ဝါလေန်တာန်၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ (၁၅)
ဍုၚ်နျူဇြဳလာန်ဝွံ ဟိုတ်နူဇြိုၚ်ကလုံ ဂါတ်ဗရဳယေဝ်လ်တုဲ ဒၞါဲပြးဇး ဍာ်ဇၞော်၊ တိလာ် ကေုာံ လဗိုတ်ကျာ ဍာ်ဒဳသၠုၚ်တိုန်တံ က္တဵုဒှ်လဝ်တုဲ ဒးဆုဲပြံၚ်လဝ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဒၞါဲဗၠးဘဲတံရ။
ညးဒးဘဲဍာ်ဇၞော်တံ ဟိုတ်နူဒိုပ်ဒၟံၚ် လ္တူကၟဳစိၚ်တံဂှ်ရ ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၁၄) ဂှ် ပ္ဍဲကဵုမွဲဒမြိပ်ဝၚ်ဍုၚ်နျူဇြဳလာန်ဂှ် ဒးလလောၚ်တြးလဝ် အကာဲအရာကာတၟေၚ် ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ် အလန်တတိယရ။
အပံၚ်မၞိဟ် ဗၞတ် (၂၂၅၀၀၀) ဝွံ ဒးဒုၚ်စသိုၚ်လဝ် ဘဲဒဏ်ပၟတ်ဓာတ်လလဳပိုတ်ပၠိုတ်တံရ။
“သွက်ကောန်ဍုၚ်နျူဇြဳလာန် အလုံကၟိန်ဍုၚ်တံဂှ် ဒှ်ဗ္တံဇၞော်ဇၞော်မွဲရ။ ဗွဲတၟေၚ် ပ္ဍဲတ္ကအ်သၟဝ်ကျာဂှ် ဂြောဝ်ဂတာဂမၠိုၚ် ဒှ်အာသ္ၚိဌာန်ဟၟဲ တၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်။ ဟိုတ်နူပၟတ်ဓာတ်လလဳဟွံမွဲတုဲ အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ပွမလီုလာ်တံ နွံလဝ်တၟာဂလိုၚ်ရ” သာ်ဝွံ ကြဴနူလလောၚ်တြးတုဲဂှ် သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဟီုဂးလဝ်ကဵု အ္စာပရိုၚ်တံရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဒေသ ဇိုၚ်သဝ်တ္ၚဲ (၃) နာဍဳဂှ် လဗိုတ်ကျာ ဂါတ်ဗရဳယေဝ်လ်ဆိုၚ်ကလုန်ဝွံ ပိုက်လဝ် ပွဳပွူ (၁၀၀) မိုၚ် ဒိုဟ်အဂၞဲ ဍုၚ်အံက်ကလာန်ရ။ လက္ကရဴဂှ်တုဲ ဆက်ဆုဲအာလဝ် လ္ပာ်ဒိုဟ်အဂၞဲဂှ်တုဲ ဆက်ဆုဲဗျာၚ်အာ ကုမွဲဒမြိပ်ရေၚ်ၜဳတံဏောၚ်ဂှ် ချိၚ်ခယျလဝ်ရ။
သွက်ဂွံဆက်သ္ပသတိ ကုတၚ်ကဵုသတိ အကာဲအရာဗြဲကျာ သွက်ရေၚ်ၜဳသ္ကုတ်ဗၟံက် တ္ကအ်သၠုၚ်ကျာ ကဵု တ္ကအ်သၟဝ်ကျာ ဗွဲမဂၠိုၚ်တံဂှ် ဒးလလောၚ်ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် သ္ဂးရ။
ဍုၚ်နျူဇြဳလာန်ဝွံ အခါလၟုဟ် ၜိုန်ရဒးတတ်ထ္ပာ်ဒၟံၚ် အကာဲအရာပရေံအိုတ် လဗိုတ်ကျာဂှ်ကီုလေဝ် ဗြဲဂူ ကျာသ္ကာတ်ပိုက်တံ သၠုၚ်တိုန်မာန်ရောၚ် ဒဒှ်ရစၟဳစလဝ်ဂှ် ဝန်ဇၞော်ကောပ်ကာဲဖန်ဇန်ကာတၟေၚ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
ဒဒှ်ရဒးဂဗဒၟံၚ် ဍာ်ဇၞော်၊ တိလာ်၊ စမြိုၚ်သ္ဇိုၚ် ဂၠံၚ်ဍာန် လီုလာ်ဆောံလေၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ဂှ်ကီု၊ ကမ္ပဏဳဇြဟတ်ဓာတ် မၞုံအလုံကၟိန်ဍုၚ်တံဝွံ ပလံၚ်ဗစိုပ်ဒၟံၚ်ပရိုၚ် ဒဒှ်မလေၚ်ဒိုက်လီုလာ်ဂမၠိုၚ် ကုဇာဇၞိက်ဇြဟတ်ဓာတ်တံကဵု ရုၚ်လစှ်ေတံဂှ်တုဲ ဝန်ဇၞော်ဇြဟတ်ဓာတ်ဂှ် အပံၚ်မၞိဟ် ဗၞတ် (၂၂၅၀၀၀) ဝွံ ပၟတ်ဓာတ်လလဳ ပိုတ်ပၠိုတ်ဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် ဟီုရ။
သၟိၚ်တၠအဝဵုတံဝွံ ဒၞါဲဒတန်ဖျေံသ္ဇိုၚ်ပရၚ်ဗ္တဳတံဂှ် ဆုဲပြံၚ်လဝ် ဒၞါဲဗၠးဘဲတံတုဲ ဍာ်ၜဳ၊ ဍာ်ဒဳ ဆက်သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်ရ။ ဟိုတ်နူလပှ်ဇၞော်ဇၞော်တံတုဲ စမြိုၚ်မၞုံလ္ပာ်ဗၟံက်ပရၚ်ဗ္တဳတံလေဝ် ဍာ်ဗၠိုက်ဒၟံၚ်တုဲ သွက်ဂွံတိတ်စ္ဍးအာ နူကဵုသ္ၚိဒၟံၚ်တံ ဗွဲမပြဟ်ဂှ် ထပ်ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ကာတၟေၚ် ကုမၞိဟ်မသှ်ေတံရ။
ပ္ဍဲပ္ၚံက်ၜဳဟဝ်ကဳ လ္ပာ်ဗၟံက်သၠုၚ်ကျာဂှ် ဟိုတ်နူဍာ်ဒဳ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် ဗွဲပရှ်ဂှ်ရ နကဵုက္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲတံဂှ် ဟံၚ်ပြာ်ဂွံလဝ် ညးယိုက်ဝန်က္ၜၚ် မကၟာတ်ဒးဒၟံၚ်တံရ။
သွက်ဂွံလလောၚ်ပ္တိတ် အကာဲအရာဇီုကပိုက်ဂွံဝပ်ဂမၠိုၚ်၊ အကာဲအရာဒးဒှ်သ္ၚိဌာန်ဟွံမွဲ နကဵုလၟိဟ်မၞိဟ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တံဟီုဂှ် ပြဟ်ဒၟံၚ်ညိဏီ သ္ဂးလဝ်တုဲ ဒဒှ်ရမၞိဟ်ချိုတ်ဟွံမွဲဂှ် သ္ပဒတန်လဝ်ရ။
ဍုၚ်နျူဇြဳလာန်ဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၁ ဂှ် တိချဳလဝ်မွဲဝါ၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၀ အခိၚ်က္တဵုဒှ်လဝ် ယဲကဝ်ဝေဒ်ဂှ်လေဝ် ဒးလလောၚ်တြးလဝ် နဒဒှ်အကာဲအရာကာတၟေၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်ရ။
Ref: Reuters