မတ်မလီု၊ နဝ်ဝေမ်ဗာ (၅)
ဟိုတ်နူတၚ်စၞောန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵု မဗၞတ်ဗ္ၜတ်လဝ် ပ္တိုန်ထ္ၜးသြန်လုပ် မကလိဂွံလဝ် နူဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန်တံမာန်မှ ကဵုအာအခေါၚ် ဗၞိက်ပၠောပ်တံ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ကူသာန် ဗၞိက်ပယျဵုတံဂှ်ရ ဗွဝ်ဖျာဒမၠုက်တံ သာ်ဇၞော်ကၠုၚ်တုဲ ၚုဟ်ဖျာတံ ထပ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံကဵု တၠကမၠောန်ဗၞိက်ပၠောပ်တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲပၠောပ် ကပေါတ်ဗၞိက်ဍုၚ်သ္အာၚ် ပ္ဍဲဒေသပယျဵုတံဂှ် ထ္ၜးပျးသြန်လုပ် မကလိဂွံလဝ် နူဗၞိက်ပလံၚ်ပတိုန်လဝ် ဍုၚ်မွဲလ္ပာ်တေံတုဲမှ ပၠောပ်ပ္တိုန်ဂွံရောၚ် ဌာနက္ဍိုက်ပ် ပရေၚ်ကူသာန်သွံရာန် သၟဝ်တဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် စၞောန်ပ္ညုၚ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၃၁) တုဲကၠုၚ်တေံရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် နကဵုညးမပၠောပ်နၚ် ဗၞိက်ပၠောပ်တံ စကာသြန်မကလိဂွံလဝ်တံဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဒၞါဲမပၠောပ် ဗၞိက်ပၠောပ်တံဂှ် ဒးကဵုအာသၠုဲ သွက်ဗၞိက်ပၠောပ်တံ နူကဵုတိုက်သြန် မဆေၚ်စပ်တံမွဲကဆံၚ်တုဲ ယဝ်ရစရၚ်သြန်သှ်ေသၟေဟ် ပ္ဍဲကဵုဗာန်တံ ပဵုအာမ္ဂး ကဵုအာအခေါၚ် လာၚ်ဇြေန်ဗၞိက်ပၠောပ်တံ ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် သ္ဂးရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ပိုၚ်ခြာထောံ ကက္ဍဗၞိက်ပၠောပ်တံ သာ်ဏံဂှ်ရ သွက်ကပေါတ်ဗၞိက် မ္ဒးပၠောပ် ဟွံဒေါအ်ဟွံဂွံတံဂှ် အခက်အခုဲနွံကၠုၚ်မာန်တုဲ ဗွဝ်ဖျာဒမၠုက် သာ်ဇၞော်ကၠုၚ်တုဲ ၚုဟ်ကပေါတ်ဗၞိက်တံလေဝ် ထပ်တိုန်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠ ဟီုရ။
“မုပြသၞာနွံရောဟီုတှ်ေ သွက်ဂဥုဲ ဟွံဒေါအ်ဟွံဂွံ ဒးပၠောပ်အဓိကတံ မုတံဂှ်တှ်ေ ပြသၞာနွံအာညိညရ၊ ဗီုတံဏံဂှ်တှ်ေ ဟွံပရဲစအှ်ေတှ်ေ ဟွံပၠောပ်ပ္တိုန်စ ကပေါတ်တံ ကွေံကွေံဂှ် နွံမာန်ရ၊ ဟွံသေၚ်တှ်ေ ၚုဟ်ဖျာအပ္ဍဲဍုၚ် တိုန်အာမာန်ဏောၚ်၊ အရာမဒးဇီုကပိုက်ဂှ် နွံ၊ မဒှ်ကၠုၚ်မာန်တံဂှ်တှ်ေ သၟာဗၞိက်တံဂှ် ညးတံ ကၠောန်လေပ် ဗ္ကေတ်လေပ်ဒၟံၚ်ရ၊ ၝဏံဂှ် သြန်လုပ်ညးတံ နူကဵုဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန် ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ နွံမှ ပၠောပ်ဂွံဏောၚ်ဟီုမ္ဂး နကဵုနဲတၞဟ်ဟ် ဂၠံၚ်တၞဟ်ဟ်တံဂှ် ညးတံ ပၠောပ်ကၠုၚ်ရဏောၚ်၊ မုပရောဟီုတှ်ေ ဒၟါနူ Export ဟွံမွဲရ၊ သြန်လုပ် မကလိဂွံလဝ် နူကဵုနဲတၞဟ်ဟ်တံရ နွံမ္ဂး ညံၚ်ဂွံပၠောပ် ကဵုမတံဏံဂွံဂှ်ရ ကၠောန်ကၠုၚ်အိုတ်ဏောၚ်၊ ဗွဝ်ဖျာဒမၠုက်ဂှ်တှ်ေ သာ်ဇၞော်ကၠုၚ်မာန်ဏောၚ်၊ လ္ပာ်ဏံဂှ်လေဝ် ပတေၚ်ဂြတ်ထောံ ရဲဒမၠုက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံဟီုတှ်ေ ဇီုကပိုက်ကဵု မၞိဟ်ရပ်စပ်စသုၚ်တံမာန်ဏောၚ်” ဂှ် သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မိက်ဂွံဂွံသြန်ဍုၚ်သ္အာၚ်တုဲ ကၠောန်သ္ပလဝ် ဗီုဏံဒှ်မာန်ကီုလေဝ် ဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန် အပ္ဍဲဍုၚ် အောန်ကြဳအာဂှ်ရ ပ္ဍဲဒၞါဲပၠောပ်ပ္တိုန် ကပေါတ်ဗၞိက် ဍာ်ဇမၠိၚ်တံဂှ် သာခက်ခုဲကၠုၚ်မာန်တုဲ ပရေၚ်ဇီုကပိုက် လ္တူကဏ္ဍဗၞိက်ပၠောပ်တံ နွံကၠုၚ်မာန်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
တၠကမၠောန် ဗၞိက်ပၠောပ်မွဲတၠဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲကဏ္ဍကူသာန်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵုတံဂှ် ဗၞိက်ပၠောပ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန်တံ အောန်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံကလိဂွံသြန်လုပ် နူကဵုဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန်တံဂှ် ဟွံလောဲသွာတုဲ ဒၟါနူကၠောန်သ္ပရေၚ်တၠုၚ်လဝ် သာ်ဏံဂှ်ရ ကမၠောန်ဗၞိက်ပၠောပ်တံ ဒေါအ်ဇူကၠုၚ်မာန်ရောၚ် ဟီုရ။
“ဇၟာပ်ပ်မၞိဟ် ဂွံဂွံသြန်လုပ် နူဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန်ဂှ် ဟွံလောဲသွာပုဟ်လေဝ်၊ သြန်လုပ် နူဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန်ဟီုဂှ် ဇၟာပ်မၞိဟ် နွံဒၟံၚ်တွဵု ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ သၟာဗၞိက်စၞစသုၚ်သ္ဇိုၚ်တံတှ်ေ သာ်လဵုပရော၊ ဂွံအာပၠောပ် နကဵုသၠုဲနူလဵုရော၊ ဥပမာ ဗီုကဵုရဲ ပၠောပ်ကဝ်ဖဳမေတ်တံ၊ ပၠောပ်ၜဵု၊ ပၠောပ်သဂြာ၊ ပၠောပ်ကၠေၚ်တံ မဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် လၟိဟ်ဗၞိက်ပၠောပ်နၚ်ဂှ် ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်၊ ဗၞိက်ပလံၚ်ဂှ် လၟိဟ်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ မုဒှ်ဒှ်လေဝ် ဍုၚ်ပိုယ်တံဂှ် ပလံၚ်ပ္တိုန် ဍုၚ်ညးတၞဟ် မုမာန်ကီုရော၊ သ္ၚုကဵု သတ်ဂန်ရ ပလံၚ်ပ္တိုန်မာန်ဒၟံၚ်၊ နူကဵုပယျဵုဂှ်တှ်ေ ပလံၚ်ဒၟံၚ် သတ်ဂန်မွဲဂကူရ၊ သှ်ေနူဂှ် မုဟွံပလံၚ်ပုဟ်၊ စှ်လှ်ေမွဲလှ်ေမှ ပလံၚ်ပ္တိုန်ဒၟံၚ် ကသိုန်ဗ္ကေတ်တံ မုတံရ၊ အကာဲအရာ ဗၞိက်ပလံၚ်ဂှ်တှ်ေ ဍာံဍာံတေံ ဗၞိက်ပၠောပ်နၚ် နူကဵုပယျဵုဂှ် လုပ်ဒၟံၚ်ဂၠိုၚ်အိုတ်တုဲ ဗၞိက်ပၠောပ်တံကဵု ဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန်တံဂှ် ဗီုလဵုမှ သၟဟ်တးဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ အေဂှ်တှ်ေ ကမၠောန်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒေါအ်ဒေၚ်အာဏောၚ်” ဂှ် သ္ဂးရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်သ္ပသာ်ဏံဂှ်ဝွံ သွက်ဂွံကဵုဒ္ဂေတ်ဗက် ထ္မံက်ရုပ်ရဴ ဇြဟတ်ဂွံခိုဟ်ကၠုၚ် လ္တူလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဂကောံ FATF တံ မစုတ်လဝ် စရၚ်ယၟုလီုဂှ်တုဲ ကၠောန်ၜိုတ်လဝ်ရောၚ် ပါလုပ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးဂှ်ရ။
တၚ်စၞောန်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် စနူဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ (၁) တုဲ စသုၚ်စောဲအာ ပ္ဍဲပရေၚ်ကူသာန်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵု သေံကဵု ဗၟာဂှ်တုဲ သွက်ညးမအာတ်ပ္တိုန်လဝ် လာၚ်ဇြေန်ဗၞိက်ပၠောပ် စဵုကဵုဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၃၁) တံဂှ် ဟွံတၞီလုပ်တုဲ နကဵုညးမလိဂွံလဝ် လာၚ်ဇြေန်ဗၞိက်ပၠောပ် အပ္ဍဲကာလဏံဂှ် ကၠာဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ (၃၀) ဂွိုအ်အိုတ် ဒးပၠောပ်အာ ဗၞိက်ပၠောပ် နူဍုၚ်သ္အာၚ်တံ စဵုကဵုတုဲဒှ်တုဲ ပၠောပ်ဟွံမာန်မ္ဂး လာၚ်ဇြေန်ဗၞိက်ပၠောပ်ဂှ် အာယုက်အိုတ်ရောၚ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ နူကဵုသၞေဟ်ကၚ် ကူသာန်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵုတံဂှ် ပလံၚ်ပ္တိုန်ဒၟံၚ် ဍုၚ်သေံတေံ သတ်ဂန် မပါလုပ် ဗၞိက်တိတ်နူပရေၚ်တဵုလွဳတံ အဓိကတုဲ လ္ပာ်ဍုၚ်သေံဂှ်တှ်ေ အဓိကပၠောပ်ပ္တိုန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာတံဂှ် ဗၞိက်စၞစသ္ဇိုၚ်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵု ဂဥုဲဇဗ၊ ဗၞိက်ပယျေဝ်၊ ကပေါတ်အရပ်စပ်မၞိဟ် ကေုာံ ကပေါတ်ဗၞိက်အပြောံ၊ အရပ်စပ်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံတံ မဒှ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)