ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ ဇၞော်ပၟဝ်ကၠုၚ်ရဂှ် ဒုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဒုၚ်ဝန်

နေဗျဳဒဝ်၊ အံက်တဝ်ဗာ(၁၁)

ပ္ဍဲကာလသီအဝဵုဏံ မ္ၚးနူပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ် နကဵုယာန်ကွဳစက်၊ ယာန်ဍာ်၊ ကွဳပၟတ်တံဂှ် စဵုကဵုသၠာဲဂတးကၠုၚ် နကဵုက္ၜၚ်ကျာ ဖ္ဍိုက်ဗၞိက်တံနွံကၠုၚ်ရဂှ် ဒုသ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်သဵုဝေန် ဒုၚ်ဝန်ဟီုဂးလဝ်ရ။

တုဲကၠုၚ်ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ စၟတ်တ္ၚဲ(၉)ဂှ် ဟီုဂးလဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီု ကဝ်မတဳအာက္ဍိုပ် ပရေၚ်ဗ္တိုက်သ္အးပွသၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ် ကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲနေဗျဳဒဝ်ဂှ်ရ။

ဒုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ် သာတုဲရပ်ဒက်ကၠုၚ် ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ လ္တူနူကဵုသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံမာန်ဏီတုဲ ဟိုတ်နူၚုဟ်မးရပ်ဂွံလဝ်တံ ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံထ္မံက်ပ္တိတ် ရပ်ဒက်ဗွဲမဇိပ်ဂၠိပ်ဂှ် ဟီုဂးလဝ်ရ။

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် မ္ၚးနူဗၞိက်ပၠုပ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍဗၞိက်ပလံၚ်တံဂှ်လေဝ် ပွသၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ နွံမံၚ်ဏီဖိုဟ်ဂှ်ရ ညံၚ်ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ ဟွံဂွံမွဲ သွက်ဂွံရပ်ဒက်နကဵုဂကောံတၟေၚ်တံ လ္တူနူကၠာတေံဂှ် ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရ။

တၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ်တှ်ေ ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ ဂွံမံက်က္တဝ်တိတ်ကၠုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူစေဝ်ပၞောန်တေၚ်ဂြတ်မံၚ် လက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်တုဲ သွက်ဂွံကၠောန်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဂှ် မ္ၚးနူအခက်အခုဲနွံကၠုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူမူဝါဒဗၠေတ်တ်တံတုဲ ဒှ်ကၠုၚ်ရဂှ် ဟီုကဵုသြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။

“ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်ဟီုဂှ် ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗွဲမလုပ်သၞောဝ်တံနွံမ္ဂး ဍေံတံဂှ် ဟွံပ္တိတ်ကဵုဒဝ်ဠာပုဟ်။ တၚ်(၁)ဂှ်။ တုဲပၠန် နူကဵုပိုဲတံဂှ် ပလံၚ်ကပေါတ်ကုဍုၚ်သ္အာၚ်ဏောၚ် ဟီုထောံရ။ ပလံၚ်ကပေါတ်ဍုၚ်သ္အာၚ်မ္ဂး ကလေၚ်လုပ်နူဗၞိက်ပလံၚ်တံပၠန်ရလေဝ်။ သြန်လုပ်ကၠုၚ်တံဂှ် ဒးသၠာဲ နကဵုၚုဟ်ဗွဝ်ဖျာအလဵုသဳစၟတ်လဝ်တံရလေဝ်။ ဒးစသၠာဲနူ (၂၁၀၀)ရ။ ဇာတ်ဂှ် ယှုက်အာဒၞါဲဏံရ။ ဒှ်(၅၀)(၅၀)လေဝ် ကိတ်လေဝ်ဟွံကိတ်တှ်ေ၊ ဍေံတံဂှ် (၂၅)တၟံကၠံဂှ်လေဝ် အကံက်ခေါန်နူအလဵုသဳသ္ဂးတုဲ ကံက်သက်သက်ပၠန်ရ။ အခေါန်ကမၠောန်သၠာဲဂတးဗၞိက်၊ အခေါန်ပရဲ ကံက်ၜါဂကူရ။ ထပ်တုဲပၠန် လ္တူမသြန်တံဂှ်လေဝ် ထပ်ထပိုတ်နကဵုဗီုပြၚ်အကံက်ခေါန်တံပၠန်ရ။ သၟာဗၟိက်လဵု ပလံၚ်မံၚ်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဏီရော။ သီုညးဖအိုတ်ဂှ် ပလံၚ်ဗွဲမဟွံလုပ်သၞောဝ်တံရ ဣဒှ်။ ဟိုတ်နူမူဝါဒဗၠေတ်တ်ဍေံတံတုဲ ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ မံက်ကတဝ်ကၠုၚ်ရ။ ယဝ်ရ မူဝါဒဂှ်ဒးမ္ဂး ဟိုတ်ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ ဂွံမံက်ကၠုၚ်ဟွံမွဲပုဟ်။ ပ္ဍဲဍုၚ်သ္အာၚ်တံလေဝ် ဟွံမွဲပုဟ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကၠောန်သ္ပပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်မ္ဂးလေဝ် ဟိုတ်နူတၚ်သၞောဝ်ဗ္ၜတ် ဟွံမွဲပၟိက်တံတုဲ အခက်အခုဲတံနွံမံၚ်တုဲ ပွလဇုဲလဇတံ က္တဵုဒှ်မံၚ်ဂှ်ရ ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ ဇၞောဝ်ပၟဝ်ကၠုၚ်မဒှ်ရဂှ် ညးဆက်ဟီုရ။

ပ္ဍဲအရာကၠောန်သ္ပ ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်တံဂှ် တုဲတဴကဵုကပေါတ်ဗၞက်အောန်၊ဂၠိုၚ်တံတုဲ ဒးကဵုမံၚ်သြန် ကုကောန်ဂကောံဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံကဵု ဌာနဆေၚ်စပ်သၟဝ်တဲကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်ရ ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ် ဇၞော်ပၟဝ်ကၠုၚ်ရ။

တၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူအကာဲအရာတံထ္ၜးမံၚ် ပ္ဍဲကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ နွံပၟိက်မံၚ် သြန်ဗာတ်ဂျာတ်တံဂှ်ရ သွက်သ္ဂောံဂွံ အကံက်ခေါန်တုဲ ပတေၚ်ဓရတ်လဝ် ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ မဒှ်တုဲ ယဝ်ရ ပသောၚ်ပြဿနာ သြန်နွံပၟိက်တံ ဟွံမာန်မ္ဂး ၚုဟ်ဖျာတံကဵု ၚုဟ်နှေုန်သၠာဲသြန်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံလေဝ် တိုန်ကၠုၚ်မာန်ရဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

ပ္ဍဲကဏ္ဍဗာတ်ဂျက် ထ္ၜးမံၚ်သြန်နွံပၟိက်ဂှ်လေဝ် လၟုဟ်ဂှ် မုဒးဗပေၚ်မံၚ်ကဵုမုရောဟီုတှ်ေ အကံက်ခေါန်ဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံရုမ်မ်ဂပ်ပ်ဗီုကၠာတေံရပုဟ်။ မၞိဟ်တံဂှ် ပရေၚ်ဒြပ်ဟွံခိုဟ်လေဝ်ဒှ်မာန်မံၚ်။ တုဲပၠန် ဓလေတ်တိုန်အကံက်ခေါန်တံ နကဵုနဲကဲဓလေတ်ဂွံတံလေဝ် ပါကီုရ။ ဇၟာပ်ပ်ဍုၚ်ဂှ် ဟွံဂွံအကံက်ခေါန်ဗီုတံဏံတှ်ေ ပွပ္တိတ်သွံ လိက်ကသုက်အလဵုသဳတံ၊ လိက်ကသုက်သြန်လှုဲတံ နွံမံၚ်ရ။ အရာတံဏံဂှ်လေဝ် အဏံဂှ် ဟွံဒှ်စ Active ကွေံကွေံပုဟ်။ သၞာံကၠာကၠာတေံဂှ်တှ်ေ Depositeဏံသီုဖအိုတ် (၇၀)တၟံကၠံ၊ (၈၀)တၟံကၠံဂှ်တှ်ေ ပ္တိတ်သွံလိက်ကသုက်သြန်လှုဲ ကုတိုက်သြန်တံရ။ နူကဵုဂှ်ရ ဗပေၚ်ကဵု Depositeတံရ။ ဗွဲကြဴဏံဂှ် လၟိဟ်ကဵုဂွံဗီုဏံဂှ် အောန်အာကွေံကွေံရ။ Deposite ဗာတ်ဂျက်ဂှ် မုဒှ်ကၠုၚ်ရောဟီုတှ်ေ ဒှ်ကၠုၚ်ပွတက်ပ္တိတ် သြန်လှုဲတံရ။ တက်ပ္တိက်သြန်လှုဲဂှ်ဏောၚ်တှ်ေ ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာဂှ် ၚုဟ်တံက္ဍၚ်တိုန်သီုဖအိုတ်ဏောၚ်။ ၚုဟ်နှေုန်သၠာဲသြန်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံတိုန်ဏောၚ်။ ဍာ်ဇမၠိၚ်ဂှ်တှ်ေ ပရေၚ်ဇီုကပိုက်တံဏံ နွံရ။ ဍာ်ဇမၠိၚ်ဟီုဂှ်လေဝ် ဍာ်ဇမၠိၚ်ကွေံကွေံဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ပ္ဍဲပွိုၚ်(၁)သၞာံ (၂)သၞာံဏံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ပရေၚ်ဇီုကပိုက်ဏံရောၚ်ဂှ် ခယျကေတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် သွက်ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ် သ္ဂောံအိုတ်အးအာဟီုဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ညံၚ်ဂွံဒှ်ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဂှ် သွက်ဂွံရုပ်သီကဵု တၚ်လလောၚ်တြးဟွံမွဲပၟိက်တံဂှ်ကဵု ဗၞိက်ပၠုပ်၊ဗၞိက်ပလံၚ်တံဂှ်လေဝ် ဟွံစွံတၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ်မွဲသာ် သွက်ဂွံကဵုအခေါၚ်သၠာဲဂတး ဗွဲမဗၠးၜးဂှ် နွံပၟိက်ရဂှ် ညးဆက်ဟီုရ။

ဒုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ် ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်ဍုၚ်ဇကုတံဂှ် ခေတ်အဆက်က် ဟိုတ်နူရိုဟ်ကၞက်ခိုၚ် သၠဲတြးကၠုၚ်မံၚ်ဂှ်ရ ကေတ်အာအရေဝ် ဗွဲမသ္ကာတ်မြဟ်ရောၚ်ဂှ် ကဵုသတိဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံဂှ် ဟိုတ်နူညးယိုက်ဝန်နူဌာနဆေၚ်စပ်တံ ပါလုပ်မံၚ်ဂှ်ရ နကဵုဌာနဝန်ဇၞော်တံဂှ် သုၚ်စောဲသၞောတ် ဖျေံလာဘ်၊ကဵုဒဏ်တံတုဲ သွက်ဂွံပ္တိုန်ဂုဏ်စရာဲ ကုညးယိုက်ဝန်ခိုဟ်တံ ဗီုထေက်ကြိုက်တံဂှ် နွံပၟိက်တုဲ ကုညးယိုက်ဝန် ဖံက်ပလီု စေဝ်ပၞောန်ဥပဒေတံဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံကေတ်အရေဝ်ဗွဲမသ္ကာတ်မြဟ်ဂှ် စၞောန်ပ္ညုၚ်လဝ်ရ။

အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြးကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်မ္ဂး တုဲကၠုၚ်ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ်ဂှ် ပရေၚ်သၠာဲဂတးဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ် အပံၚ် (၆၁၁)အမှုဂှ် ရပ်ဒက်မာန်လဝ်တုဲ ဂွံလဝ် ၚုဟ်မးကာလ (၁၀၀၀၀)ပြကောဋိကိုတ်ပြၚ်တုဲ အပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂါတ်ဂှ်လေဝ် အပံၚ်အမှု (၅၄၀)ကဵု ကလိဂွံလဝ် ၚုဟ်မးကာလအပံၚ် (၁၂၀၀၀)ပြကောဋိကိုတ်ပြၚ်ရဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်

ဗီု-Myanmar custom