ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်ပ္တိတ်ကၠုၚ် လွဟ်လက်နက်မကမ် သုၚ်စောဲဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာတံမာန်

လ္ဂုၚ်၊ နဝ်ဝေမ်ဗာ (၂၄)

ကြဴနူသီအဝဵုတုဲ သုၚ်စောဲနဲကွတ်ပညာ ဍုၚ်ရုယှာ မဒှ်ဍုၚ်သွက်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သ္ဇက်ဂွံသ္ပပဓာန်မွဲဍုၚ်ဓဝ်ဂှ်တုဲ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်ပ္တိတ်ကၠုၚ် လွဟ်လက်နက်မကမ် ဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာတံမာန်ရောၚ်ဂှ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ ဗိုလ်ဇၞော် CDM တံ ဟီုဂးလဝ်ရ။

ဝှဝ်ရာမ်ပရေၚ်ခၞံဗဒှ်ပ္တိုန်တၟိတၟိတံ မဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုနဲကွတ်ပညာ နျူကလဳယျာ မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲဍုၚ် Sochi ၊ ဍုၚ်ရုယှာ မရနုက်ကဵု (၁၂) ဝါ ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ (၂၁) တေံဂှ် ဂကောံညးစၞး ဥူတံၚ်ဟာန် ဝန်ဇၞော်ကၟိန်ဍုၚ် ဌာနဝန်ဇၞော်ဇြဟတ်ဓာတ်လလဳ သၟဝ်တဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ ဒံက်တာမျဵုတုၚ်ကျဝ် ဝန်ဇၞော်ကၟိန်ဍုၚ်၊ ဌာနဝန်ဇၞော် နဲကွတ်ပညာတံ သ္ကိုပ်သ္ကတုဲ တိုန်စိုပ်လဝ်ရ။

ဂကောံညးစၞးဏံဝွံ ဆဵုဂဗလဝ်တၞဟ်ခြာ ကုဥက္ကဌ ကဝ်ပဝ်ရေယှေန် ဇြဟတ်ဓာတ်အဏုမျူ Rosatom အလက်သဳလဳကာချအ်တုဲ ကြဴနူသဳကၠဳ ကိစ္စစပ်ကဵု ပရေၚ်ပ္ကတ်ပ္ကေၚ် ရိုဟ်ကၞက်ကောန်မၞိဟ် ကေုာံ ရုက်စက် မကဵုဇြဟတ်ဓာတ် နျူကလဳယျာ၊ ဇြဟတ်ကျာ၊ ဓာတ်လလဳဇြဟတ်ဍာ် အဇာဍောတ်တံတုဲ ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ တၚ်တုပ်စိုတ်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

ကဝ်ပဝ်ရေယှေန်အဏုမျူ Rosatom  အလဵုအသဳရုယှာပိုၚ်ဂှ် အယောၚ်အလာဒှ်မာန် သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံရုၚ်စက် မကဵုဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် သွက်ဂွံပံၚ်တောဲလ္ၚတ်အာဂှ် ထ္ပက်လဝ်လိက်စၟတ်သမ္တီရောၚ် လလောၚ်ပ္တိတ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ (၂၂) တုဲကၠုၚ်တေံရ။

အတိုၚ်လိက်စၟတ်သမ္တီဂှ်မ္ဂး မူသ္ဇိုၚ်သွက်ကိုန်အစဳဇန် ပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ထၟာဲဓာတ် အဇာဍောတ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် အကြာဍုၚ်ရုယှာကဵု ဍုၚ်ဗၟာတံ ပံၚ်တောဲထ္မံက်အာရုပ်ရဴရောၚ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် စကာဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာတုဲ သုၚ်စောဲအာ သွက်ပရေၚ်ကၠောန်ပ္တိတ်ဇြဟတ်ဓာတ်လလဳ၊ သုတေသနသိပ္ပံ၊ ပရေၚ်ကၠောန်ပ္တိတ် ဂဥုဲဇဗ ကေုာံ သွက်ကမၠောန်ကွတ်စက်တံ ညံၚ်ဂွံနွံအာဂုဏ်ဖဵုတံဂှ်ရောၚ် တုဲကၠုၚ်ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာမံက်တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

 ဗိုလ်ဇၞော် CDM ကံၚ်တူဝေန်ဂှ် နူလက်ထက်အလဵုအသဳပၞာန်ကၠာတေံဂှ်ရ သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ် လွဟ်လက်နက်မကမ်အဏုမျူတံဂှ် ရန်လဝ်နွံဂှ်ရ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကလေၚ်လဟဵုပ္တိုန်တုဲ ဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

“ညအ်ဂှ်တှ်ေ တၚ်လလောၚ်တြးဍေံတံ လ္ပာ်ညာတ်ကေတ်မာန်တံဂှ်ရ၊ နူကဵုလ္ပာ်ညာတ်ကၠုၚ်ဟွံမာန်ဂှ် အရာဍေံတံ ကၠောန်ကၠုၚ်မာန်တံဂှ်တှ်ေ လွဟ်လက်နက်မကမ် စပ်ကဵုနျူကလဳယျာတံ၊ ကမ်လှောဝ်တံဂှ် ဍေံတံ ဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်မာန်ဏောၚ်၊ မုဒှ်ရောဟီုတှ်ေ နူလက်ထက်အလဵုအသဳပၞာန်ကၠာတေံရ စပ်ကဵုနျူကလဳယျာတုဲ ပရိုၚ်မံက်တိတ်ကၠုၚ်နွံတုဲ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၞါဲရိုဟ်ကၞက် မရုဲစှ်လဝ်  သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် လွဟ်လက်နက်မကမ် မဆေၚ်စိုပ်ကဵုနျူကလဳယျာတံ နွံဒၟံၚ်တုဲတုဲရဂှ် ချိၚ်ခယျကေတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဍေံတံ ဒးစကၠောန် နူစဟွံသေၚ်ရတုဲ ဒၞါဲနွံမံၚ်တုဲတုဲတံဂှ် ကလေၚ်လဟဵုဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲကဵုအကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လၟုဟ်ဏံဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် သွက်ဂွံပိုၚ်ပြဳ လွဟ်လက်နက်အဏုမျူတံမာန် ဂ္စါန်ကၠုၚ်တၟာဂလိုၚ်မာန်တုဲ သွက်အဝဵုပၞာန်ဂွံတန်ကြန်အာ လ္တူညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဘပဠကၠုၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ဗိုလ်ဇၞော် CDM ကံၚ်တူဝေန် သ္ဂးရ။

ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ညံၚ်ကၠောန်ပ္တိတ် လွဟ်လက်နက်ဇြဟတ်ဓာတ် နျူကလဳယျာတံ ဂွိုအ်မာန်ဂှ် ဒးမၚ်ကျောဝ်ထေက်တုဲ ကဵုပွဳဗွိုၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံလေဝ် ဒးကဵုသမ္တီထေက်ဂှ် ညးထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒံက်တာသာၚ်ကျဳဇြေန်သဵုဂှ်လေဝ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဟိုတ်နူပၟိက်ဆန္ဒ အဝဵုသြဇာ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်အပ္ဍဲဒေသ ဂွံတန်တဴနွံဒၟံၚ်ဂှ်ရ တန်တဴကဵုအခေါၚ်အရာ မကလိဂွံကၠုၚ် သွက်ဂွံပိုၚ်ပြဳလွဟ်အဏုမျူဂှ်တုဲ သဘဴမကေမ်ဇျှာပ်အာ အခေါၚ်အဝဵုဏံ ဗိုန်န်ခိုၚ်ၚ်နွံဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

“နကဵုအလဵုအသဳပၞာန် သွက်အဝဵုဍေံတံ ဂွံတန်ကြန်၊ တုဲတှ်ေ ဒက်ပ္တန်ဒၟံၚ် အဝဵုအုပ်ဓုပ်ဍေံတံရ၊ ပ္ဍဲဒေသဂှ်လေဝ် သွက်အခေါၚ်ကၠောန် အဝဵုသြဇာ ဂွံနွံကၠုၚ် သၠဲသၠဲလးလးဂှ် ဂ္စါန်ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်တုဲ သွက်ဂွံဂ္စါန်သာ်ဏံဂှ် ဆန္ဒမၞုံဒၟံၚ်ဂှ် တီကၠးဒၟံၚ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂွံအာအခေါၚ်အဝဵု သာ်ဏံမ္ဂး တန်တဴကဵု အခေါၚ်အဝဵုဏံတုဲ ညံၚ်တန်ရန်တၟံတံ ဂွံပေၚ်တၟိုဟ်ကၠုၚ်ဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံ သ္ဇက်ဂွံထေၚ် ကၠောန်ဟွံမာန်ပုဟ်ဟီုဂှ် ဟွံမွဲရ၊ ပ္ဍဲကဵုအကာဲအရာလၟုဟ်တံဏံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဟိုတ်နူနွံပၟိက်ဒၟံၚ် ပွမသ္ပစၟတ်သမ္တီ ကဵုဒၞါဲညးတံဂှ်ရ အခေါၚ်အရာ မသ္ဂောံဂွံကၠုၚ် သာ်ဏံတံဂှ် ကေမ်ဇျှာပ်အာ ဗိုန်န်ခိုၚ်ၚ်မာန်ရောၚ် ဟီုဂွံရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

နကဵုဍုၚ်ရုယှာ ပရေၚ်ပၞာန်ကဵုယူကရုၚ်မၞုံဒၟံၚ်တံဂှ်လေဝ် ပံၚ်တောဲကဵုဍုၚ်ဗၟာတုဲ ပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ် လဂါံဇိုၚ် ဂွံဒက်ပ္တန်ရုၚ်စက်ဇြဟတ်ဓာတ် နျူကလဳယျာဂှ်ဝွံ သွက်ကၟိန်ဍုၚ်သ္အာၚ် သ္ဇက်ဒးဂွိၚ်ဂွါဲတံ ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ဒံက်တာသာၚ်ကျဳဇြေန်သဵု ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

ဂကောံညးစၞး က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်မေန်အံၚ်လှာၚ် သ္ကိုပ်သ္ကတုဲ တိုန်စိုပ်လဝ် ဝှဝ်ရာမ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကၞောတ်ဗၟံက် မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ်ဗာမံက် တုဲကၠုၚ်တေံ မရနုက်ကဵု (၇) ဝါဂှ်ဝွံ ဆဵုဂဗလဝ်ကဵု ညးတာလျိုၚ် ကဝ်ပဝ်ရေယှေန်အဏုမျူတံရ။

နူကဵုပရေၚ်ဆဵုဂဗဏံဂှ် သဳကၠဳလဝ် ကိစ္စသ္ဂောံချူဓဇက် လၟေၚ်ကမၠောန်သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် ထၟာဲဓာတ်နျူကလဳယျာ အဇာဍောတ် ကေုာံ ပရေၚ်သ္ဂောံပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ် ဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာတံဂှ်တုဲ ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ တုပ်စိုတ်အိုတ်ရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)