“နကဵု ICRC ယဝ်ရဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗဏောၚ်တှ်ေ ကိစ္စဒှ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲထံၚ်စာတ်တအ်ဂှ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာသၟးဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဒယှ်အာသီုဂၠးကဝ်ဏောၚ် ဍေံတအ်(စကစ)တီဒၟံၚ်။ ပရိုၚ်မ္ၚးဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံစိုပ်ပ္ဍဲ၊ ပရိုၚ်ပ္ဍဲဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံစိုပ်မ္ၚး ဟိုတ်နူကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂစာန်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံကဵုအခေါၚ်လုပ်ဂှ် သ္ၚောဲဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဏီဏောၚ်”

ပ္ဍဲကဵုထံၚ်စာတ် မၞုံအလုံံကၟိန်ဍုၚ်မွဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် သ္ပတံနူ ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ စၟတ်တ္ၚဲ (၂၄) တုဲ နူကဵုဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လ္တူတၚ်ပိုၚ်ခြာလဝ် အခေါၚ်ဆဵုဂဗကောန်ထံၚ်ဂှ် ကလေၚ်ကဵုလဝ်အခေါၚ် နကဵုဗ္ၜတ်အပိုၚ်ခြာရ။ ဆ္ဂး ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကဵုလဝ်အခေါၚ် ဂကောံအိန်ထံၚ် မွဲတၠဟေၚ်တုဲ မၞိဟ်လုပ်ဆဵုကောန်ထံၚ်ဂှ် အာတ်မိက်လဝ် တၞးကာဒ်ကောန်ဍုၚ်မူတၞံ၊ စရၚ်ဂကောံသ္ၚိကၟိန်မူတၞံ လိက်ထံက်ဂလာန် ကၠောန်လဝ် ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသတ္တာဟ၊ သီုလိက်ထံက်ဂလာန်ဗၠာဲသၟိၚ်ရ။

ဟိုတ်ဂှ်ရ စပ်ကဵုပရေၚ်လစွံစိုတ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် က္လေၚ်ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဆဵုဂဗကောန်ထံၚ်ကီု၊ ပရေၚ်ဒးဆောံလေၚ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်ရာကောန်ထံၚ်ကီု၊ နကဵုကဝ်မတဳဇိုၚ်စာၚ်ဗ္ကေတ်( ICRC) ဂွံအခေါၚ်လုပ်စိုပ် ပ္ဍဲထံၚ်စာတ်မာန်ဟာ၊ စပ်ကဵုအရာကာဲအရာဂမၠိုၚ်ဏံတုဲ ဆက်စၠောံသၟာန်လဝ်ကဵု ကဝ်မတဳက္ဍိုက်က္ဍိုပ်ဇာနှိက်ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကိုဝ်သိုက်ထောန်ဥူရ။

သြၚ်လောန်တိုၚ်မ် – ကၠာအိုတ်ဏံ စပ်ကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကလေၚ်ကဵုအခေါၚ်လုပ်ဆဵုဂဗကောန်ထံၚ်ဂှ် ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။ မုဟိုတ် ဂွံက္လေၚ်ကဵုအခေါၚ်ဗီုဏံ ညာတ်ကေတ်ရော။

ကိုဝ်သိုက်ထောန်ဥူ – ပ္ဍဲကဵုယန္တရာဍေံတအ်ဂေတ်ဒၟံၚ်ဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ၜိုတ်သ္ပမာန်ဟိုတ်နူဟွံပံၚ်တောဲကဵုဍေံတအ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုရုၚ်ဍေံတအ် ညံၚ်မၞိဟ်ဂွံကလေၚ်ကောံကလောံကၠုၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂှ် ဟွံမိက်ပံၚ်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ပံၚ် တၚ်ရန်တၟံဏံ ပါဒၟံၚ်ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ် အခေါၚ်ဆဵုဂဗဂှ် ပထောံညံၚ်ဂွံဝါတ်ရ။ ယဝ်ရဆဵုကဵုဍေံတအ်ဏောၚ်တှ်ေ မၞိဟ်လုပ်တိတ် ပ္ဍဲဗဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ် နွံကၠုၚ်ဏောၚ်။ ပ္ဍဲရုၚ်အရာပ်တအ်လေဝ် မၞိဟ်လုပ်တိတ် နွံဏောၚ်။ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲလေဝ် သွက်ဂွံထ္ပက်ဂဥုဲကိုဝ်ဝေတ် ဒးကဵုသြန်ဏောၚ်။ သွက်ဂွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗ အဓိကဂှ် ပ္ဍဲကဵယန္တရာဍေံတအ်ဂေတ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ဂွံပါလုပ်ကၠုၚ်ဟီုဂှ် ဍေံတအ်မိက်ဂွံထ္ၜးရ။ ဍေံတအ်ဟွံမိက်ကဵုတုဲ ကၟာတ်ကၠုၚ်လဝ် လအ်ဒၟံၚ်ယျ။ ၃ သၞာံပြၚ်ကၠုၚ်ယျ။ နူကဵု ၂၀၂၀ တေံရ။ နူကဵုသီအဝဵုတေံ ကၟာတ်ကၠုၚ်လဝ်ဆက်က်ရ။ လၟုဟ်ဂှ် ၜိုန်ရကေတ်လဝ်က္ဍိုပ် ပံက်ကဵုလဝ်ကီုလေဝ် ဒဵုကဵုလၟုဟ် သွက်ဂွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗဂှ် ညံၚ်ဂွံဝါဂါတ်ဂှ် ကၠောန်လဝ်ကဵု အပိုၚ်ခြာရ။ စရၚ်သ္ၚိကၟိန် ဒးနွံဏောၚ်။ တၞးလိက်ထံက်ဂလာန် နူကဵုဗဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ် ပွိုၚ်မွဲသတ္တာဟ ဒးပါဏောၚ်။ ဂကောံအိန်ထံၚ် မၞိဟ်မွဲတၠရ ဒုၚ်တဲ။ မွဲတၠဂှ်လေဝ် မွဲဂိတုတှ်ေ မွဲအလန်ရ ပြဟ်ဟ်ဏံ မိၚ်လဝ်ဗီုဏံရ။ ညာတ်အာစေတနာဍေံတအ်ရလေဝ်။ စေတနာလေဝ် ဟၟဲပုဟ်။ တၚ်ရန်တၟံ ညံၚ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ်ဂွံသာစှ်ေ ဍေံတအ်ပံက်ကဵုလဝ်ရ။ ညံၚ်ဟွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗလောဲလောဲဂှ် ပိုၚ်ခြာလဝ်ကဵု ဗီုပြၚ်အပိုၚ်ခြာရ။ ပ္ဍဲကဵုဌာနဆေၚ်စပ်ဍေံတအ်ဂှ် ရန်တၟံဍေံတအ် ညံၚ်ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ကောန်ထံၚ်တအ်ဏံ ဂွံကလေၚ်ဂေတ်ကောံကလောံတိုန်ဂှ်လေဝ် ပါဏောၚ် အဲထေၚ်ကေတ်ရ။

သြၚ်လောန်တိုၚ်မ် – ပရေၚ်ကဵုအခေါၚ်ကောန်ထံၚ်တအ်ဆဵုဂဗမၞိဟ် လုပ်ဆဵုကောန်ထံၚ်တအ်ဂှ် အရီုဗၚ်ရုံဂပ် ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဟာ။ လ္တူဏံ ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။

ကိုဝ်သိုက်ထောန်ဥူ – အလဵုပိုဲလေဝ် ဒၟာနူဒှ် မၞိဟ်ဒးမံၚ်လဝ် ပ္ဍဲထံၚ် ပွိုၚ်ၜါသၞာံပေၚ်ၚ် သီုဟွံဂွံအခေါၚ်ဆဵု မၞိဟ်လုပ်ဆဵုမွဲရ။ အဓိကဂှ် ပရေၚ်ဟွံပြေပြံၚ်ပ္ဍဲထံၚ်၊ ပရေၚ်ဍောၚ်ၜိုတ်အိုတ်ဍာ်တအ် နွံဒၟံၚ်၊ ဇြဟတ်ဓရိုဟ် နွံဒၟံၚ်ရ။ ပၞော်စိုတ်ဂွံတိတ် ဟၟဲပုဟ်။ ဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗ မၞိဟ်လုပ်ဆဵုတှ်ေ နကဵုညးတအ် ဂွံပၞော်စိုတ်တိတ်ဏောၚ်။ ဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗကဵု ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ညးတအ်၊ အခိၚ်ဂွံကလေၚ်ဆဵုကဵု ဆောဖွက်ညးတအ်တှ်ေ ပရေၚ်ဍောၚ်စိုတ်အိုတ်ဇိုၚ်တအ်ဂှ် အောန်စှ်ေအာမာန်ရ နကဵုမၞိဟ်နွံဒၟံၚ်မ္ၚးတအ်ဂှ် အခိၚ်ဂွံမိၚ်ကေတ် ပရေၚ်ဒးဒုၚ်ဖံက်ပ္ကဝ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ပ္ဍဲထံၚ်တှ်ေ ဂကောံသ္ၚိကၟိန်ညးတအ် ဒးက္တဴက္တာန် စိုတ်ရ။ ထံၚ်ဂှ်တှ်ေ ဆက်ကၠောန်အာ အတိုၚ်ဗီုပြၚ်ထံၚ်ရ။ ပရေၚ်ဍဵုဍိုက်ကောန်ထံၚ်လေဝ် ကၠောန်တွဵုရ။ ယဝ်ရဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗကဵု မၞိဟ်လုပ်ဆဵုလၟိုန်ဏောၚ်တှ်ေ ပရေၚ်ဖံက်ပ္ကဝ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ဂှ် နကဵုဍေံတအ် ဂွံကၠောန်မံက်က်ဂတဝ်ဝ်ဂှ် ဝါတ်ဂါတ်အာဏောၚ်။

သြၚ်လောန်တိုၚ်မ် – ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကလေၚ်ကဵုအခေါၚ်လုပ်ဆဵုဂဗကောန်ထံၚ်ယျတှ်ေ နကဵုကဝ်မတဳဇိုၚ်စာၚ်ဗ္ကေတ်ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ (ICRC) ဂွံကၠုၚ်အခေါၚ်လုပ်ဇရေၚ်ကောန်ထံၚ်တအ်မာန်ဟာ။ ဗီုလဵုညာတ်ကေတ်ရော။

ကိုဝ်သိုက်ထောန်ဥူ – ပိုဲမၚ်ရံၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်တှ်ေ ဍေံတအ်ပံက်ထ္ၜးကဵုတုဲ သွက်ဂွံကလေၚ်ကၟာတ်ထောံပၠန်ဂှ်လေဝ် ဒှ်မာန်ဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ဥပမာ-အလဵုဍေံတအ် ညံၚ်စေဝ်ပရေၚ်ဂီုကၠီုဂွံထောၚ်ပြိုဟ် ကၠောန်တုဲ ထ္ၜးဟိုတ်ကဵုပရေၚ်ဂီုကၠီုတုဲ နူကဵုပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ် ကလေၚ်ကၟာတ်ဏာမာန်ရ။ အခိၚ်ဟွံရုဲကလေၚ်ကၟာတ်အာမာန်ဒၟံၚ်ရ။ နကဵုပိုဲဂျ် ဒးမၚ်ရံၚ်ကျောဝ်ဏောၚ်။ ကဵုတၚ်ထ္ၜးဟိုတ်ဗီုလဵုတုဲ နဲလဵုကလေၚ်ကၟာတ်အာရောဟီုဂှ် ဒးမၚ်ရံၚ်ကျောဝ်ဏောၚ်။ နကဵု ICRC ဂှ် သွက်ဂွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗဂှ် အာတ်မိက်ဒၟံၚ်ရ။ သွက်ဂွံဂွံအခေါၚ်လုပ်ဆဵုပ္ဍဲထံၚ်ဂှ် ယဝ်ရဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗကောန်ထံၚ်တအ်လုပ်သၞောဝ်ဏောၚ်တှ်ေ ကိစ္စဒှ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲထံၚ်စာတ်တအ်ဂှ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာသၟးဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဒယှ်အာသီုဂၠးကဝ်ဏောၚ် ဍေံတအ်(စကစ)တီဒၟံၚ်။ ထံၚ်စာတ်တအ်ဂှ် ကၟာတ်လဝ်ကဵုဗီုပြၚ် ကၠက်ကၠက်ရ။ ပရိုၚ်မ္ၚးဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံစိုပ်ပ္ဍဲ၊ ပရိုၚ်ပ္ဍဲဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံစိုပ်မ္ၚး ဟိုတ်နူကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂစာန်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံကဵုအခေါၚ်လုပ်ဂှ် သ္ၚောဲဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဏီဏောၚ်။

သြၚ်လောန်တိုၚ်မ် – ပ္ဍဲကဵုထံၚ်စာတ်နွံဒၟံၚ်အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် သ္ပတံနူကဵု ဂိတုအံက်တဝ်ဗာစၟတ်တ္ၚဲ ၂၄ တုဲ ၜိုန်ရကလေၚ်ကဵုအခေါၚ်ဆဵုဂဗညးလုပ်ဆဵုတအ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုထံၚ်စာတ်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဟွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗဏီနွံရ။ မုဟိုတ်ထေၚ်ကေတ်ရော။

ကိုဝ်သိုက်ထောန်ဥူ – မုတၞဟ်ခြာအာမုရောတှ်ေ ထံၚ်တအ်ဂှ် တ္ၚဲပံက်ကဵု ဟွံတုပ်ညးသ္ကအ်ပုဟ်။ တ္ၚဲကဵုအခေါၚ်ဆဵု ဟွံတုပ်ပုဟ်။ ဥပမာ- ဗီုကဵုထံၚ်အၚ်စိၚ်ဂှ်တှ်ေ လၟိဟ်မၞိဟ်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ကွေံကွေံဏောၚ်။ ပံၚ်လၟိဟ်ကောန်ထံၚ် ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီ ကြပ်ဒှ်ဗ္ဒာဲကဵုလက်ဂှ်ရ ယဝ်ရပံက်ကဵုမွဲတဲဓဝ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵုထံၚ်ဂှ်မၞိဟ်ဆိုဟ်ဂွံအာ ယှုက်ထုဲအာအိုတ်ဏောၚ်။ မၞိဟ်တအ်လေဝ် ဂစာန်ဒၟံၚ်သွက်ဂွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုညးသ္ကအ်ရ။ ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာဂှ်တုဲ အၚ်စိၚ်ဂှ်တှ်ေ နူကဵု စၟတ်တ္ၚဲ ၃ ၊ စၟတ်တ္ၚဲ ၄ ဂှ်တှ်ေ ပံက်ကဵုဏောၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။ တိတ်ကၠုၚ်တှ်ေ တုဲတဴကဵုဗ္ၜတ်ထံၚ်၊ ကောန်ထံၚ်တအ်တုဲ ဍေံတအ်မၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်ဒၟံၚ်ရ။ ထံၚ်ဍောတ်တ်သှ်ေနူဂှ်တအ်ဂှ်တှ်ေ အခိၚ်ကဵုအခေါၚ်ဆဵုဂဗကဵုကၟုဲဂှ် မၚ်ရံၚ်တၚ်ဂွံဇြဟတ် တၚ်ဍိုန်လျတအ်ဏောၚ်ဂှ် ပိုဲလ္ၚတ်ဂွံညာတ်ကေတ်လဝ်လေဝ် နွံရ။ သွက်တ္ၚဲဂွံဂွံအခေါၚ်ဆဵုဂဗကဵုကၟုဲထံၚ်တအ် ဂွံတုပ်ဂှ် ဝါတ်မံၚ်။ ဆ္ဂး ဗွဲအပြောံတှ်ေ ထံၚ်နွံအလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်တှ်ေ ကဵုအခေါၚ်ဆဵုဂဗကၟုဲဏောၚ်ဂှ် ပိုဲတီလဝ်ရ။