မတ်မလီု၊ ဒဳဇြေမ်ဗာ ၁
ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန် ပ္ဍဲကာလသ္ၚုတၟိတိတ်ဏံ ၚုဟ်သ္ၚုတံ ထပ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်သိုက်က်တုဲ သ္ၚုမောဝ် (ပေါ်ဆန်းမွှေး) မွဲရိုက်ဂှ် ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵုမွဲကိုဋ်ၜါဠက်ပြၚ်ဂှ် တၠကမၠောန်သ္ၚုတံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
အပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာသတ္တာဟပထမဂှ် ၚုဟ်သ္ၚု (ပေါ်ဆန်းမွှေး) မွဲရိုက် နွံလဝ် ပွဳပွူမွဲကိုဋ်ဓဝ်ဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ သတ္တာဟလက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ၚုဟ်သၠာ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် စဵုကဵုမွဲကိုဋ်ၜါဠက်ပြၚ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် သ္ၚု (ပေါ်ကျွဲ) ဂှ်လေဝ် မွဲရိုက် နူကဵုဒ္စိတ်ဠက်ဘာ်ဂှ် ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵုမွဲကိုဋ်ပြၚ်တုဲ သ္ၚုကြံၚ် ( ဧည့်မထ) ဇၟာပ်သ္ၚုတၟိတိတ် ၚုဟ်စှ်ေၜိုတ်ကဝက်လေပ်ဂှ်လေဝ် မွဲရိုက်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ် ထပှ်ဠက်ပြၚ်ရ။
ၚုဟ်သ္ၚုဂှ်ဝွံ ဟိုတ်နူၚုဟ်သြောံသၞာံဏံ စှ်ေကၠုၚ်တီတီဒှ်ဒှ်ဂှ်ကီု၊ သၟာဗ္ၚဗွဲမဂၠိုၚ် ဟွံသွံမွဲသာ် ဟိုတ်နူမၚ်ဒၟံၚ်ၚုဟ်တံဂှ်တုဲ ၚုဟ်သ္ၚုသၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ရဂှ် တၠကမၠောန်သ္ၚုတံ ဟီုဂးလဝ်ရ။
“မူဟိုတ်တိုန်ရောဟီုတှ်ေ သြောံတံ တိတ်အောန်လေဝ် ဒှ်ဏောၚ်။ လၟုဟ်ရာန်သြောံဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံပုဟ်။ ဟွံသွံဂှ်လေဝ်နွံ၊ စွံလဝ်ဂှ်လေဝ်နွံ။ ဂၠါဲသြောံဂွံလေဝ် ၚုဟ်ကလေၚ်တိုန်ပၠန်ရ။ တၟော်ဟွံကိတ်မ္ဂး နကဵုၚုဟ်တၟော်ကိတ်ဂှ်မှဟီုတှ်ေ ၚုဟ်ဂှ်ကလေၚ်တိုန်ညိညဏောၚ်။ ဒမြိပ်တိတ်အောန်ဂှ်လေဝ်မွဲ၊ မၞိဟ်လ္ၚဵုတံဂှ်တှ်ေ မံၚ်ဂွံတှ်ေ ဟွံသွံဏီပုဟ်။ မၚ်ဒၟံၚ်ၚုဟ်အိုတ်ရ။ ဗီုတံဏံလေဝ်ပါ။ ၚုဟ်ဂှ် ထ္ပက်တိုန်ဒၟံၚ်ကွေံကွေံရ။ လၟုဟ်ဂှ် စတိတ်ဗက်ဂှ် ၚုဟ်ၜိုတ်ဏံဟီုတှ်ေ စိုပ်ၜိုတ်လဒေါဝ်ကသီုမ္ဂး ကၠုၚ်ဗီုလဵုဟွံတီဏီပုဟ်“ သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ၚုဟ်သ္ၚုဂှ်ဝွံ သၞာံဏံ ပ္ဍဲအခိၚ်ရတ်သြောံဂှ် ၚုဟ်ရတ်သီတံ ထပ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ်ကီု၊ ၚုဟ်သၟာကမၠောန်တံကီု သီုကဵုၚုဟ်ကၠေၚ်စက်တံ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဟိုတ်နူပေါဲဗ္တိုက်တံတုဲ ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် ကုအခက်အခုဲ ပရေၚ်ပလံၚ်ဗစိုပ်တံဂှ် အဓိကရ။
ၚုဟ်သြောံဂှ်လေဝ် ကၠာသ္ၚုတၟိဂွိုအ်တိတ်ဂှ် သ္ၚု (ပေါ်ဆန်းမွှေး) ဂှ်ဝွံ မွဲန ၁၀၀ မ္ဂး အကြာ ၂၅ ကိုဋ်ကဵု ၂၇ ကိုဋ်ဓဝ် နွံကၠုၚ်လဝ်ဂှ် အခိၚ်သ္ၚုတၟိတိတ်ဏံ ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵု ၃၂ ကိုဋ်တုဲ သြောံလုပ်ဂကောံ သ္ၚုကြံၚ်တံဂှ်လေဝ် ဂွံဒၟံၚ်ၚုဟ် နူကဵု ၁၈ ကိုဋ်ဒ္ကေဝ် စဵုကဵု ၂၀ ကိုဋ်ရ။
ကရောံၚုဟ်သြောံသၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ၚုဟ်သ္ၚုတံလေဝ် ထပ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ်ရ ဂွံရာန်စသုၚ်ရဂှ် အခက်အခုဲနွံကၠုၚ်တုဲ ဒးဂဗဒၟံၚ်ကဵု အကာဲအရာ သ္ဂောံဒးဘဲကၞောဝ်ကၠောဝ်ဗျဵုတံဏောၚ်ဂှ် ညးဗြဴတၠသ္ၚိမွဲတၠ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ၚုဟ်သ္ၚု တိုန်ကၠုၚ်ဂှ် ဍာံဍာံရဏောၚ်။ ၚုဟ်သ္ၚုဏံဂှ်တှ်ေ အဓိကရဏောၚ်လေဝ်။ ၚုဟ်သ္ၚုတိုန်ကၠုၚ်ဗက် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂွံစပုၚ်မွဲဗဂါပ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဒဒိုက်နာနာအိုတ်ရ။ ၚုဟ်ဗၞိက်ဏံက္ဍၚ်ကၠုၚ်ဗက် မုကမၠောန်ဒှ်ဒှ် ကၠောန်ကၠုၚ်အိုတ်ရ။ ပြေပြံၚ်ဟာဟီုဂှ်လေဝ် ဟွံပြေပြံၚ်ပုဟ်။ အကြာဟွံပြေပြံၚ်ဂှ် ကလောန်နွံတှ်ေတုဲဂးတုဲ ဒးကၠောန်ဒၟံၚ်ရ။ အဂှ်ေတှ်ေ ဒှ်ဒၟံၚ်ဒဒိုက်တံဂှ် ဒးကလေၚ်ဟီုဒၟံၚ် ဒဒိုက်ဖအိုတ်ရဏောၚ် ဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဏံရ။ ပြသၞာဏံဂှ် ဗီုလဵုဂွံသောၚ်ရောဂှ်လေဝ် ဟွံတီပုဟ်။ သာ်လဵုဂွံဟီုရောဟီုတှ်ေ မၞိဟ်တံဂှ် ကြေပ်ဂြတ်ကၠုၚ်သိုက်က်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဗီုပြၚ် ကၞောဝ်ကၠောဝ်ဗျဵုတံရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
တွဵုရးဍုၚ်မန်ဝွံ တိဨက တဵုလွဳသြောံ ဗ္ဒါဲ ၇ ဨကနွံဒၟံၚ်တုဲ လၟေၚ်သၞာံ သြောံ ၄ ကိုဋ်နပြၚ် တိတ်ဒၟံၚ်တုဲ သြောံတိတ်ကၠုၚ်တံဂှ် ဗုတ်တြးတုဲ ပလံၚ်ပ္တိုန်သွံဒၟံၚ် ရးဒေသ ကေုာံ တွဵုရးလ္ၚဵုတံရ။
ဆ္ဂး ပ္ဍဲကဵုအခိၚ်သ္ၚုတၟိမံက် သၞာံဏံ ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု ကြပ်ပေၚ်ပိသၞာံဂှ် ၚုဟ်သ္ၚုတံ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် လၟေၚ်ဒဒှ်တ္ၚဲတုဲ အပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာသြောံသ္ၚုတံဂှ်လေဝ် ဒးဂဗဒၟံၚ်ကဵု အကာဲအရာသွံရာန် အောန်ကြဳတံရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ သွက်ဂွံထိၚ်ဒက်ဗွဝ်ဖျာသြောံသ္ၚုတံမာန်ဂှ် ယဝ်ရကြိုၚ်စွံလဝ်သ္ၚု လျိုၚ်တာန် ၅၀ ကဵု သြောံလ္တူ ၅၀၀၀ န မွဲဒၞါဲဓဝ် အပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဗၟာတံဂှ်မ္ဂး ဒးပ္တိုန်စရၚ်ဏောၚ်တုဲ ယဝ်ရဟွံပ္တိုန်စရၚ်မ္ဂး ကေတ်အာရေဝ် ဗွဲမကိတ်ညဳကဵုသၞောဝ်ဏောၚ်ဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု− CJ
sanlontai