တၚ်အပိုၚ်အခြာ အခေါၚ်ဆဵုဂဗကောန်ထံၚ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ပၞော်သြန်လုပ် သွက်ဌာနမဆေၚ်စပ်တအ်

လဂုၚ်၊ အံက်တဝ်ဗာ(၂၄)

ထံၚ်စာတ်မၞုံအလုံံမွဲကၟိန်ဍုၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သ္ပကဵုလဝ်အခေါၚ်ဆဵုဂဗကောန်ထံၚ် နကဵုတၚ်အပိုၚ်အခြာဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ပၞော်သြန်လုပ် သွက်ညးပိုၚ်ပြဳအဝဵုမဆေၚ်စပ်တအ်ရဂှ် ညးရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဒၟံၚ် ပရေၚ်ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တအ် ဟီုလဝ်ရ။

သ္ပတံနူအခိၚ်ယဲကပ်ကိုဝ်ဗေတ်စဒှ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုထံၚ်စာတ်တအ်ဂှ် ဒးဒုၚ်ပဒေါံတာဒၞာလဝ် အခေါၚ်ဆဵုဂဗကောန်ထံၚ်တုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု ပွိုၚ်ၜါသၞာံပြၚ်ဏံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကလေၚ်သ္ပကဵုကၠုၚ်အခေါၚ် နကဵုတၚ်အပိုၚ်အခြာရ။

တ္ၚဲဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗကောန်ထံၚ်ဂှ် သ္ပတံနူ ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ စၟတ်တ္ၚဲ (၂၄) ကဵုအာအခေါၚ်ဆဵုဂဗတုဲ ပြဟ်ဟ်ဏံ ထံၚ်သာယာဝတဳ၊ ထံၚ်တယျေတ်၊ ထံက်မဂွေ၊ ထံၚ်အိုဝ်ဘိုဝ် ကေုာံ ထံၚ်မျေန်ချာန်တအ် ပါလုပ်ဒၟံၚ်ရ။

ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ကောန်ထံၚ် မွဲတၠဟေၚ် ကဵုအာအခေါၚ်ဆဵုဂဗဒှ်တုဲ မၞိဟ်လုပ်ဆဵုဂဗကဵုကောန်ထံၚ်တအ်ဂှ် တၞးကာဒ်ကောန်ဍုၚ်မူတၞံ၊ စရၚ်သ္ၚိန်ကၟိန်မူတၞံ၊ လိက်ထံက်ဂလာန်ကၠောန်လဝ် ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသတ္တာဟ၊ လိက်ထံက်ဂလာန်ဗၠာဲသၟိၚ်၊ သက်သဳသာဓက ဒဒှ်ရထ္ပက်လဝ်ဂဥုဲစဵုဒၞာကိုဝ်ဗေတ်တအ်ဂှ် ဒးထ္ၜးကဵုရ။

ညးရီုဗၚ်ကဵုဒၟံၚ် ပရေၚ်ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲတၠဂှ်မ္ဂး သွက်ကောန်ထံၚ်တအ် ဂွံက္လိဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗကဵုညးကၠုၚ်ဆဵုဂှ် ဒးကဵုဒၟံၚ်သြန် ဇရေၚ်ညးပိုၚ်ပြဳအဝဵုမဆေၚ်စပ်တအ် သွက်ဂွံက္လိဂွံ လိက်ထံက်ဂလာန်ရဂှ် ဟီုကဵုဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။

“သွက်ဂွံကေတ်လိက်ထံက်ဂလာန်ဂှ်လေဝ် ဂွံဂွံလိက်ထံက်ဂလာန် ဒးအာဒၟံၚ် ပ္ဍဲရုၚ်အုပ်ဓုပ် ၜိုတ်ပိတဲရ။ လွာဲဂှ်လွာဲဂှ် ဟွံဂွံပုဟ်။ ဍေံတအ်ဟွံဂ္ဇအ်ရုၚ်၊ ဟၟဲဗက် တုဲတှ်ေ သီုဒးကဵုဒၟံၚ်သြန်ဏီရ။ အောန်အိုတ် မွဲလ္ၚီဒးကဵုရ။ အခိၚ်အာရုၚ်အုပ်ဓုပ်ဂှ် မၞိဟ်တက်တဆိပ်တုဲ ထ္ပက်စၟတ်တဲဂှ် ဒးကဵုမွဲလ္ၚီရ။ အာရုၚ်ဗၠာဲသၟိၚ်လေဝ် ၜိုတ်စေတနာနွံ သွက်စရိတ်စက္ခူ ပ္ဍဲဗဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ်ဂးတုဲ အာတ်ဒၟံၚ်နွံရ” ဂှ် ညးဟီုလဝ်ရ။

ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်ဒစဵုဒစးကဵု ပရေၚ်ဒပ်ပၞာန် ဂအုပ်သ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော်မေန်အံၚ်လှာၚ် က္ဍိုက်လဝ်က္ဍိုပ် ကလေၚ်သီကေတ်အဝဵု မွဲအလန်ပၠန်ဂှ် ရပ်ဒက်တုဲ ပရေၚ်ပျဲပျာံဍဵုဍိုက်၊ ပရေၚ်စၟဳစၟတ် ကေုာံ ပရေၚ်ဖံက်ပ္ကဝ် အခေါၚ်အရာကောန်ထံၚ် ပ္ဍဲထံၚ်စာတ်တအ်ဂှ် စဵုကဵုကၟိန်ဍုၚ်နာနာ ဒးပျုတ်ဗ္ဒေက်လေဝ် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ရ။

ပ္ဍဲလ္တူအကာဲအရာဏံ နကဵုကဝ်မတဳဇိုၚ်စာၚ်ဗ္ကေတ်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ (ICRC) ဂှ် သွက်ဂွံတာဒၞာကဵုပရေၚ်ပျဲပျာံဍဵုဍိုက် ပ္ဍဲထံၚ် ညးချဳဒရာၚ်ကတိုၚ်ကၟဟ်ပရေၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ပ္ဍဲဍုၚ်တအ် အာတ်မိက်လဝ် နွံရ။

နကဵုကဝ်မတဳဇိုၚ်စာၚ်ဗ္ကေတ်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ (ICRC) ဂှ် သွက်ဂွံက္လိဂွံ အခေါၚ်လုပ်ပ္ဍဲထံၚ်စာတ်ဂှ် ၜိုန်ရသဳကၠဳလဝ်ကဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန် နွံကီုလေဝ် နူကဵုအခိၚ်စသီအဝဵုတေံ စဵုကဵုပွိုၚ်ၜါသၞာံကဝက်ပြၚ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဟွံသ္ပကဵုလဝ်အခေါၚ်ရ။

ဆ္ဂးသွက်ဂွံက္လိဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗ ဂကောံသ္ၚိကၟိန် ညးဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်ထံၚ်တအ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုမာတ်ချ် သၞာံ ၂၀၂၃ ကြဴနူပရေၚ်သဳကၠဳ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ကဝ်မတဳဇိုၚ်စာၚ်ဗ္ကေတ်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ (ICRC) တအ် နွံကၠုၚ်တုဲ လကြဴဏံ လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် အခိၚ်လၟုဟ်မှ ဂွံသ္ပကဵုကၠုၚ်လဝ်အခေါၚ်ရ။

ကိုဝ်တိုက်ထောန်ဥူ ညးလုပ်ဂကောံကဝ်မတဳဇာနှိက်ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဆေၚ်ကဵုအလုံကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ်လေဝ် တၚ်အပိုၚ်အခြာဗီုဏံဂှ် မိက်ဂွံထ္ၜးပျးဒဒှ်ရညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ပါလုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကဵုယန္တရာကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂေတ်ဒၟံၚ်ရဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်ညာတ်ကေတ်ရ။

“အရၚ်ဂွံဆဵုကဵုဍေံတအ်(ကောန်ထံၚ်)တအ်ဂှ် မၞိဟ်လုပ်တိတ် ပ္ဍဲဗဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ် နွံဏောၚ်။ ပ္ဍဲရုၚ်အရာပ်တအ်ဂှ် မၞိဟ်လုပ်တိတ် နွံကၠုၚ်ဏောၚ်။ ပ္ဍဲကဵုရုၚ်ဂဥုဲဂှ် ၜိုန်မၞိဟ်ထ္ပက်ဂဥုဲကိုဝ်ဗေတ်ဟၟဲလေဝ် သွက်ဂွံဂွံဗီုပြၚ်ထ္ပက်လဝ်ဂှ် ဒးကဵုသြန်ရ။ မၞိဟ်စရၚ်သ္ၚိကၟိန်ကၠေံဒၟံၚ်ဂှ်တှ်ေ ဒးကဵုသြန် ပ္ဍဲရုၚ်အရာပ်ဏောၚ်။ အဓိကဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵုယန္တရာဍေံတအ်ဗ္ဂေတ်ဒၟံၚ်ဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ပါလုပ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်မွဲဏံဟီုဂှ် နကဵုဍေံတအ် မိက်ဂွံထ္ၜးကဵုရ”ဂှ် ဟီုလဝ်ရ။

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ထ္ၜးလဝ်ကဵု ပံက်လဝ်အခေါၚ်လုပ်ဆဵုဂဗ ကောန်ထံၚ်တုဲ အလဵုဍေံတအ်ဂှ် ကၠောန်သ္ပ ညံၚ်ပရေၚ်ဂီုကၠီု ဂွံထောၚ်ပြိုဟ်တုဲ နကဵုတၚ်ထ္ၜးဟိုတ် ပရေၚ်ဂီုကၠီု အခိၚ်ဟွံရုဲ ကလေၚ်မာတ်အာ နူကဵုပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ်မာန်ဒၟံၚ်ဂှ်လေဝ် ဒးမၚ်ရံၚ်ကျောဝ်ရဂှ် ဟီုလဝ်ရ။

ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်မ္ဂး ညးကၠုၚ်စိုပ်ဆဵုဂဗကဵုကောန်ထံၚ်တအ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုၚ် ဗ္ၜတ်ဆဵုဂဗကိုဝ်ဗေတ် ယဝ်ဒှ်ဒၟံၚ်လ္တူ ၂ တၟံကၠံမ္ဂး ကၠာနူဟွံဂွံဆဵုကောန်ထံၚ် ပ္ဍဲပွိုၚ် ၄၈ နာဍဳ သွက်ဂွံထ္ၜးကဵု သွဟ်စၟဳစၟတ်လဝ် ဒဒှ်ရယဲကိုဝ်ဗေတ်ဟၟဲဂှ်လေဝ် ဓမံက်လဝ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးရ။

အခိၚ်လၟုဟ်ဏံ ဗ္ၜတ်ဂွံဆဵုကေတ်ဒၟံၚ်ယဲကိုဝ်ဗေတ်ဂှ် သၟဝ်နူ ၁ တၟံကၠံ ဂွံဆဵုကေတ်ဒၟံၚ်ရဂှ် ဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ထတ်ယိုတ် သၟဝ်တဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်တြးလဝ်ရ။

ပ္ဍဲကဵုအခိၚ်ကၟာတ်လဒဵုလဝ် အခေါၚ်ကၟုဲလုပ်ဆဵုဂဗ ကောန်ထံၚ်ဂှ်မ္ဂး ကဵုလဝ်အခေါၚ် ပလံၚ်ပါဇြေဝ်စၞစ၊ ဗွိုက်လတက် ၁၅ တ္ၚဲ မွဲအလန်တုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ပလံၚ်ဗစိုပ်ဗီုဏံဂှ်လေဝ် ဒးကဵုဒၟံၚ်ညးယိုက်ဝန်ထံၚ်တအ်သြန် နွံဒၟံၚ်ရဂှ် ဂွံတီကေတ် နူညးရီုဗၚ်ကဵုဒၟံၚ် ကောန်ထံၚ်တအ်ရ။

အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြး ဂကောံရီုဗၚ်မွဲ ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် (AAPP) လလောၚ်တြးလဝ်မ္ဂး ပ္ဍဲမွဲကာလဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုဏံ ကောန်အရာပ် ၂၅၀၀၀ ပြၚ် ဒးဒုၚ်ရပ်လဝ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဂှ် ၁၉၀၀၀ ပြၚ် ဒးဆက်ဒုၚ်ရပ်လဝ်ရဂှ် လလောၚ်တြးလဝ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ စၟတ်တ္ၚဲ (၂၀) ရ။

ပရိုၚ် – သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်

ဗီု -CJ/TLT