မတ်မလီု၊ မာတ် ၁၀
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဇြဟတ်ဍိုန်စှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ် ဟိုတ်နူပၞာန်ထ္ကက် ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးအလုံဍုၚ်တံဂှ်တုဲ သွက်ဂွံဗပေၚ်ဇြဟတ်ဒပ်ဂှ် ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန် စကော်ဒၟံၚ် ညးကေၚ်ယိုက်ဂၠေၚ်လျိုၚ်ပၞာန်တံယျဂှ် ဂွံတီကေတ် ဇရေၚ်ညးမစုက်လုက်ကဵု ဗွိုၚ်ဒပ်တံရ။
နူစအခိၚ်ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု စဵုကဵုပေၚ်ပိသၞာံ ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒးဆေၚ်လဝ်မုက် မုက်ပၞာန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက်ဗလးတိတံဂှ် ဒးဗလးလဝ်တဲ စပ္တံနူကဵုဗ္ဒိုပ်ပၞာန်ဟွံဆုတ်ကလေၚ်တံ၊ တမ်ဒပ်ဂမၠိုၚ်၊ စဵုကဵုဌာန်ဂအုပ်ကောပ်ကာဲပၞာန် ကေုာံ ကောပ်ကာဲဒေသတံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ရ။
ပ္ဍဲအကာဲအရာဏံ သွက်ဂွံကလေၚ်ကော် ကောန်ပၞာန်တြေံတြေံတံဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၃ တေံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂယိုၚ်ပ္တိုန်လဝ်သၞောဝ်ဒပ်အရန် မစၞောန်ပျးလဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၀ လက်ထက်ဥူတာန်ယှိုဲ တၠအဝဵုတြေံတေံဂှ်ရ။
ကောန်ပၞာန်တြေံမွဲတၠဂှ် အခိၚ်လၟုဟ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ညးမနုက်တိတ်လဝ် ညးမကေတ်လဝ်အခေါၚ်ဒေါအ်ဇူ နူကဵုဒပ်ပၞာန် အပ္ဍဲပွိုၚ်ပိသၞာံတံဂှ် ကလေၚ်ကော်ဒၟံၚ် သွက်ဒပ်အရန်တံဂှ်တုဲ အတးလောန်မ္ဂး သွက်ဂွံကဵုတန်ဗ္တောန်နွံဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ ရဲအပ္ဍဲပွိုၚ်ပိသၞာံတံဂှ် ကော်ဒၟံၚ်ယျ။ အတးလောန်တှ်ေ စဏောၚ်။ လၟုဟ် သ္ကိုပ်ဗိုလ် (ကာနယ်) တံဂှ်လေဝ် ကော်ဒၟံၚ်ယျ။ ညးမကော်ဒၟံၚ်လၟုဟ်တံဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်တှ်ေ တိတ်နူဒပ်ပၞာန်တုဲ အပ္ဍဲပွိုၚ်ပိသၞာံတံဂှ်ရ။ ပြဟ်ဟ်ဏံ လ္ၚဵုတံဂှ် ကော်လဝ်တုဲယျ။ လၟေၚ်ပထမစတုဲ ယိုက်ဒၟံၚ်တာလျိုၚ်ယျ။ မၞိဟ်ကော်လဝ်ကၠာတေံဂှ်တှ်ေ။ လၟုဟ် ကိုန်စဳဇန်တိတ်တုဲ လၟေၚ်လက္ကရဴဏံဂှ် အတးလောန်တှ်ေ ဒးပလံၚ်ပရိုၚ်ဏောၚ်။ စနူဂိတု မေ ၁ တုဲ ဒးကဵုပရိုၚ်ဏောၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။ ညးတိတ်လဝ်တုဲတုဲတံ ကောန်ပၞာန်တြေံတြေံတံဂှ် ကဵုဒၟံၚ်တန်ဗ္တောန်ယျ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
အတိုၚ်သၞောဝ်ဒပ်အရန်ဂှ်မ္ဂး ညးကေတ်လဝ်အခေါၚ်နုက်တိတ် နူကဵုဒပ်ပၞာန်တံကဵု ကေတ်လဝ်အခေါၚ်ဒေါအ်ဇူတံဂှ်ဝွံ စနူတ္ၚဲဂွံအခေါၚ်တိတ်တုဲ စဵုကဵု ၅ သၞာံ သွက်ဂွံယိုက်ဂၠေၚ်လျိုၚ်ပၞာန် အပ္ဍဲဒပ်အရန် တာလျိုၚ်နွံတုဲ နကဵုသ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ကာစဵုဒၞါ အတိုၚ်ဆန္ဒညး ခါန်ကၞက်မၞိဟ်တံဏံ နဒဒှ်ကောန်ဒပ်အရန်ဂွံဂှ် စၞောန်ပျးလဝ်ရ။
နကဵုကောန်ဒပ်အရန်မွဲတၠ ရန်ကဵုဖဵုဍုၚ်ကွာန်တုဲ သွက်ဂွံဆက်ကဵုတာလျိုၚ် နွံပၟိက်မ္ဂး လ္တူပွိုၚ် ၅ သၞာံ မစၟတ်လဝ်ဂှ် သ္ကိုပ်က္ဍိုက်ပ်ကာစဵုဒၞါ ကဵုတာလျိုၚ်မာန်ဂှ်လေဝ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲသၞောဝ်ဂှ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ရန်ကဵုပရေၚ်ပ္ကတ်ပ္ကေၚ်ကဵုဒှ် ပရေၚ်ကာမံက်တိုန်ကဵုဒှ် ညးဒးဒုၚ်ကော်သွက်ဂွံယိုက်ဂၠေၚ်လျိုၚ်ပၞာန်တံဂှ်ဝွံ ကယျိုၚ်ပၞာန် ကေုာံ အဆံၚ်အလံၚ်လက္ကရဴအိုတ် အဃောလုပ်ယိုက်ဂၠေၚ်ဒၟံၚ်လျိုၚ်ပၞာန် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်တေံဂှ် အခေါၚ်ရပ်စပ်နွံဂှ် စၞောန်ပျးလဝ်ရ။
မၞိဟ်ဒးဒုၚ်ကော် အတိုၚ်သၞောဝ်ဒပ်အရန်တံဂှ်ဝွံ အပ္ဍဲဒၞါဲစၟတ်လဝ်၊ အခိၚ်စၟတ်လဝ်ဂှ် သွက်ဂွံယိုက်ဂၠေၚ်လျိုၚ်ပၞာန် ဒးကၠုၚ်စိုပ်ဏောၚ်တုဲ ယဝ်ရဟွံကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ဒးဒုၚ်ဖျေံအာဒုဟ်ဒဏ် ဒဏ်ထံၚ်သၟဝ် ၃ သၞာံ၊ ဒဏ်သြန်တံသၟးဟွံက သီုဒဏ်ၜါသာ် ဒှ်မာန်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန် ဥူတာန်သဵုနာၚ်ဂှ် ဗီုပြၚ်ဒက်ပ္တန်ဒပ် ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ နွံပၟိက်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် ဇၞော်ကဵုပၟိက်ဂှ် မံက်ထေၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ဗပေၚ်ဇြဟတ် ကုကောန်သ္ဂံၚ်တြေံတြေံတံဂှ်ဝွံ ဟွံဒှ်ဇြဟတ်ပုဟ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“တမ်ဒပ်အပံၚ် နွံ ၅၀၀ ကီုလေဝ် ဍာံဍာံဂှ် တမ်ဒပ်မွဲဒပ်ဂှ် မၞိဟ်ၜိုတ် ၁၂၀ ရ ချဳဒရာၚ်မာန်ဒၟံၚ်။ ပ္ဍဲကဵုဏံ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ပၞာန်ဍာံဍာံတံဂှ် သုၚ်စောဲဂွံမံၚ် ၜိုတ် ၇၀ ရဏောၚ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ အကာဲအရာဒပ်ပၞာန်ဍေံတံဂှ် တမ်ဒပ်မွဲဒပ် မၞိဟ်ဒးနွံ ၇၀၀ ဂှ် နွံမံၚ် ၜိုတ် ၇၀ ရတုဲ ၜိုတ်လဵုနွံပၟိက်ဒၟံၚ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ရောဟီုဂှ် ပိုယ်တံ ဂွံဆဵုညာတ်ဒၟံၚ်ရ။ ဆ္ဂး မၞိဟ်ဍေံတံ ကလေၚ်ဗပေၚ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်ညးဒေါအ်ဇူလဝ် နူကဵုဘဝကောန်ပၞာန်တံဂှ်ဏောၚ်။ အေဂှ်တှ်ေ ဒပ်ပၞာန် နကဵုဍာ်ဒကေဝ်စှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်ကဵု စိုတ်ဆန္ဒဟွံမိက်ဗ္တိုက်ပၞာန်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဗပေၚ်ဇြဟတ်ကဵုမၞိဟ်တံဏံဂှ် မ္ၚးနူဟွံဒှ်ဇြဟတ်ဂှ် သာတုဲဇြဟတ်ဍိုန်စှ်ေရနွံဂှ် အဲမ္ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်ဏာရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။
အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဂကောံသုတေသန ISP-Myanmar ဂှ်မ္ဂး အခိၚ်ဒက်ပ္တန် တမ်ဒပ်မွဲမွဲ ဓမ္မတာမ္ဂး သၞာဲဒဴ အကြာ ၃၀ ကဵု ၆၀ မပါလုပ် ကောန်သ္ဂံၚ် အကြာ ၇၂၀ ကဵု ၇၅၀ ချပ်တိုန်လဝ်ညးသ္ကအ်ကီုလေဝ် စနူအခိၚ်ပပဵုပ္တိုန်ဂှ်တုဲ ဇၟာပ်တမ်ဒပ် ဗီုပြၚ်ဒက်ပ္တန် ဟွံပေၚ်လဝ်ပုဟ်ဂှ် သ္ဂးရ။
ဒပ်ပၞာန်ဝွံ သၞာံ ၂၀၂၁ ကၠာဂွိုအ်သီအဝဵုတေံ ဇြဟတ် ပွဳပွူ ၁၆၀၀၀၀ နွံလဝ်တုဲ ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန် ဇြဟတ်ပရေၚ်ဗ္တိုက် ဂွံပေၚ်မွဲကိုဋ် ဟွံမွဲရပုဟ်ဂှ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုတၚ်လ္ၚတ်သုတေသနတံဂှ်တုဲ ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ISP-Myanmar ရ။
ဒပ်ပၞာန် လေပ်ကေတ်တဴအရေဝ် လ္တူရဲဂြိပ်နူပၞာန်တံ သ္ကာတ်တ်မြဟ်ဟ်ဂှ်ဝွံ စနူအခိၚ်သီအဝဵုကၟိန်ဍုၚ်တုဲဂှ် ဟိုတ်နူပၞာန်ပၠန်ဂတးဒစဵုဒစးတုဲ သွက်ဂွံဗပေၚ် ဇြဟတ်ဒပ်လေၚ်ဒိုက်မာန်ဂှ် ဒးကလေၚ်ဒုၚ်ဒၟံၚ်တဲ ရဲဂြိပ်နူပၞာန်တံ၊ ကောန်ပၞာန်တြေံတြေံတံ ကေုာံ ညးမဂွံလဝ်အခေါၚ်ဂဥုဲတံဂှ်ရ။
ပ္ဍဲသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ ဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာမံက်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ညးဂြိပ်နူပၞာန် မိက်ဂွံယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်ညးတံဂှ် ကဵုအခေါၚ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒဏ်တုဲ ကလေၚ်ဒုၚ်အာတဲ ပ္ဍဲဒပ်မကြပ်တံဂှ်ဏောၚ် လလောၚ်ပ္တိတ်ကဵုလဝ်သမ္တီရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် ဂယိုၚ်ပ္တိုန်သၞောဝ်ယိုက်ဂၠေၚ်လျိုၚ်ပၞာန် ဇၟာပ်ကောန်ဍုၚ် မ္ဒးယိုက်ဂၠေၚ်လျိုၚ်ပၞာန် ဟွံဒေါအ်ဟွံဂွံဂှ်တုဲ အလုံဍုၚ်မွဲ သွက်ဂွံကော်ပကောန်ပၞာန် ဗွဲမပြဟ်မာန် ချူခၞံလဝ် နဲဥပဒေ (မူတတိယ) ကေုာံ လၟေၚ်ကမၠောန်တံဂှ်တုဲ ဖန်ဇန်လဝ် ဘာတန်ဗ္တောန်တံလေဝ် တုဲယျဂှ် ဝန်ဇၞော်ကာစဵုဒၞါကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဟီုလဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−MOI