လ္ဂုၚ်၊ ဒဳဇြေမ်ဗာ (၁၉)
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်သီအဝဵုဂှ် ဟိုတ်နူထ္မံက်ပ္တိတ်ကၠုၚ် က္ၜၚ်ကျာပရေၚ်ဗ္တိုက်ကဆံၚ်သၠုၚ်တံ ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဂှ်ရ အပ္ဍဲပရေၚ်ဗ္တိုက်တံဂှ် သာသုၚ်စောဲကၠုၚ် ပွမဗ္တိုက် ကုတရဴကျာတံမာန်တုဲ ဒစးဒုၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ထေက်ဂှ် သၞာဲဒဴဒပ်ကျာ CDM တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ပ္ဍဲကဵုအခန်ကၞာ တ္ၚဲဒပ်ကျာဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ပေၚ်မရနုက်ကဵု (၇၅) ဝါ ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာ (၁၅) တုဲကၠုၚ်တေံဂှ် နကဵုဗီုပြၚ် (တပ်တော်ဝင်) မဂွံအဓိပ္ပာယ် က္ၜၚ်ကျာပၞာန်ဂမၠိုၚ် စပၠောပ်စရၚ်သ္ဂောံယိုၚ်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်တံဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ထ္မံက်ပ္တိတ်ကၠုၚ် က္ၜၚ်ကျာဗ္တိုက် အစောံစရာဲသၠုၚ်တံကဵု က္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲတံရ။
က္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲ၊ က္ၜၚ်ကျာပရေၚ်ဗ္တိုက် လုပ်လဝ်ပေါဲဗ္တိုက်တံဝွံ က္ၜၚ်ကျာနူကဵုဍုၚ်ရုယှာ၊ ကြုက် ကေုာံ ပါကေဿတာန်တံ ပါလုပ်တုဲ က္ၜၚ်ကျာနူဒပ်ကျာ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ကၠောန်ပ္တိတ်တံလေဝ် ပါလုပ်ကီုရ။
က္ၜၚ်ကျာ Su-30 SME တၞောဝ်စတုတ္ထ ဍုၚ်ရုယှာပ္တိတ်ဂှ်ဝွံ သွက်ဒပ်ကျာကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဒှ်က္ၜၚ်ကျာပရေၚ်ဗ္တိုက်အဇာဇၞော် စကာဇဳဒိုဟ် စသုၚ်စောဲ ပထမကၠာအိုတ်တုဲ က္ၜၚ်ကျာ FTC-2000 ဂှ်လေဝ် ဒှ်က္ၜၚ်ကျာပရေၚ်ဗ္တိုက်သာသာ စကာဇဳဒိုဟ်ကီုရဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် FT-7 ကေုာံ K-8W မဒှ်က္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲ ကဵု က္ၜၚ်ကျာကြတ်ဗ္တိုက်အကြာတံဂှ်ဝွံ ဒှ်ဂကူက္ၜၚ်ကျာဗ္တိုက်သာသာ ကဵု က္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲဗ္တိုက်တံတုဲ ဗ္တိုက်နူမှဲအကးကဵု မှဲအကးကီု၊ နူမှဲအကး ဗ္တိုက်ကဵု ဗလးတိကီု ကေုာံ ဘိုၚ်ပန်ကဵုတရဴကျာကြပ်ပ်တံ ဒှ်တမ် ကၠောန်သ္ပမာန်ဂှ် သ္ဂးရ။
ဗိုလ်ဇၞော်ဒပ်ကျာ CDM ဇြေတူအံၚ်ဂှ် လွဟ်ပၞာန် မၞုံအပ္ဍဲဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံသီုဖအိုတ် ပ္တိတ်သုၚ်စောဲကၠုၚ် အပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက်တံမာန်ဂှ်ရ နကဵု EAOs တံ၊ ဂကောံဒပ်စဵုဒၞါဒေသတံ လ္တူဗီုပြၚ်မဖျေံလဝ်ဒၞါဲ ဒက်ပ္တန်လဝ်ဗ္ဒိုပ်တံဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ခၠေဝ်မာန် ဂပ်ဝ်ဒစးဒုၚ် ပလေဝ်ပလေတ်ထေက်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“နကဵုက္ၜၚ်ကျာ Su-30 နူကဵုနေဗျဳဒဝ် ကၠုၚ်စိုပ်ထောံမခတိုဟ် ပ္ဍဲကဵုဒေသဍုၚ်ဗၟာ သီုဖအိုတ်မ္ဂးလေဝ် ရေၚ်တၠုၚ်မာန်ဏောၚ်၊ သွက်ဏံဂှ် ပိုယ်တံ ဒးဒစးဒုၚ်ပလေဝ်ပလေတ်လဝ်ဏောၚ်၊ ပိုယ်တံဂှ်တှ်ေ ဗီုပြၚ် PDF တံ ဒက်ပ္တန်လဝ်ဗ္ဒိုပ်တံ၊ ဗီုပြၚ်ဖျေံလဝ်ဒၞါဲ ကုမၞိဟ်တံ ဒှ်တမ် သွက်ဂွံကလေၚ်ခၠေဝ် လ္တူဏံမာန်ဂှ် ကူချပ်တုဲ ရေၚ်တၠုၚ်ထေက်ရ၊ ပွမဇီုကပိုက်တံဂှ်တှ်ေ တန်တဴကဵုလ္တူ Awareness ပိုယ်တံတုဲ အောန်ကဵုဂၠိုၚ်ဒှ်အာရောၚ် ချိၚ်ခယျကေတ်ရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် နကဵုဂကောံဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဒးပံက်လဝ်မုက်ပၞာန် ကြပ်အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် အခိၚ်အစောံစရာဲ အပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက်ဗလးတိတံ ယုတ်ဒေက်ကၠုၚ်မံၚ်ဂှ် သ္ပပဓာန်ကဵု အရီုဗၚ်တရဴကျာတံတုဲ ဒးသုၚ်စောဲဒၟံၚ်ဂှ်ရ ညံၚ်ကောန်ဒပ်တံ ဂွံဒှ်ဇြဟတ်တုဲ လ္ဂောံကဵုပရေၚ်ပြုပြေၚ်စိုတ်ဓာတ်ဂှ် ထ္ၜးပျးကၠုၚ်လဝ် နကဵုဗီုပြၚ် (တပ်တော်ဝင်) ဂှ်လေဝ် ပိုယ်ဇၞော်ဇြေတူအံၚ် ထပ်ဟီုလဝ်ရ။
အကြာပ်ဒပ် CDM ဇြေယျ နူကဵုဒပ်ကျာဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂေတ်ကဵုဒရုၚ်တံ၊ က္ၜၚ်ကျာထံၚ်ပရိုၚ်တံတုဲ ဗက်ထံၚ်ဒၟံၚ်ပရိုၚ် ကုဗ္ဒိုပ်မခယျကေတ် ဒှ်ဌာန်ဂအုပ် EAOs တံဂှ်ကဵု ဂကောံဒပ် PDF တံ နွံဒၟံၚ်ဂှ်ရ နွံပၟိက် သ္ဂောံစွံသတိဂှ် သ္ဂးရ။
“လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်ညိတှ်ေ သုၚ်စောဲက္ၜၚ်ကျာဏောၚ်၊ ပေါဲဗ္တိုက်ဟၟဲလေဝ် စကာက္ၜၚ်ကျာတုဲ ထောံမခတိုဟ်ဂှ် ဍေံတံထံၚ်လဝ်ပရိုၚ်တုဲ ဒၞါဲမခယျကေတ် ဒှ်ဗ္ဒိုပ်သၞတံဂှ် ထောံအာဟဂှ်ရ၊ လၟုဟ် ပ္ဍဲဍေံတံဂှ် ရာန်လဝ်က္ၜၚ်ကျာတၟိတၟိတံ ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ယျ၊ နကဵုက္ၜၚ်ကျာတၟိတၟိတံဏံဂှ် ဗ္ဒိုပ်မခယျကေတ် ဒှ်ဌာန်ဂအုပ်ပၟိက်ဇၞော်တံဂှ် ပ္ဍဲဍေံတံ ပ္တိုန်လဝ်စရၚ် ပွန်တံတုဲဒှ်ယျ၊ ထပ်တုဲ ဂွံချိုတ်ပၠိုတ်ဂှ် ဒှ်သဘဴထံၚ်လဝ်ပရိုၚ်ရ၊ အေဂှ်တှ်ေ ၝတံဏံဂှ် ထောံဏောၚ်ဂှ် ချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ၝတံဏံဂှ် ပိုယ်တံ ဒးပသတိဏောၚ်” သာ်ဝွံ ညးဟီုရ။
ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ဂကောံဒပ်ရပ်လွဟ်စဵုဒၞါဒေသ သွက်ဂွံဗ္တိုက်သၠေက် ထပိုတ်ရိုဟ်ကၞက် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်တံဝွံ ကုဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက်တုဲ ကုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် EAOs တံလေဝ် ဂကောံပၞာန်တံ ဒးဆေၚ်မုက်ဗ္တိုက်ဒၟံၚ်ရ။
ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကျကၠုၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ် ပ္ဍဲကဵုပွဗ္တိုက်ပရေၚ်ပၞာန်ဗလးတိတံဂှ်ဝွံ ဒၟါနူသ္ပပဓာန် သုၚ်စောဲကၠုၚ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ဗ္တိုက်အရီုဗၚ် တရဴကျာတံဂှ်ရ ကောန်အရာပ်ဇီုကပိုက်ချိုတ်ဂျိုၚ်တံကဵု စမြိုၚ်သ္ၚိဒၟံၚ် ဇီုကပိုက်လီုလာ်တံလေဝ် မွဲတ္ၚဲတုဲမွဲတ္ၚဲ သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဥူတာန်သဵုနာၚ်ဂှ် နကဵုဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သ္ပပဓာန်ကဵု တရဴကျာတုဲ ဗ္တိုက်ဒၟံၚ်တံဂှ် ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် ကုအကာဲအရာပေါဲဗ္တိုက်တံမာန်ဟွံသေၚ်တုဲ ထ္မံက်ပ္တိတ်ကၠုၚ် က္ၜၚ်ကျာတၟိတၟိတံ သာ်ဏံဂှ်ဝွံ ဒှ်သွက်ဆၜိုတ် ဂွံသၠုၚ်ပ္တိုန်စိုတ်ဓာတ် သွက်ချဳဒရာၚ်အပ္ဍဲဒပ်တံဟေၚ်ရဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“သ္ပပဓာန်ကဵု တရဴကျာအဓိကတုဲ ကိစ္စမသုၚ်စောဲလဝ်ဂှ် သွက်ဍေံတံ (စကစ) ဂှ် မုမှ သ္ဂောံတၟေၚ်ကၠုၚ်ဟွံမွဲတုဲ အကာဲအရာ မကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်၊ မပြံၚ်လှာဲပေါဲပၞာန်တံမာန်လေဝ် ဟွံမွဲပုဟ်ဂှ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ရ၊ ဍာံဍာံတေံ ထ္မံက်ပ္တိတ်ကဵု ၝတံဏံဂှ်ဝွံ သုၚ်စောဲသွက်ဂွံသၠုၚ်ပ္တိုန်စိုတ်ဓာတ် ဒပ်ဍေံတံဂှ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက်နတဲဂှ် ပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန်တရဴကျာဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန် မကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်မာန် ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် အဲဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။
သမ္မတယာယဳ အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ ဒူဝါလယှဳလဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ခၠေဝ် ကုပွဗ္တိုက်တရဴကျာကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံမာန်ဂှ် သွက်ဂွံကလိဂွံ အရီုဗၚ်လွဟ်လက်နက် ပန်က္ၜၚ်ကျာ နူကဵုဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ် အာတ်မိက်လဝ်ရ။
ဟိုတ်နူကၠတ်ထဝ်ၜါ သ္ပဒတန်ထောံ သၞောဝ်စဵုဒၞါကောန်ဂကူ (NDAA) အလဵုအသဳအမေရိကာန် မစၞောန်ပျးစုတ်လဝ် သၞောဝ်စပ်ကဵုဍုၚ်ဗၟာ BURMA ACT တံဂှ်တုဲ ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတး မပၠန်ဂတးဒၟံၚ် ကုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ သွက်ဂွံကလိဂွံ သၞောတ်နဲစဵုဒၞါသၞဘဲတရဴကျာတံ၊ အရီုဗၚ်နဲကွတ်ပညာပရေၚ်ဆက်စၠောံတံဂှ် စၟဳဒၟံၚ်အိုတ်ရ။
ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ပရေၚ်ဗ္တိုက်တရဴကျာ အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ကၠောန်သ္ပလဝ် လၟိဟ်လတုန် ဗ္ဒါဲ (၂၄၀) တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်ကောန်အရာပ် (၂၀၀) ပြၚ်ဝွံ ဒၟါနူပရေၚ်ဗ္တိုက်တရဴကျာတံတုဲ ဒးချိုတ်လဝ်ရောၚ်ဂှ် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၂၄) တုဲကၠုၚ်တေံရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)