လ္ဂုၚ်၊ နဝ်ဝေမ်ဗာ (၄)
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကလေၚ်ပလေဝ်ထောံ သၞောဝ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူဂှ်ဝွံ ဒှ်ပြဝသွက်ဂွံပၠောပ် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဒတုဲတုဲ ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍပရေၚ်ပညာဂှ် ဗၟာ သ္ပကိုဝ်လိုဝ်နဳ ကုလိက်ပတ်အရေဝ်ဘာသာ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံရောၚ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံကဵု သမဂ္ဂကွးဘာတံ ပါ်ပါဲလဝ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵုဂှ် ကလေၚ်ပလေဝ်ပလေတ် စၞောန်ပျးလဝ် သၞောဝ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူ နူကဵုကၠတ်ထဝ်ကၟိန်ဍုၚ် မသ္ပဒတန်စၞောန်ပျးလဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၄ တေံဂှ်ရောၚ် တုဲကၠုၚ်ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၂၉) တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်ကၠုၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုၝောံပိုဒ် (၄၃) ၊ၝောံပိုဒ်ပါ် (ခ) ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မပလေဝ်ပလေတ်လဝ်ဂှ်မ္ဂး “ပ္ဍဲကဆံၚ်ပညာသ္ဇိုၚ်ဂှ် ဒးစကာအရေဝ်ဘာသာဗၟာ နဒဒှ်ဘာသာ မစကာအာ ပ္ဍဲခန်ဗ္တောန်လိက်ရောၚ်” ဂးတုဲ ထ္ပက်ထောံအဇာရ။
ၝောံပိုဒ်ဏံဝွံ အတိုၚ်ၝောံပိုဒ် (၄၃) ၊ ၝောံပိုဒ်ပါ် (ခ) သၞောဝ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူ ပ္ဍဲလက်ထက်အလဵုအသဳ ဥူတုၚ်ဇြုၚ် သၞာံ ၂၀၁၅ ဂိတုဂျောန် မပလေဝ်ပလေတ်လဝ်ဂှ်မ္ဂး “ပ္ဍဲကဆံၚ်ပညာသ္ဇိုၚ်ဂှ် တောဲစကာအာ အရေဝ်ဘာသာကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ကရောံဘာသာဗၟာ နဒဒှ်ဘာသာ မစကာပ္ဍဲခန်ဗ္တောန်လိက်မာန်ရောၚ်” ဂှ် စၞောန်ပျးလဝ်ရ။
သၞောဝ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူ မသ္ပဒတန်စၞောန်ပျးလဝ် နူကဵုကၠတ်ထဝ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်ဝွံ ဒၟါနူအခေါၚ်ဗၠးၜး ပရေၚ်ပညာဟွံမွဲတုဲ သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်ကဵုဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၅ ဂိတုမာတ်ဂှ် ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒပရေၚ်ပညာဒဳမဝ်ကရေဇြဳ မံက်ကၠုၚ်လဝ်တုဲ အာတ်မိက်လဝ် (၁၁) တၚ်ရ။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကွးဘာတြေံ ဂအုပ်ဂကောံ (ဗကသ) ကိုဝ်မေန်တိုဲတေတ် မပါလုပ်လဝ် ပ္ဍဲပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ ပရေၚ်ပညာဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် သၞောဝ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မပလေဝ်လဝ်ဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဏ္ဍပရေၚ်ပညာဂှ် ဒဒှ်ရ ဗၟာတံ သ္ပကိုဝ်လိုဝ်နဳ ကုလိက်ပတ်အရေဝ်ဘာသာ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံရောၚ် ပါ်ပါဲလဝ်ရ။
“ဍာံဍာံဂှ်တှ်ေ ကလေၚ်ထ္မံက်ဒၟံၚ်ရုပ်ရဴ သၞောတ်တၠအဝဵုရ၊ ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍပရေၚ်ပညာ သၟဝ်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် မအုပ်ဓုပ်လဝ်ဂှ် ကလေၚ်ထ္မံက်ရုပ်ရဴ ဝါဒမဟာမဂကူ ဗမာတုဲ ဗမာတံ သ္ပထောံကိုဝ်လိုဝ်နဳ ကုလိက်ပတ်အရေဝ်ဘာသာတံ ကေုာံ အခိုက်ကၞာယေန်သၞာၚ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်မသှ်ေဒၟံၚ်တံရဂှ် မိက်ဂွံသ္ၚဳဂၠိပ်ဏာရ၊ အရာတံဏံဂှ် ပ္ဍဲသၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ဍာံဇေတ်ဂှ်တှ်ေ နွံကၠုၚ်ဟွံမာန်ပုဟ်၊ ဂကောံမနွံဒၟံၚ် ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ သီုဖအိုတ် ပၠန်ဂတး ညံၚ်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် ရိုဟ်ကၞက်ဂွံပိုတ်တုဲ ဗ္တိုက်ပ္တိတ်မာန်မ္ဂးတှ်ေ အရာတံဏံအိုဿီုဂှ် ဒးကလေၚ်ပြံၚ်ကၠေံ ဗီုပြၚ်မဗဗွဲကဵု သၞောတ်ဖေဝ်ဒရာဒဳမဝ်ကရေဇြဳရောၚ်” ဂှ် ညးသ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် သၞောဝ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မပလေတ်ပလေတ်ဒၟံၚ် အတိုၚ်ၝောံပိုဒ် (၄၁၉) သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန် ၂၀၀၈ ဂှ်ဝွံ ကဵုလဝ်အခေါၚ် အတိုၚ်ဥပဒေ ဟွံသေၚ်တုဲ ဒှ်သဘဴပၠောပ်ဒၟံၚ် ဗီုပြၚ်တၠအဝဵု ပ္ဍဲသွာၚ်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵု ပရေၚ်ပညာ၊ ပရေၚ်ထတ်ယုက်၊ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်၊ ပရေၚ်ခၞံသၞောဝ် တၠအဝဵုအဆက်က် မဒ္ဂေတ်ဗက်ကၠုၚ်လဝ်တံရဂှ် သ္ဂးရ။
သမဂ္ဂကွးဘာရခေၚ်တံဂှ်လေဝ် ၝောံပိုဒ် (၄၃) ၊ ၝောံပိုဒ်ပါ် (ခ) ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မပလေဝ်ပလေတ်လဝ်ဂှ်ဝွံ နကဵုတၚ်ရန်တၟံ ညံၚ်အရေဝ်ဘာသာမိ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဂကူဗၟာဟွံသေၚ် မၞုံပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဏံ ဂွံကၠေံကၠက်အာဂှ်ကဵု ကၠောန်သ္ပဒၟံၚ် ပြဝဝါဒမဟာဂကူတံဂှ်ရ ဒဒှ်ရဒစဵုဒစးပေၚ်ၚ်ဂှ် တုဲကၠုၚ် ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၃၀) တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် လစွံစိုတ်ရ။
ဥက္ကဌ သမဂ္ဂကွးဘာ တက္ကသိုလ်မတ်မလီု မေန်တာန်ဇြေန်ဥူဂှ်လေဝ် သၞောဝ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူ မဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် ၂၀၀၈ တုဲ မစၞောန်ပျးလဝ်ဂှ် အခိၚ်လဵုလေဝ် ဟွံဒုၚ်လဝ်တဲတုဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကလေၚ်ပလေဝ်သာ်ဏံဂှ်ဝွံ သ္ပထောံ Burmanization ရဂှ် ဟီုရ။
“ပွမကၟာတ်ဒၞါကၠေံ အရေဝ်ဘာသာ ဂကူမွဲမွဲ၊ လိက်ပတ်ဂကူမွဲမွဲဂှ်ဝွံ ရပ်လွဟ်တုဲ ဟွံဂစိုတ်ကမၠက် ဂကူကီုလေဝ် မွဲနဲမွဲဗီု သ္ပဒၟံၚ် Genocide ဂှ် စၟတ်ကေတ်သာ်ဏံရ၊ ပ္ဍဲဂကူမွဲမွဲ အရေဝ်ဘာသာ ဟွံမွဲတှ်ေ ချိုတ်အာရဏောၚ်၊ ဒးဟီုတှ်ေ ဣဏံဂှ် ဂစိုတ်ကမၠက်ဒၟံၚ် ဂကူမၞိဟ်ရဏောၚ်ဂှ် ထေၚ်ကေတ်ရ၊ ကၠောန်သ္ပဒၟံၚ် Burmanization အတေၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ” သာ်ဝွံ ညးဟီုရ။
အတိုၚ်ၝောံပိုဒ် (၄၄) သၞောဝ်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူ တမ်မူလတေံဂှ်မ္ဂး “ပ္ဍဲရးဒေသဇၞော် ကေုာံ တွဵုရးဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုအစဳဇန် ဂကောံအလဵုအသဳ ရးဒေသ ဟွံသေၚ်မ္ဂး တွဵုရး မဆေၚ်စပ်တံဂှ် စထ္မံက်ရုပ်ရဴ ကတ်ဗ္တောန်အရေဝ်ဘာသာ ကေုာံ လိက်ပတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ နူကဵုအဆံၚ်တန်မူလတုဲ ရေၚ်တၠုၚ်သၠဲပ္တိုန်အာ အဆံၚ်ၚ်မာန်ရောၚ်” သာ်ဝွံ စၞောန်ပျးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဥပဒေ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မပလေဝ်လဝ်ဂှ်တှ်ေ “ပ္ဍဲရးဒေသဇၞော် ဟွံသေၚ်မ္ဂး တွဵုရးဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုအစဳဇန် ဂကောံအလဵုအသဳ ရးဒေသဇၞော် ဟွံသေၚ်မ္ဂး တွဵုရးမဆေၚ်စပ်တံဂှ် ပ္ဍဲကဵုကဆံၚ်တန်မူလ သ္ဇိုၚ်ပညာဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ကတ်ဗ္တောန် အရေဝ်ဘာသာ ကေုာံ လိက်ပတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်မာန်ရောၚ်” သာ်ဝွံဂးတုဲ ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ထောံ ပွမရေၚ်တၠုၚ် သ္ဂောံသၠဲပ္တိုန်အာ အဆံၚ်ၚ်တံရ။
ဥက္ကဌ ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာ ကောန်ဂကူပအိုဝ် (PNFC) ဃောန်မျေတ်ထောန်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ သီလဝ်အဝဵု ဟွံဗဗွဲဓဝ်ဂှ်ရ ကၠတ်ထဝ်ဟွံမွဲမွဲသာ် စၞောန်ပျးဥပဒေဟွံဂွံတုဲ ကၟာတ်ဒၞါကၠေံ အရေဝ်ဘာသာကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲပရေၚ်ဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာဂှ် ဇီုကပိုက်မာန်ရောၚ် ပါ်ပါဲလဝ်ရ။
“တ္ၚဲဏံ ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုယ်ဂှ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂကူပံၚ်ဇဳတံ မပံက်လဝ်အဓိပ္ပာယ်ဂှ်တှ်ေ သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် သုန်ဂြာံအိုတ်အာတုဲ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဖေဝ်ဒရာမဒှ်ရ၊ အေဂှ်တှ်ေ ဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေတ်ဒရာဟီုမ္ဂး အရေဝ်ဘာသာ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံလေဝ် အခေါၚ်စကာ ဗီုအရေဝ်ဗၟာ နွံဏောၚ်၊ အခေါၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တောတက် နွံဏောၚ်၊ ကၟာတ်ကၠုၚ် အခေါၚ်စကာ အရေဝ်ဘာသာဇကုတံ ဗီုဏံဂှ် ဇီုကပိုက်ကၠေံ သီုကဵုပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် သီုကဵုပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဖေဝ်ဒရာရောၚ်” ဂှ် ညးဟီုဂးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုၝောံပိုဒ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မပလေဝ်ပလေတ်လဝ်ဂှ်မ္ဂးလေဝ် အလဵုအသဳဂှ် ဒးဒက်ပ္တန် ကမ္မယှေန် ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူတုဲ မၞိဟ်မပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဏ္ဍအလဵုအသဳတံ မပ္တံကဵု အလဵုအသဳ၊ ဌာနဝန်ဇၞော်၊ ပရေၚ်ပညာသ္ဇိုၚ် ကေုာံ ပရေၚ်ပညာကွတ်အ္စာတံဂှ် ကဵုလဝ်အခေါၚ်ပါလုပ် ပ္ဍဲကမ္မယှေန်ရ။
စပ်ကဵုပရေၚ်ဒက်ပ္တန် ကမ္မယှေန်ပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူဂှ်တုဲ ညးစၞးဂကောံဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ၊ ညးစၞး သမဂ္ဂကွးဘာတံ ကေုာံ ညးစၞးသမဂ္ဂ အ္စာ၊ အ္စာၝောံ အလဵုအသဳဟွံသေၚ်တံဂှ် ပသှ်ေထောံလဝ်ရ။
ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ကၠတ်ထဝ်ဟွံမွဲမွဲသာ် သၞောဝ်ဥပဒေ နူကဵုကၠတ်ထဝ်ကၟိန်ဍုၚ် မသ္ပဒတန်လဝ်တုဲတုဲတံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပလေဝ်ပလေတ်စၞောန်ပျးကၠုၚ်ဒၟံၚ် လ္ဂောံကဵုၝောံပိုဒ် (၄၁၉) သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် ၂၀၀၈ တံ အဆက်က်ရ။
တုဲကၠုၚ်ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၂၈) ဂှ်လေဝ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် စၞောန်ပျးလဝ် ဥပဒေဒးပ္တိုန်စရၚ် ဂကောံဗော်သွးတံ မဒှ်သၞောဝ်ဖျေံဒဏ်ထံၚ်ဂွံ စဵုကဵု (၅) သၞာံဂှ်ကဵု ဒဏ်သြန် စဵုကဵု (၅၀) ကိုဋ်တံတုဲ သီုကဵုဒှ်သၞောဝ် မသီကၠေံ သြန်သၠုဲ ကေုာံ ကပေါတ်ကညောတ် ဂကောံဗော်သွးတံပိုၚ် နဒဒှ်ဘဏ္ဍာကၟိန်ဍုၚ်မာန်ဂှ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)