲဂတမတ် ထေၚ်ၚ်လဵုလဵုဏောၚ်။