မတ်မလီု၊ မာတ် ၂၂
ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် သ္ကိုပ်သ္ကကၠောန်ဗဒှ်အာ နကဵုတၚ်ရန်တၟံသ္ဂောံဂွံပရေၚ်မလုပ်သၞောဝ် ပ္ဍဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် လ္ပာ်ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ ဒးဗ္တိုက်သရိုဟ်ကၠေံ နကဵုနဲကဲစိုပ်တရဴတံထေက်ဂှ် ညးခါတ်အကာဲပရေၚ်ပၞာန်ဂမၠိုၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သီကေတ်လဝ် အဝဵုကၟိန်ဍုၚ် နကဵုဇြဟတ်လွဟ်ဂှ် ကလေၚ်ကၠောန်ဗဒှ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲဏောၚ် ဟီုပ္တိတ်ဒၟံၚ်လၟိုန်တုဲ ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံဂှ်လေဝ် ဒစဵုဒစးဗ္တိုက်သရိုဟ်အာဏောၚ်ဂှ် ဟီုကြီုလဝ်ရ။
ဂကောံပၠန်ဂတး ကေုာံ ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် မပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲပရေၚ်ထပိုတ်ရိုဟ်ကၞက်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်တံ ပါလုပ်သီုကဵုအလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဂှ်ဝွံ ညံၚ်ပေါဲရုဲမာဲဟွံဂွံဒှ်ဂှ် ဗ္တိုက်သရိုဟ်အာ နကဵုပရေၚ်ပၞာန်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ကလုတ်တမာန်တံဏောၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။
ဗိုလ်ဇၞော် ဇြေန်ယဝ် သ္ပလဝ်ဇြဳဒဳအာမ်ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲအရာဗ္တိုက်သရိုဟ် ညံၚ်ပေါဲရုဲမာဲဟွံဂွံဒှ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံဒးညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် နွံပၟိက်တုဲ ပ္ဍဲတိဍာ်ထိၚ်ဒက်လဝ်တံဂှ် ညံၚ်ကၠောန်ဗဒှ်ဟွံဂွံဂှ် ဂကောံပၠန်ဂတးတံ ဒးသ္ပဇြိုဟ်နက်ထေက်ရောၚ် ဟီုရ။
“ပ္ဍဲကဵုဏံ ဂကောံပၠန်ဂတးပိုယ်တံ ညံၚ်ပေါဲရုဲမာဲဟွံဂွံဒှ်ဟီုဂှ်လေဝ် ယဝ်ကၠောန်ကၠုၚ် အခိၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ကဵုမာဲဂှ်မ္ဂးလေဝ် ပရေၚ်ဇီုကပိုက်တံ နွံဏောၚ်။ ဆ္ဂး ညံၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဟွံဂွံကဵုမာဲဂှ်လေဝ် ကၠောန်အာနကဵုသၞောတ်အောန်လိုၚ်ဟာ သၞောတ်သာ်လဵုရောဟီုဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံတီကေတ်ဏီပုဟ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲတိဍာ်ထိၚ်ဒက်လဝ်တုဲတုဲ ပ္ဍဲတိဍာ်ဇကုဖျေံလဝ်ဗ္ဒိုပ်တံဂှ်ရ ညံၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်ပေါဲရုဲမာဲဟွံဂွံဂှ် ဒးစွံအာရီုထေက်။ ပ္ဍဲတိဍာ်ဍေံတံ(စကစ) ထိၚ်ဒက်လဝ်တံဂှ် ယဝ်အာကၠောန်မ္ဂး ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဇီုကပိုက်ကၠုၚ်မာန်ဂှ်ရ သ္ပဇြိုဟ်နက်တုဲ ဒှ်လၟေၚ်ကမၠောန်ချိၚ်ဆတုဲဒးကၠောန်အာမွဲဏောၚ်ဂှ် ညာတ်ကေတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
အတိုၚ်စၟတ်သမ္တီ ဂကောံသုတေသနဗၠးၜးတံဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲပရေၚ်သီအဝဵုဏံ အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ သီဂွံလဝ် ၉၅ ဍုၚ် ပါလုပ်သီုကဵုဌာန်ဂအုပ်ပၞာန်ရးၜါရ။
နကဵုဥက္ကဌကံၚ်ဇြဳပၞာန် စဳဇန်လဝ် သ္ဂောံကၠောန်ဗဒှ်အာပေါဲရုဲမာဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၅ ဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာ ဟွံသေၚ်မ္ဂး သၞာံ ၂၀၂၆ ဂိတုဂျာန္နဝါရဳ ဟီုပ္တိုတ်ကၠုၚ်လဝ် အပ္ဍဲလၟေၚ်တရဴအာစိုပ်လဝ်ဍုၚ်ဗဴလာရုသ်ဂှ်ဝွံ ကဵုညးဂၠးတံတီလဝ်ရောၚ် ဒုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဒုသ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် သဵုဝေန် သ္ဂးရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးစၞးဗော်ဂမၠိုၚ် ဂွံစန်ဒက်မာဲကီု၊ ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲဂွံတုဲဒှ်အာ ဗွဲမအံၚ်ဇၞး ဗွဲမပြဟ်ဂှ် ပရေၚ်တိဍာ်ညိၚ်ဝတ်ဂှ်ဝွံ ပၟိက်ဇၞော်တုဲ ဂွံသၠုၚ်ပ္တိုန်အာပရေၚ်ဂီုကၠီုဂှ် ပ္ဍဲဂိတုမာတ် ၂၀ တေံ ဟီုကၠုၚ်လဝ် အပ္ဍဲပရေၚ်ဆဵုဂဗ ကုကောန်ဒပ် နူကဵုဍုၚ်ဒပ်ကဠဝ်တံရ။
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ နကဵုကောန်ပၞာန်ဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံပံၚ်တောဲကဵု ဂကောံအဖဝ်မိတ်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုဂကောံဗၠာဲသၟိၚ်ဍုၚ်ဗၟာ၊ ကောန်ဂကောံပၞာန်မၚ်ကွာန်၊ ဂီုကၠီုညးဍုၚ်ကွာန် မဒက်ပ္တန်လဝ် အပ္ဍဲဒေသဂမၠိုၚ်ဂှ်ကဵု ဂကောံဗ္တိုက်သ္အးပွပကီုပရာပ်တံဂှ် စၞောန်ပ္ညုၚ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။
အကြာပ်ဒပ်ဇၞော် ဇြေယျ သ္ပလဝ်ဇြဳဒဳအာမ် နူဒပ်ကျာဂှ်တှ်ေ နကဵုဒပ်ပၠန်ဂတးဂမၠိုၚ် စပ်ကဵုပရေၚ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ်တုဲ ဒးကဵုဇြဟတ်ဂရိုဟ် အပ္ဍဲဗ္ၜတ်အခိၚ်မွဲမွဲ စဵုကဵုဗ္တိုက်ဍုၚ်ဇၞော်တံမာန်ဏောၚ်ဂှ် ဟီုရ။
“လ္ပာ်ပိုယ်တံဏံ ကၠောန်ဂွံမွဲဂှ်တှ်ေ စပ်ကဵုပရေၚ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ်တုဲ အပ္ဍဲဗ္ၜတ်အခိၚ်မွဲမွဲ ကဵုဇြဟတ်ဂရိုဟ် ကုဍုၚ်ဇၞော် ညံၚ်ရဴလ္ဂုၚ်၊ မာန္တလေဝ်၊ နေဗျဳဒဝ်တံဂှ်တုဲ စဵုကဵုကဆံၚ်ဗ္တိုက်ထိၚ်ဂွံဍုၚ်ဇၞော်တံဏံဂှ်ဟွံသေၚ်ကီုလေဝ် ယဝ်ရကၠောန်ကၠုၚ် စဵုကဵုကဆံၚ်ဗ္တိုက်ဍုၚ်တံဏံမာန်မ္ဂး ဂွံဆက်ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရပုဟ်ဂှ် ညာတ်ကေတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်ဗဒှ်ဂှ် ဍုၚ်ပလိုတ်တံ ၜိုန်ဒစဵုဒစးဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဍုၚ်ကြုက်၊ ရုယှာ ကေုာံ ဍုၚ်ဗဴလာရုသ်တံ သ္ပစၟတ်သမ္တီ ထံက်ဂလာန်ကဵုဒၟံၚ်ဇြဟတ်ဂရိုဟ်တုဲ အရီုဗၚ်နွံပၟိက်တံဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံကဵုအာ နွံဒၟံၚ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် ပေါဲဗ္တိုက်ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ထပိုတ်ရိုဟ်ကၞက် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်တံဂှ်လေဝ် ဆက်နွံဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ပၞာန်ထ္ပက်သီဗ္ဒိုပ်သီဍုၚ် ညံၚ်ရဴပရေၚ်ပၞာန် ၁၀၂၇ တံဂှ် ပ္ဍဲၝောံဍုၚ်ဏံ ဟွံမွဲဏီရ။
ဍုၚ်အာဇြဳယာန်တံှဂ်တှ်ေ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဒးကဵုက္ဍိုပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲဟွံသေၚ် ဒေါအ်ပန်ပှော်တုဲ သွက်ဂွံစပရေၚ်သဳကၠဳဂှ် ထေက်ကဵုဒးရေၚ်တၠုၚ် သွက်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ထေက်ရောၚ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ ၁၉ တေံ ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရ။
အတိုၚ်တၚ်နၚ် BNI-Myanmar Peace Monitor ဂှ်မ္ဂး အလုံဍုၚ်မွဲ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် နွံ ၃၃၀ ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် ၂၄၀ ဂှ်တှ်ေ ပေါဲဗ္တိုက်တံ နွံဒၟံၚ်တုဲ လၟိဟ်ပွိုၚ်ဍုၚ် လၟေၚ်ဒဒှ်ပဋိပက္ခပရေၚ်ပၞာန်တံ ဟွံဂွံက္တဵုဒှ်ဏီတံဂှ်ဝွံ သှ်ေဒၟံၚ် ၜိုတ် ၉၀ ဓဝ်ရ။
ဥူတာန်သဵုနာၚ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်တှ်ေ အလုံဍုၚ်မွဲ အခိၚ်ပရေၚ်ဟွံညိၚ်ဝတ်တံ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဏံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲဏောၚ်ဟီုဂှ် အဓိပ္ပာယ်ဟွံမွဲပုဟ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“လၟုဟ်ဂှ် အလုံဍုၚ်မွဲ ၜိုတ် ၆၀ တၟံကၠံဂှ်တှ်ေ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဂကောံရပ်လွဟ်တံ သီဂွံလဝ်။ တိဍာ်နွံအကြာဂှ်လေဝ် အုပ်ဓလီုဂွံလဝ် ၜိုတ် ၃၀ တၟံကၠံ။ အေ ဂှ်တှ်ေ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်သှ်ေတံဂှ်ဏောၚ်ဟီုမ္ဂး မုအဓိပ္ပာယ်ဟွံမွဲပုဟ်။ ကၠောန်လေဝ် ကၠောန်ဟွံမာန်ပုဟ်။ ဇြဟတ်ပၠန်ဂတးလဵုမွဲလေဝ် တိတ်စန်ဒက်ကဵုဟွံမာန်ပုဟ်။ အလဵုဒပ်ပၞာန်ရ တိတ်နူဗွိုၚ်ဒပ်ပၞာန်ဟွံဂွံ ဒှ်ဒၟံၚ်ဂှ် သာ်လဵုမှ ကၠောန်ဂွံဟွံသေၚ်ပုဟ်’ သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဂကောံမသုန်ဂကောံ ပါလုပ်သီုကဵု NUG, CRPH တံဂှ်တှ်ေ ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်ဗဒှ်ကဵုတံဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံကီု ဗွိုၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံကီု လ္ပထံက်ပၚ်ရီုဗၚ်၊ လ္ပပစၟတ်သမ္တီအိုတ်ညိဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၃ တုဲကၠုၚ်တေံ ပံၚ်တောဲလလောၚ်တြးလဝ်ရ။
ပွမပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ် သ္ဂောံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ ဗွဲအနိၚ်အပိုၚ်ဂှ်ဝွံ ပ္တဝ်ဒၟံၚ်က္ဍိုပ် ညံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဂွံထ္ကးပြးဂှ်ဏောၚ်တုဲ ပဋိပက္ခတံသၟး ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ပရေၚ်ဟွံညိၚ်ဝတ်အပ္ဍဲဒေသတံ ကဵုက္တဵုဒှ်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ဂှ် ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ် ဍုၚ်သ္အာၚ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု− CJ