ပွမဆောံလေၚ် အခေါၚ်ဗ္တောန်ပညာ ကောန်ၚာ်သၟတ်ဍုၚ်ဗၟာတံ အန္တရာယ်နွံကၠုၚ်ယျဂှ် တိုက်သြန်ဂၠးတိ ကဵုသတိ

လ္ဂုၚ်၊ အံက်တဝ်ဗာ (၂၇)

ယဲကပ်ကဝ်ဝေဒ် ကေုာံ ဟိုတ်နူပရေၚ်သီအဝဵု သၞာံ ၂၀၂၁ တံဂှ်တုဲ ကဏ္ဍပရေၚ်ပညာ ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် ကုအကြေပ်အဂြတ်ဂမၠိုၚ်တုဲ အရာမဆောံလေၚ် အခေါၚ်ဗ္တောန်ပညာ ကောန်ၚာ်သၟတ်တၞောဝ်တၟိတံ အန္တရာယ်နွံကၠုၚ်ယျဂှ် တိုက်သြန်ဂၠးတိ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ရ။

အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် တိုက်သြန်ဂၠးတိ မလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ ၂၄ တေံဂှ်မ္ဂး သၟာန်သၟုက် ဂြောဝ်ဂတာ ၈၅၀၀ နူကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် ၃၀၆ ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဗၟာ နကဵုဖုၚ်တုဲ ကံက်ကပှ်လဝ်တၚ်နၚ်တုဲ လလောၚ်ပ္တိတ်ကၠုၚ်လဝ် ကဏ္ဍပရေၚ်ပညာဍုၚ်ဗၟာသာ်ဏံရ။

လ္ဂောံကဵုလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ်မ္ဂး နူကဵုသၞာံ ၂၀၂၀ စဵုကဵုသၞာံ ၂၀၂၂ ဘာအလဵုအသဳပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဏံ ကၟာတ်ထောံလဝ် လလအ်ပွိုၚ် ၅၃၂ တ္ၚဲဂှ်ဝွံ အပ္ဍဲအာယှဒိုဟ်ဗၟံက်ကဵု အပ္ဍဲဒေသပသိဖေတ်ခ်ဂှ် ဒှ်ဍုၚ်ကၟာတ်ဘာလအ်အိုတ်တုဲ ကောန်ၚာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဝွံ ဒးဆောံလေၚ်လဝ် အခေါၚ်ဗ္တောန်ပညာ ပိသၞာံဘာ်ပြၚ်ရောၚ် သ္ဂးရ။

ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာဂှ် စၞောန်ပ္ညုၚ်ကၠုၚ် ဘာအလဵုအသဳဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံကလေၚ်ပံက်ကီုလေဝ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပ္တိတ်ထောံလဝ် သၞာဲဒဴပရေၚ်ပညာ ဗ္ဒါဲ ၃၀ တၟံကၠံ မပါလုပ်လဝ် ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ချဳဒရာၚ်ဒစဵုဒစးပွပကီုပရာပ် CDM တံဂှ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကွးဘာ နူအာယုက် ၆ သၞာံ စဵုကဵု ၂၂ သၞာံတံဂမၠိုၚ်ဝွံ ပအပ်ဘာ ပ္ဍဲကဵုဘာတန်တံကီု ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်တံကီုဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၇ နူကဵုနွံကၠုၚ် ၆၉ ဒဿမ ၂ တၟံကၠံဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဂှ် စှ်ေအာ စဵုကဵု ၅၆ ဒဿမ ၈ တၟံကၠံရောၚ် သ္ဂးရ။

ဗွဲတၟေၚ် ပ္ဍဲကဵုအယဲကွးဘာတန်သၠုၚ်တံဂှ် ဒဒှ်မပအပ်ဘာ စှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ် ပရေံပရေံတုဲ ပ္ဍဲကဵုကွာန်ရး ၁၇ တၟံကၠံ ကဵု လ္တူဍုၚ် ၃၁ တၟံကၠံ စှ်ေအာစၟအ်အ်ဂှ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် တိုက်သြန်ဂၠးတိ ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

အ္စာၝောံ CDM မွဲတၠ မဗ္တောန်ကဵုဒၟံၚ်ပညာ ပ္ဍဲကဵုဘာသ္ပသ္ဇိုၚ်ကဵုညးဍုၚ်ကွာန် ဒေသအညာ ဒၞါဲပရေၚ်ပၞာန်သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဒေသ က္ဍစိုပ်တံဂှ် ပံက်လဝ်ဘာသ္ပသ္ဇိုၚ်ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံတုဲ ထိၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်တံ မာန်ကီုလေဝ် လ္တူဍုၚ်ဂှ်တှ်ေ ဟွံမိက်တိုန်ဘာ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တုဲ ဒမြိပ်မံၚ်ဘာ အောန်စှ်ေကၠုၚ်တံ နွံဂှ် ဟီုရ။

“ဒးဟီုကဵု ဒေသအညာ ၜိုတ်အဲက္ဍစိုပ်ဂှ်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဒးတိတ်ကၠောန်ကလောန်မ္ၚး ဟိုတ်နူပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်ကဵု ပရေၚ်သ္ၚိတံတုဲ ယအ်အာ ပ္ဍဲကဵုလိက်လ္ပာ်ဘာဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵု ၁၀ တၠဂှ် နွံစ ၜိုတ် ၁ တၠရဏောၚ်။ ဆ္ဂး ကောန်ၚာ်သှ်ေဒၟံၚ်တံဂှ်တှ်ေ ပိုယ်တံ ပံက်ကဵုဘာသ္ပသ္ဇိုၚ်ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံတုဲတှ်ေ ထိၚ်လဝ်ဂွံဒၟံၚ်။ နကဵုဒေသအညာ ၜိုတ်ပွိုၚ်ဍုၚ်က္ဍစိုပ်တံဂှ်ဟီုမ္ဂး ညအ်ဂှ် အောန်ဒၟံၚ်ဏောၚ်။ ဆ္ဂး ရံၚ်အာလ္တူဍုၚ်ဂှ်တှ်ေ ဍေံတံ ဟွံမိက်တိုန်ဘာ စကစ တုဲ ဒမြိပ်မံၚ်ဘာတံ စှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒးဂဗဒၟံၚ်ရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

ပ္ဍဲကဵုသၞာံဗ္တောန်ပညာ ၂၀၂၃−၂၀၂၄ ဂှ် ဘာတန်သ္ဇိုၚ်၊ ဘာပုဂ္ဂလိက ကေုာံ ပ္ဍဲကဵုဘာခမဳသၚ်ဗ္တောန် အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ်တံဂှ် မၞိဟ်ကၠုၚ်စိုပ်ပအပ်ဘာ နွံကၠုၚ် စဵုကဵု ၆ ဒဿမ ၅ ပြကောဋိကိုဋ်ရောၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဂျောန် ၂ တေံရ။

တိုက်သြန်ဂၠးတိဂှ် သွက်ဂွံတီကေတ် စရၚ်ကွးဘာပအပ်ဘာတံကဵု ကတ်ဗ္တောန်ဒၟံၚ်ပညာတံ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဂှ် နကဵုဗ္ၜတ်အလုံကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူကံက်ကပှ်တၚ်နၚ် ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဟွံမာန်ဂှ်ရ ဂွံတီကေတ် ဝါတ်ဂါတ်ဒၟံၚ်ရောၚ် သ္ဂးလဝ်ရ။

ညးမကဵုဒၟံၚ်အရီုဗၚ်ပရေၚ်ပညာ ကောန်ၚာ်ပါဲဒဴဘဲပၞာန် နူကဵုရးသက်ကိုၚ်တံ မွဲတၠဂှ်လေဝ် အပ္ဍဲကာလသီအဝဵုဏံ မ္ၚးနူပေါဲဗ္တိုက်တံဂှ် ဟိုတ်နူလၟေၚ်ဒဒှ် ဘာဗ္တောန်လိက်တံ ဒးဒုၚ်ဗ္တိုက်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုဒေသကွာန်ရးတံဂှ် ကောန်ၚာ်သၟတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ် တိုန်ဘာဟွံမာန်ရပုဟ်ဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။

“ဒေသလ္ၚဵုတံဂှ်တှ်ေ ဘာ NUG ဂှ်လေဝ်ဟွံမွဲ၊ ဘာစကစလေဝ် ဟွံမွဲ၊ မုဘာသာ်လဵုမှ ဟွံမွဲပုဟ်။ ကောန်ၚာ်နူကဵုကွာန် ဒၞါဲလဵုမှ တိုန်ဟွံဂွံတံဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်။ ပိုယ်တံ ဖအိုတ်ဂှ်လေဝ် က္ဍဟွံစိုပ်ပုဟ်။ ဂွံတိုန်လ္တူဍုၚ်ဂှ်လေဝ် ပရေၚ်အာကၠုၚ် ဟွံပြေပြံၚ်ပုဟ်။ ပ္ဍဲကဵုရးဂှ်တှ်ေ ဒးဒုၚ်စံၚ်ကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံတုဲ မွဲဏှေံမွဲဏှေံ ကၠုၚ်စိုပ်စံၚ်ပၟတ်ဂြာတ်ဗုမ်တံဂှ် နွံဒၟံၚ်ရ။ ဒၞါဲလ္ၚဵုတံဂှ်တှ်ေ ဟိုတ်နူအကာဲအရာသာ်ဏံတုဲ ဘာ NUG တံ ပံက်ကဵုတံ၊ ဘာသ္ပသ္ဇိုၚ်ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဟွံပြေပြံၚ်ပုဟ်။ ကွးဘာဟွံဂွံတိုန်စိုပ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

ပ္ဍဲလက်ထက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵု ပ္ဍဲကဵုစရၚ်ကၟိန်ဍုၚ် ကဏ္ဍပရေၚ်ပညာ ဒးဒုၚ်ဗ္တိုက်ဂၠိုၚ်အိုတ် အလုံဂၠးတိဂှ် ဍုၚ်ဗၟာ ပါလုပ်ကၠုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ ၉ တေံ ဂကောံမၚ်ရံၚ်ပရေၚ်ပညာဍုၚ်နာနာ (GCPEA) လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် အပ္ဍဲသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ ကွးဘာ၊ အ္စာ၊ အ္စာၝောံ ၆၇၀၀ ပြၚ် ဒးဒုၚ်ရပ်ကီု၊ ကလိဂွံဝပ်ကီု ကေုာံ ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ဂယိုၚ်တံ နွံလဝ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။

ဂကောံရပ်လွဟ်အလဵုအသဳတံကီု၊ ဂကောံရပ်လွဟ် အလဵုအသဳဟွံသေၚ်တံကီု စွံပွန်ပရေၚ်ပၞာန် ကုဘာဗ္တောန်လိက်တံဂှ်တုဲ ရပ်စပ်ဗ္တိုက်လဝ်တံ နွံတုဲ နကဵုပရေၚ်ဗ္တိုက်ဏံဂှ် လၟေၚ်ဒဒှ်အပံၚ် ၅၀၀ ပြၚ် နွံဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးဂှ်ရ။

ဂကောံမၚ်ရံၚ်ကဏ္ဍပရေၚ်ပညာ ECW မွဲဂှ်လေဝ် ကောန်ၚာ်သၟတ် နူကဵုဍုၚ်ဗမာ ၁၇ ပြကောဋိကိုဋ်ဂှ်ဝွံ ဟိုတ်နူပရေၚ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ဒၟါနူဖဵုအဆက်လက္ကရဴပဋိပက္ခရပ်လွဟ်တံဂှ်တုဲ ဒးဆောံလေၚ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်ကတ်ဗ္တောန်ပညာတံရောၚ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုသၞာံဏံမံက်တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)

ဗီု−MOI