ဟိုတ်နူပၞာန်ထ္ပက် အလုံဍုၚ်တုဲ ကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဖျေံကၠုၚ်လွဟ်

လံက်ကိုၚ်၊ နဝ်ဝေမ်ဗာ ၁၆

ဟိုတ်နူပၞာန်ထ္ပက် ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ ကြပ်အလုံဍုၚ် မဗ္တိုက်ထပိုတ်ဒၟံၚ်ရိုဟ်ကၞက် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဂှ်တုဲ ကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဖျေံလွဟ်တုဲ ရုဲစှ်ကၠုၚ်ဂၠံၚ်တရဴ လမျီုဟွံအိုတ်တံဂှ်ရ။

ဒၟါနူချဳဒရာၚ်ပၞာန် ၁၀၂၇ ဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံ မစကၠုၚ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ သတ္တာဟပထမတုဲကၠုၚ်တေံဂှ်တုဲ နူကဵုဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်ကၠုၚ် သွက်ဂွံလုပ်စ္ၜုဲစ္ၜော် ဂၠံသြိုဟ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ ဗၠာဲသၟိၚ် မဖျေံကၠုၚ်လွဟ်တံ နွံကၠုၚ် စဵုကဵု ၂၀၀ ပြၚ်ရ။

ပ္ဍဲကဵုဖျေံလွဟ်တံဏံဂှ် ဝၚ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ အခိၚ်စဂွံဗၠးၜးတေံဂှ် ပါဲနူကဵုဂြိပ်တိတ်ဂြိုပ် အလုံတမ်ဒပ်မွဲဂှ်တုဲမ္ဂး ဗွဲကြဴဏံ နဒဒှ်အလန်ပထမကိုပ်ကၠာအိုတ် အလုံတမ်ဒပ် ခမရ မွဲ လုပ်ဖျေံကၠုၚ်လွဟ် ဇရေၚ် MNDAA ရ။

“လၟေၚ်ဒဒှ်အလုံတမ်ဒပ်မွဲ ဖျေံလွဟ်ဂှ် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ဂှ်တှ်ေ က္တဵုဒှ်အာဟွံညိၚ်ဟွံဝတ်ရ။ သာ်လဵုရောဟီုတှ်ေ ဒပ် ခမရဏံဂှ်တှ်ေ ဒှ်ဒၟံၚ်ဒပ်ဗ္တိုက်ဒုၚ်ချိုတ် မ္ဒးဗ္တိုက် နူကဵုမုက်ပၞာန်ဂတးအိုတ်ဏောၚ်။ ဒပ်သာ်ဏံဂှ် ဟွံဗ္တိုက်ပၞာန်မွဲသာ် အခိၚ်ဖျေံအာလွဟ်သာ်ဏံဂှ် သွက်ဒပ်တၞဟ်ဟ်တံဂှ်တှ်ေ ဒှ်အာသ္ဇက်ဒးစိုတ်အိုတ်ဟဂှ်ရ“ သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

လ္ဂောံကဵုသၞောဝ်အက်ဥပဒေ ဒပ်ပၞာန် ၝောံပိုဒ် ၅၉ ဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲအခိၚ်ဒှ်ဒၟံၚ်ပၞာန်သာ်ဏံဂှ် ပွမဂြိပ်တိတ်နူကဵုဒပ်ဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုအကာဲအရာ ဇြဟတ်ဂရိုဟ် စဵုကဵုပန်ဂစိုတ်လွာဲဂှ်ဂွံ စဵုကဵုဒဏ်ဂစိုတ်နွံဒၟံၚ်ဂှ် အလုံတမ်ဒပ်မွဲ ဖျေံလွဟ်ဂှ်ဝွံ ဟွံလောဲသွာပုဟ်ဂှ် ညးထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြး ဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံဂှ်မ္ဂး တမ်ဒပ်ကၠုၚ်ဖျေံလွဟ်တံဂှ်ဝွံ ဒှ်တမ်ဒပ် စၟတ် (၁၂၉) တမ်ဒဝ်သၟဝ်ဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ကောပ်ကာဲဒေသ နူကဵုကွာန်ယျာန်ခေါတ် ဂကောံကွာန်မာန်လဝ်၊ ဒေသယှဳယှာန် ဒေသကဝ်ကဗွဲတၟေၚ် (၁) မဒှ်ရ။

ခမရ ၁၂၉ သၟဝ်သ္ကိုပ်သ္က သ္ကိုပ်ဗိုလ်ကျဝ်ယျေဝ်အံၚ် သ္ကိုပ်တမ်ဒပ်ဂှ် ကောန်ပၞာန်သၞာဲဒဴ ၁၂၆ တၠ ကေုာံ ကောန်ဇာတ်ညးတံ ၁၃၄ တၠ အပံၚ်ဖအိုတ် ၂၆၂ တၠဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ ၁၂ အခိၚ်ဗ္တံဂှ် ဆက်စၠောံ ဇရေၚ်ဂကောံကဝ်က MNDAA တုဲ ဖျေံကၠုၚ်လွဟ်ရ။

“ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ ၁၂ တေံ သ္ကိုပ်ဗိုလ်ကျဝ်ယျေဝ်အံၚ်ဂှ် ကၠုၚ်ကဵုကောန်ကွးညးၜါတၠတုဲ ကၠုၚ်ကေတ်အဆက်ကဵုပိုယ်တံရ။ သဳကၠဳလဝ် ကိစ္စသ္ဂောံဖျေံလွဟ်တံရ။ သဳကၠဳတုဲ ညးစဴအာတုဲ ပ္ကောံဂွံ အတိုၚ်တမ်ဒပ်မွဲတုဲ လုပ်စိုပ်ဖျေံလဝ်လွဟ် ဇရေၚ်ပိုယ်တံရ“ သာ်ဝွံ ညးဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။

နကဵုဂကောံမဟာမိတ်ကောဒေံပိဂကောံဂှ် ကောန်ပၞာန်ဗၟာ ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်ဍုၚ်ဗၟာ မသ္ဂောံလုပ်စိုပ်ကၠုၚ်ဗွဲကြဴဏံဂှ်လေဝ် ထပ်ကော်ဘိက်ဒၟံၚ်တုဲ ညံၚ်ရဴသ္ကိုပ်တမ်ဒပ် ကျဝ်ယျေဝ်အံၚ် သရာဲသ္ဂံၚ်ဂမၠိုၚ် မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဏောၚ်ဂှ်လေဝ် စှ်ေစိုတ်ပေၚ်ၚ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။

ပ္ဍဲတွဵုရးကရေၚ်ဍာဲဂှ်လေဝ် အပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက်သီဍုၚ်လွိုၚ်ကဝ်ဂှ် ဟိုတ်နူကဵုလဝ်အခေါၚ်အရာ ကုကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ သွက်ဂွံဒုၚ်ကျဂှ်ရ ကောန်ဒပ် ၃၂ တၠ သၟဝ်သ္ကိုပ်သ္က သ္ကိုပ်ဒပ်စြေက် ဗိုလ်ဇၞော်ကံၚ်မျာတ်ကိုဝ် ဖျေံလွဟ် ဒုၚ်ကျလဝ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ ၁၅ တေံ KNDF လလောၚ်ပ္တိတ်ကဵုလဝ်သမ္တီရ။

မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ် AA မပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲချဳဒရာၚ်ပၞာန် ၁၀၂၇ ဂှ် အခိၚ်ပံက်ကဵုမုက်ပၞာန် အပ္ဍဲတွဵုရးရခေၚ်ဂှ် ကောန်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ် နူကဵုဗ္ဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ် (အပေါက်ဝ) ၂၂ တၠကဵု ကောန်ဒပ် နူကဵုဗ္ဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တၞဟ်ဟ်တံ ၆ တၠ ကၠုၚ်စိုပ်ဖျေံလဝ်လွဟ် သီုလွဟ်လက်နက်ဂမၠိုၚ်ရ။

လအာတုပ်သာ်ဂှ်ကီု ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက်ၜါသွာၚ် တွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ်လေဝ် ကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ၂၃ တၠ ဒုၚ်ကျဖျေံလဝ်လွဟ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ ၁၃ တေံ ဌာနဝန်ဇၞော်ကာစဵုဒၞါ NUG လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

ပ္ဍဲအကာဲအရာဏံဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒးဆောံလေၚ် ကောန်ဒပ် ဒုၚ်ချိုတ်တုဲဗ္တိုက်တံသၟးဟွံက ဗ္ဒိုပ်ဒပ်နူကဵုရးသေံသၟဝ်ကျာတေံ ဗ္ဒါဲ ၁၇၀ ဂှ်ကဵု ဍုၚ်ဇၞော် ၆ ဍုၚ်ပါလုပ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုသက်ကိုၚ်၊ ချေၚ် ကေုာံ ကရေၚ်ဍာဲတံဂှ် ဒးဆောံလေၚ်လဝ် ဟွံအောန်နူကဵု ၁၀ ဍုၚ်ရ။

ဗိုလ်ဇၞော် CDM ကံၚ်တူဝေန်ဂှ် နကဵုဒပ်ပၞာန် ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဇၞော် ဒၞါဲဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ရးမၞုံတံဂှ် သာတုဲပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ် သွက်ပၞာန်ဒုၚ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဒၞါဲမ္ဒးတဝ်စၞေဟ်ထေက်တံဂှ်လေဝ် ပကောံပကေဝ်လဝ် ဇြဟတ် မွဲဒၞါဲဓဝ်တုဲ သွက်ဂွံကလေၚ်တဝ်စၞေဟ်ဂှ် ကၠောန်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

“ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဇၞော် ဒၞါဲဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ရးမၞုံတံဂှ် သာတုဲပလေဝ်ပလေတ်ကၠုၚ်ပၞာန်ဒုၚ်တံဏောၚ်။ ဗ္ဒိုပ်တံ ဒးဆောံလေၚ်ဟဍေံ၊ နကဵုဍေံတံ သၠးတုဲ ဒၞါဲထေက်ကဵုတဝ်စၞေဟ်တံဂှ် ပကောံပကေဝ်ကေတ် ဇြဟတ်မွဲဒၞါဲဓဝ်တုဲ သွက်ဂွံကလေၚ်တဝ်စၞေဟ်ဂှ် ကၠောန်ကၠုၚ်မာန်ဒၟံၚ်ရ။ လ္ၚဵုတံဂှ်ပၠန် ဗ္ဒိုပ်စှ်ေအာဟဍေံ၊ ဒုၚ်ချိုတ်တုဲ မၞိဟ်ဗ္တိုက်တံလေဝ်နွံတုဲ ပ္ဍဲကဵုအကာဲအရာ တံၚ်ပ္တိတ်လောဲလောဲသွာသွာဂွံတံဂှ် တံၚ်ပ္တိတ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဇၞော် မဒှ်အဓိကတံဂှ် သာတုဲပလေဝ်ပလေတ်ကၠုၚ် ပၞာန်ဒုၚ်တံမာန်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ“ သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

အပ္ဍဲပၞာန်သီအဝဵု ကြပ်ပေၚ်ပိသၞာံဂှ် ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ဇြဟတ်ဒပ်လေၚ်ဒိုက် စပ်ကဵုပရေၚ်ပၞာန်တံဂှ်ကီု ဒၟါနူကဵုကောန်ဒပ်ဂြိပ်တိတ်နူဗ္ဒိုပ် ဒုၚ်ကျဖျေံကၠုၚ်လွဟ်တံဂှ်တုဲ ဒးရပ်စပ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ်ဒပ်အရန် သွက်ပရေၚ်ဗ္တိုက်ဟွံသေၚ်တံရောၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုဗွိုၚ်ဒပ်ပၞာန်တံရ။

ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဥူတာန်သဵုနာၚ်ဂှ် ပ္ဍဲအကာဲအရာဏံ ယဝ်ရဒပ်ပၞာန် လစွံစိုတ် တိတ်စ္ဍးအာ နူကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံမွဲပုဟ်ဟီုမ္ဂး ပေါဲဗ္တိုက်ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ဂှ် ခြာဟွံလအ် စိုပ်ကၠုၚ်ဏောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

“ဗီုပြၚ်သာ်လဵုဒှ်ဒှ် ဒပ်ပၞာန် သရိုဟ်ဒၟံၚ်ယျ အဓိပ္ပာယ်ဏံရဏောၚ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ အကာဲအရာလၟုဟ်ဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် သွက်ဂွံဂၠါဲပၞော်တိတ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် နကဵုဍေံတံ ကဵုကတိဒုၚ်ဝန်တံတှ်ေ ကဵုဏောၚ်။ မိက်ဂွံသ္ဂးဂှ်တှ်ေ ပလီုကၠေံသၞောဝ် ၂၀၀၈ ဏောၚ်။ တုဲပၠန် လစွံစိုတ် ဒပ်ပၞာန်တိတ်နူပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ယဝ်ရပြံၚ်လှာဲကၠုၚ်မ္ဂး ပေါဲသဳကၠဳပိုယ်တံ ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဏောၚ်။ ယဝ်ရသာ်ဏံဟွံသေၚ်ပုဟ်ဟီုမ္ဂး ပေါဲဗ္တိုက်ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ဂှ်တှ်ေ ခြာဟွံလအ် စိုပ်ကၠုၚ်ဏောၚ်“ ဂှ် ညးသ္ဂးရ။

အတိုၚ်ဗဳဒဳယောသ္ကုတ် မပြးထၞာန်ဒၟံၚ် လ္တူဇာဇၞိက်ပရေၚ်မၞိဟ်တံဂှ်မ္ဂး ဂကောံဒပ်ပံၚ်ကောံပၠန်ဂတးတံ သီကေတ်ကပေါတ်ပၞာန် ကုကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မဒုၚ်ကျဖျေံဒၟံၚ်လွဟ် အပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက်ၜါသွာၚ်ဂှ် “မုဟွံမွဲရပုဟ်၊ သှ်ေပဠောံသၟးရဏောၚ်၊ ကဵုသုၚ်ဍာ်ညိ” ၜိုတ်ဏံရဟေၚ် ဂံၚ်ဟီုတိုန်အိုတ်ရ။

အပ္ဍဲအခိၚ်ကာလ ပၞာန်သီအဝဵု ၂၀၂၁ ပြဟ်ဟ်တေံဂှ် ရမျာၚ်ကော်ဆဴ ကောန်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် “ၝဂံၚ်ချိုတ်ဂှ် တိတ်ကၠုၚ်” ကုညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်ဝွံ အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် စိုပ်ဒၟံၚ်ဍာ် မ္ဒးကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် “ ဗ္တိုက်တုဲဒုၚ်ချိုတ်ဟာ၊ ဖျေံလွဟ်ဟာ” သာ်ဏံရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)

ဗီု−The Kokang