အာန်ကာရာ၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ (၈)
တိချဳလဝ် ပ္ဍဲတူရကဳ ကေုာံ သဳရဳယျာ ပ္ဍဲကဵုဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၆) ဂှ် စဵုကဵုသ္ကဵုဒှ်ကၠေံ အရာမပထုဲပလာပ် ကုကမၠောန်ပရေၚ်ဟံၚ်ပြာ်တံတုဲ ပရေၚ်ဇီုကပိုက်အန္တရာယ်လမျီုတံ ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်သိုက်က်တုဲ လၟိဟ်ညးမဒးချိုတ်တံလေဝ် သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် စဵုကဵုမသုန်လ္ၚီပြၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ် အတိုၚ်ပရိုၚ် အပ္ဍဲဒေသတံရ။
နကဵုသၟာပရေၚ်ဟံၚ်ပြာ်တံ ဟိုတ်နူပွမလီုလာ်တံ ဂၠိုၚ်လောန်တုဲ သွက်ဂွံရီုဗၚ် ညးမကၟာတ်ဒးမံၚ် သၟဝ်တေံဂှ် ဒးဂဗဒၟံၚ်အခက်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ပရိုၚ်ဂမၠိုၚ် သ္ဂးရ။
ဟိုတ်နူဒဒှ်တိချဳဂှ်တုဲ လ္တူဂၠံၚ်ဇၞော် ဒေသအာန်ကာရာ ဍုၚ်တူရကဳ မၞုံဗ္ဒါဲပယျဵုသဳရဳယျာတံဂှ် စမြိုၚ်စှ်ထပ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ် သရိုဟ်စှ်ေလဝ်တုဲ ဒးကၠောန်ဒၟံၚ် ကမၠောန်ပရေၚ်ဟံၚ်ပြာ်တံ နူကဵုပွမလီုလာ် ဂၠိုၚ်ကဵုဒါဇြိန်တံဂှ်ရ။
ဒၞါဲဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ်လေဝ် ပၟတ်ဓာတ်လလဳပိုတ်ပၠိုတ်၊ ကၠေၚ်စၞပၟတ်တံ အောန်ဒၟံၚ်တုဲ ဗြဲလေဝ်ဂူမံၚ် ဗ္ၜတ်ဂမ္တဴဂှ်လေဝ် ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာကြပ်ဂံက်ကလောံတံရ။
ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၆) ပယျာံဂယးပြဟ်ဟ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်တူရကဳ ကေုာံ ဍုၚ်ဇိုၚ်ဝုတ်ဒိုဟ် ဍုၚ်သဳရဳယျာတံ ဒဒှ်တိချဳ မၞုံ (၇ ဒဿမ ၈) မဂ္ဂနဳကျုတ် ချဳဇတဝ်အာလဝ်တုဲ သ္ၚိမၞိဟ်မံၚ်တံကဵု ရုၚ်ဂဥုဲတံ သရိုဟ်လီုလာ်အာလဝ်တုဲ မၞိဟ်ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီတံ ကလိဂွံလဝ်ဝပ်တုဲ ဒးဒှ်အာလဝ်သ္ၚိဌာန်ဟွံမွဲတံအိုတ်ရ။
အတိုၚ်ဂလာန်ဂကောံသၟိၚ်တၠ ပရေၚ်ကောပ်ကာဲဖန်ဇန် ကာတၟေၚ် ကေုာံ ဘဲသဘာဝ တူရကဳ (AFAD) တံဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲတူရကဳ မၞိဟ်ချိုတ် သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵု (၂၉၂၁) တၠရောၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုသဳရဳယျာ ဟိုတ်နူပေါဲပၞာန် လလအ်ပွိုၚ် (၁၁) သၞာံတုဲ မဒးလီုလာ်ဆောံလေၚ်လဝ်ဂှ် ဒဒှ်ရလၟိဟ်မၞိဟ်ချိုတ် (၁၅၀၀) ပြၚ်နွံဂှ် ဂွံတီကေတ် အတိုၚ်လဟီု ဂကောံရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ် မၞုံသ္ကုတ်ပလိုတ်သၟဝ်ကျာ အလဵုအသဳသဳရဳယျာကဵု ဂကောံက္တဵုသပုန်တံ မထိၚ်ဒက်လဝ်တံဂှ်ရ။
ရာသဳဥတုသ္ကတ် မဂံက်ဓဇောတ်ဒၟံၚ်ဂှ်ဝွံ သ္ကဵုဒှ်ကၠေံ ပလာပ်ပထုဲ ကုပွမဂ္စါန်ပ္တိတ်ဇြဟတ် ဂၠိုက်ဂၠါဲကၠိုဟ်ဗ္တံတံဂှ်တုဲ ဟိုတ်နူဒဒှ်တိချဳ မချဳဇတဝ်အာလဝ် နူဏေံတေံဂှ်ရ နူကဵုစမြိုၚ်မလီုလာ်အာ (၄၇၅၈) ဂှ် ရီုဗၚ်ဂွံလဝ် မၞိဟ်ဗ္ဒါဲ (၈၀၀၀) ရောၚ် AFAD ဟီုရ။
တြးလဝ်ဒပ် ညးဒုၚ်ကာ ပရေၚ်ဂၠိုက်ဂၠါဲဟံၚ်ပြာ် (၁၃၇၄၀) တုဲ တာဲယာတ် (၄၁၀၀၀) ပြၚ်၊ ခါတ် (၁) ကိုဋ် ကေုာံ ယာတ်လ္တက် (၃) ကိုဋ်ပြၚ်ဂှ် ပလံၚ်ဗစိုပ်ကဵုလဝ် အပ္ဍဲဒေသတေံရောၚ် ဟီုဂးလဝ်တုဲ ဂကောံသၟိၚ်တၠတံဂှ် “ညးဒုၚ်ကာ ကေုာံ ယာန်ဂမၠိုၚ် ပလံၚ်ဗစိုပ်ကဵုဒၟံၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံတံ ဟွံပိုတ်သ္ကုတ်ရောၚ်” ဂှ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
Ref; Reuters