တိုဝ်ကျိုဝ်၊ ဂျာန္နဝါရဳ (၄)
သွက်ဂြောဝ်ဂတာမၞုံကဵုကောန်ၚာ် မဆုဲပြံၚ်မ္ၚးဍုၚ်တိုဝ်ကျိုဝ် နူကဵုဒၞါဲသတီုလၟိဟ်မၞိဟ် ဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်မံၚ်စံၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ် အလဵုအသဳဂျပါန် စဳဇန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံထံက်ပၚ်ကဵုအာ ကောန်ၚာ်မွဲမွဲတၠ စဵုကဵု (၁) ပြကောဋိကိုဋ်ယာန် ပ္ဍဲသၞာံဘဏ္ဍာ ၂၀၂၃ ဏံမဒှ်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ် နူကဵုထံက်ပၚ်ကဵုဒၟံၚ် ကောန်ၚာ်မွဲတၠ (၃) ကိုဋ်ယာန်ဂှ် သၠုၚ်ပ္တိုန်ကဵုလဝ် စဵုကဵု (၁) ပြကောဋိကိုဋ်ယာန်ရ။
အစဳဇန်မစလဝ် နူသၞာံဘဏ္ဍာ ၂၀၁၉ ဂှ်ဝွံ ရန်တၟံလဝ် သွက်ဂွံကဵုဇြဟတ်ဂရိုဟ် ကုမၞိဟ်မလွဳဒၟံၚ်ကောန်ၚာ် မွဲကရောံဒမြိပ်သၠးဂဝ်မအောန်စှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ်တံ သွက်ဂွံဆုဲပြံၚ်သ္ပဒတဴ ဒေသဒၞါဲညးအာယုက်ဇၞော်ဗျုထဴတံမဴၚ်တန်တဴတံ မဒှ်ရ။
မၞိဟ်မဍိုက်ပေၚ်တဴကဵု အစောံစရာဲ မၜတ်ကၞာတ်လဝ်တံဝွံ ဂကောံသ္ၚိကၟိန် မမံၚ်တန်တဴလဝ် ပ္ဍဲကဵုအရာပ် (၂၃) အရာပ် ဍုၚ်တိုဝ်ကျိုဝ် ဍုၚ်ဇၞော်ဂျပါန် (၅) သၞာံပြၚ် အပ္ဍဲပွိုၚ်စှ်သၞာံ လောန်ကၠုၚ်တေံ ပါလုပ်ရ၊ သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် မ္ၚးနူကဵုဂြောဝ်ဂတာ မဆုဲပြံၚ်အာ အရာပ်တၞဟ်ဟ် မၞုံမ္ၚးဍုၚ်တိုဝ်ကျိုဝ်တံဂှ် ဂြောဝ်ဂတာ နူကဵုဒေသခရိုၚ် ဇြိုၚ်တမာ၊ ချဳဗာ ကေုာံ ကာန်နာဂါဝတံလေဝ် တၞီလုပ်ကီုဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ပ္ဍဲအစဳဇန် မထံက်ပၚ်ကဵုတံဂှ် အစဳဇန်ပရေၚ်သၠုၚ်ပ္တိုန် ထံက်ပၚ်သြန်လှုဲ ဗွဲမသၟဟ်ကဵု လၟိဟ်ကောန်ၚာ် မၞုံအပ္ဍဲဂြောဝ်ဂတာတံဂှ် ပါလုပ်တုဲ ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် သြန်ထံၚ်ပၚ်အပဵု သွက်ကောန်ၚာ်မွဲတၠဂှ် (၃) ကိုဋ်ယာန် မဒှ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
အတိုၚ်သၞောဝ် မစအာ နူဂိတုဨပရဴ ကၠုၚ်စိုပ်ဏံဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဖွက်ဆောမွဲဆော ကောန်ၚာ်မၞုံ (၂) တၠတံဂှ်ဝွံ ကလိဂွံ စဵုကဵု (၃) ပြကောဋိကိုဋ်ယာန်တုဲ ဗွဲကြဴဆုဲပြံၚ်တုဲ နူပိဂိတု အပ္ဍဲမွဲသၞာံ ဒးအာဇရေၚ်အလဵုအသဳဒေသန္တရ မဆေၚ်စပ်တံတုဲ ဒးထ္ၜးပျး ဒဒှ်ရမိက်သ္ဂောံဂွံမံၚ်စံၚ် မသုန်သၞာံ အောန်အိုတ်ဂှ်တုဲ အပ္ဍဲမသုန်သၞာံ ယဝ်ရတိတ်အာမ္ဂး ဒးကလေၚ်ကဵုသၠုဲရောၚ် မဒှ်ရ။
ပ္ဍဲသၞာံဘဏ္ဍာ သၞာံ ၂၀၂၁ ဂှ် ဖျေံလဝ်ဒၞါဲဆုဲပြံၚ် ကုလၟိဟ်ဂြောဝ်ဂတာ (၁၁၈၄) တၠဂှ်တုဲ ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ် နူကဵုသၞာံတုဲတုဲတေံ တၟာဂလိုၚ်ရ။
အလဵုအသဳဂျပါန်ဝွံ အစဳဇန်ဏံ နဒဒှ်လစှ်ေကိုန်စဳမာန် ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တောတက် စမြိုၚ်သ္ဇိုၚ် သွက်ဍုၚ်ဥဒျာန်ဒေတ်ဂျေတ်ဒဴဍေံဂှ် ရန်တၟံလဝ် သွက်သ္ဂောံချဳဒရာၚ် ကလေၚ်ပၠောပ်လမျီု အပ္ဍဲဒေသ နကဵုသ္ဂောံသၠုၚ်ပ္တိုန် ပရေၚ်ကလေၚ်ဖျေံဒၞါဲဝါဲ ပ္ဍဲဒေသကွာန်ရးတံရောၚ် သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကောံဓရီု ဂကောံအလဵုအသဳ မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲသိုက်တုဲကၠုၚ်တေံဂှ် လ္ဂောံကဵုမဟာဗျူဟာသၠဲလးဂှ်မ္ဂး လၟိဟ်ညးမဆုဲပြံၚ်ဖျေံသ္ဇိုၚ် နူဍုၚ်တိုဝ်ကျိုဝ် ပ္ဍဲဒေသကွာန်ရးတံဂှ် နူသၞာံဘဏ္ဍာ ၂၀၂၃ စဵုကဵုသၞာံဘဏ္ဍာ ၂၀၂၇ နဒဒှ်ကိုန်စဳမာန် (၅) သၞာံဂှ် သွက်ဂွံပလံၚ်ဗစိုပ် လၟိဟ်မၞိဟ်စဵုကဵုမွဲဠက်ဂှ် စဳဇန်ဖျေံစၟတ်လဝ်ရ။
သွက်ညးမဆုဲပြံၚ်မံၚ်တန်တဴ ပ္ဍဲဒေသကွာန်ရးတံဂှ် သွက်ပရေၚ်မံၚ်စံၚ်တံ ဂွံလောဲသွာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တောတက် ပွဳပွူသဘာဝ အလဵုအသဳရ၊ သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကွဳစက် Bus မဒဳဒၟံၚ်ကေတ်တ် နကဵုကွတ်နဲပညာ ဒေတ်ဂျေတ်ဒဴတံသၟးဟွံက ကုအစဳဇန်အလဵုအသဳ ဒေသန္တရ သွက်ဂွံကၠောန်ကဵု ပွမမၚ်မွဲ ပရေၚ်ထတ်ယုက်တံဂှ် ထံက်ပၚ်ကဵုအာ သြန်ထံက်ပၚ်တံရောၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
Ref: Nikkei Asia