မတ်မလီု၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ (၁၀)
အစဳဇန်နျူကလဳယျာ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ဒၟါနူဘပဠကၠုၚ် သီုကဵုပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂၠးတိမာန်ဂှ်ရ ကၠာဂွိုအ်စဂှ် ညံၚ်ဂွံဒေါအ်ဒေၚ်ဗွဲမပြဟ်မာန် သွက်ဂွံဘိုၚ်သောၚ်ကလးကဵုအိုတ်ဂှ် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ရုၚ်သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ကဵုလဝ်သတိရ။
နကဵုအရီုဗၚ်ဍုၚ်ရုယှာဂှ် သေန်တာတၚ်နၚ်ပရိုၚ် ကွတ်နဲပညာ နျူကလဳယျာ မဒှ်ကိုပ်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၆) တေံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပံက်လဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ရ။
ကြဴနူပံက်သေန်တာတုဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ ဍုၚ်ရုယှာတံဝွံ သွက်ဂွံထ္မံက်အာရုပ်ရဴ လၟေၚ်ကမၠောန်စပ်ကဵုကွတ်နဲပညာနျူကလဳယျာ (၁၄) ဂှ် တုပ်စိုတ်ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲရ။
ပ္ဍဲကဵုတၚ်တုပ်စိုတ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံ ရုၚ်စက်ကဵုဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာကီု၊ သုၚ်စောဲဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာတုဲ သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ် ဇြဟတ်ဓာတ်လလဳကီု၊ သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ်ဂဥုဲဇဗ၊ သုတေသနသိပ္ပံ၊ ကမၠောန်ကွတ်စက်တံကဵု ကိစ္စစပ်ကဵု ပရေၚ်ဗ္တောန်ပ္ကတ်ပ္ကေၚ် တမ်ရိုဟ်မၞိဟ်တံလေဝ် ပါလုပ်ရ။
ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ရုၚ်သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG ဥူနေဖုၚ်လာတ်ဂှ် အစဳဇန်နျူကလဳယျာ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ဍာ်ဇမၠိၚ် အန္တရာယ်နွံမာန်ဂှ်ရ နကဵုဍုၚ်မနွံပၟိက်ကဵု ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂၠးတိတံ နူကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ညံၚ်ဂွံဒေါအ်ဒေၚ်မာန် သွက်ဂွံဘိုၚ်သောၚ်ကလးကဵုအိုတ်ဂှ် ကဵုလဝ်သတိရ။
“အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ကိစ္စညံၚ်ရဴလွဟ်လက်နက်နျူကလဳယျာတံ စိုပ်အာတဲကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဟာဟီုဂှ် သွက်ဂွံဒှ်ကၠုၚ်ချိုန်ခဏ ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ် ပြဟ်ဒၟံၚ်ဏီရောၚ် ဟီုမာန်ရ။ ဆ္ဂးလေဝ် ပွမပံၚ်တောဲ ကဵုရုယှာသာနူဏံတံဂှ် ဍုၚ်ဗၟာဏံသၟးဟွံသေၚ်ပုဟ်။ အပ္ဍဲဒေသသၟးဟွံကပုဟ်။ ဇၞော်ပၟဝ်ကၠုၚ် စဵုကဵုအကာဲအရာဘပဠ သီုအလုံဂၠးတိမွဲဏောၚ်ဂှ် ပိုယ်တံ သ္ၚဳဂၠိပ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပရူပရာကိစ္စသာ်ဏံတံဂှ် နူကဵုအခိၚ်စ မဂ္စါန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံစ နူတမ်တေံဂှ် ကၠာဂွိုအ်လဇုဲ ညံၚ်ဂွံဒေါအ်ဒေၚ်ဗွဲမပြဟ်ဂှ် နကဵုကၟိန်ဍုၚ် မနွံပၟိက်ကဵု ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂၠးတိတံ ပူဗိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံကောံကလောံသောၚ်ကလးအိုတ်ဂှ် ပ္တိတ်ဇြဟတ်ထေက်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ကဝ်ပဝ်ရေယှေန်ဇြဟတ်ဓာတ် အဏုမျူ Rasatom အလဵုအသဳဍုၚ်ရုယှာပိုၚ် ကေုာံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဝွံ နူစဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံဂှ် သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံ ရုၚ်စက်ကဵုဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် သွက်ဂွံပံၚ်တောဲလ္ၚတ် အစောံစရာဲဒှ်မာန်တံဂှ် ထ္ပက်လဝ် လိက်စၟတ်သမ္တီတုပ်စိုတ်တုဲ အခါလၟုဟ်ဂှ် ဂ္စါန်ကၠုၚ် သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံရုၚ်စက်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာဂှ် သုၚ်စောဲအာ ပ္ဍဲကဵုကမၠောန်ဖောအ်ဗြေဝ်တံ ဗွဲမၜိုဟ်လလမ် ဗွဲမစိုပ်ဒတုဲရောၚ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
ဗိုလ်ဇၞော် CDM ကံၚ်တူဝေန်ဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ၜိုန်ရဟီုဂးလဝ် သုၚ်စောဲအာ ဇြဟတ်ဓာတ်နျူကလဳယျာ ဗွဲမစိုပ်ဒတုဲရောၚ်ကီုလေဝ် မွဲလ္ပာ်တေံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်ကၠုၚ် သီုလွဟ်နျူကလဳယျာတံမာန်ရောၚ်ဂှ် ဟီုရ။
“နူကဵုလက်ထက်အလဵုအသဳပၞာန်တေံဂှ်ရ စပ်ကဵုနျူကလဳယျာတုဲ ပရိုၚ်တံ မံက်တိတ်ကၠုၚ်တံ နွံတုဲ အရၚ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံ မဆက်စပ်ကဵု လွဟ်လက်နက်မကမ်နျူကလဳယျာတံဟီုမ္ဂး ဒၞါဲရုဲစှ်လဝ်၊ ဒၞါဲဖျေံကၞက် မရုဲစှ်လဝ်တံ အေဗီုတံဏံဂှ် နွံမံၚ်တုဲတုဲရောၚ်ဂှ် ခယျကေတ်ဂွံရ။ အရၚ်ဏံဂှ်တှ်ေ ဒးစကၠောန် နူကဵုဍေံတံဂှ် ဒးမံၚ်ရ။ ဒၞါဲနွံတုဲတုဲဂှ် ကလေၚ်ပလေဝ်ပလေတ်တုဲ သိုၚ်ခၞံကၠုၚ်မာန်ဏောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုဍေံတံ ဆက်စပ်ကဵုနျူကလဳယျာတုဲ ဂတမုက်ဂှ် ဟီုမွဲဗီု၊ ဍေံတံ ကၠောန်ဒၟံၚ်ဂှ် မွဲဗီု၊ ဂတဏံလေဝ် ကၠောန်မွဲဗီုပၠန်မာန်ဏောၚ်။ မွဲအခိၚ်ဓဝ်ဂှ် သိုၚ်ခၞံကၠုၚ် သီုၜါဂကူမာန်ဏောၚ်ဂှ် ထေၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲကဵုအကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လၟုဟ်ဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် သွက်ဂွံပိုၚ်ပြဳ လွဟ်လက်နက်နျူကလဳယျာတံမာန်ဂှ် ဂ္စါန်ကၠုၚ်တၟာဂလိုၚ်မာန်တုဲ သွက်အဝဵုပၞာန် ဂွံတန်တဴအာ လ္တူညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဘပဠကၠုၚ်မာန်ဏောၚ်ဂှ်လေဝ် ဗိုလ်ဇၞော် CDM ကံၚ်တူဝေန် သ္ဂးရ။
ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်လေဝ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် သွက်အဝဵုသြဇာ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် အပ္ဍဲဒေသ ဂွံတန်တဴဂှ် ဆန္ဒနွံဒၟံၚ်ဂှ်ရ တန်တဴကဵုလ္တူအခေါၚ်အရာ မကလိဂွံ သွက်ဂွံပိုၚ်ပြဳလွဟ်လက်နက်နျူကလဳယျာဂှ်တုဲ သဘဴမကေမ်ၛှာပ်ကေတ် ဗိုန်န်ခိုၚ်ၚ် နွံဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)