နေပျဳဒဝ်၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ (၁၁)
ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲကၠုၚ်စိုပ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မဂ္စါန်ကၠောန်ဗဒှ်ဒၟံၚ်ဂှ် သွက်ဂွံသုၚ်စောဲ သၞောတ်ကဵုမာဲ နကဵုအဳလာတ်ထရဝ်နေတ်ဂှ်တုဲ ကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် (UEC) ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မခါန်ကၞက်လဝ်ဂှ် ကၠောန်သ္ပကၠုၚ် ပရေၚ်ပြဟ်ဒုဟ်ပလေဝ်ပလေတ်တံရ။
စပ်ကဵုအကာဲအရာ ပလေဝ်ပလေတ်စမ်ၜတ်ဒၟံၚ် သၞောတ်ကဵုမာဲအဳလာတ်ထရဝ်နေတ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၉) ဂှ် ကောန်ဂကောံ ကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် (UEC) ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မခါန်ကၞက်တံ သောၚ်ကလးပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ်ရောၚ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ပရိုၚ်ရ။
စပ်ကဵုပွမပလေဝ်ပလေတ်စမ်ၜတ် Myanmar Electronic Voting Maching (MEVM) ဂှ်တုဲ ကောန်ဂကောံ UEC မွဲတၠဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ် တၚ်သောၚ်ကလး စပ်ကဵုကပေါတ်စက်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုစက်ထိၚ်ဒက်၊ စက်စုတ်မာဲ၊ စက်ထ္ၜးကဵု စုတ်လဝ်မာဲ ဒးဗၠေတ်၊ ဒက်ပ္တန်စွံလဝ် ကဠာမာဲ ကေုာံ ဗာတ္ထရဳတံ မဒှ်တဴရဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သုၚ်စောဲ သၞောတ်ကဵုမာဲအဳလာတ်ထရဝ်နေတ်ဂှ်ဝွံ ဒၟါနူကလိဂွံအာ အခေါၚ်အရာ သွက်ဂွံလီဠာန်ရပ်စပ်အာ မာဲဂမၠိုၚ် ဗီုဒးစိုတ် ဗီုနွံပၟိက် တၟာဂလိုၚ်ဂှ်ရ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန် ဟွံပတှ်ေစှ်ေစိုတ် ကုပေါဲရုဲမာဲတံ သ္ပစၟတ်သမ္တီမာန်ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဥူတာန်သဵုနာၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ညးမစိုန်သ္ကီုအေန်တာနိတ်တံဂှ် ရပ်စပ်ကၠောန်ၜိုတ်အာ မတံဏံဏောၚ်၊ ဣဏံတံဂှ်လေဝ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူနွံမံၚ် သၟဝ်အုပ်ဓုပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်ရ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကလိဂွံအာ အခေါၚ်အရာလီဠာန်ရပ်စပ်အာ မာဲဂမၠိုၚ် ဗီုဒးစိုတ် ဗီုနွံပၟိက်တံ တၟာဂလိုၚ်ဏောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန် ဟွံပတှ်ေပေါဲရုဲမာဲဏံ နူတမ်ဝါဒိတေံဂှ် သုၚ်စောဲအာ သီုကဵုသၞောတ်အောန်လာၚ်တံဟီုမ္ဂး ပေါဲရုဲမာဲဏံဝွံ ဟိုတ်နူကၠောန်အာ နကဵုသၞောတ်နဲကဲ တၚ်ဒုၚ်လျိုၚ်ဟွံမွဲ ဟွံဗဗွဲဓဝ်တံဏောၚ်ဂှ်ရ ပေါဲရုဲမာဲဏံဂှ် ပေါဲရုဲမာဲဗဗွဲဓဝ်တုဲ စှ်ေကဵုသၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳရောၚ်ဂှ် သ္ပစၟတ်သမ္တီဟွံမာန်ပုဟ်” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ် အပ္ဍဲသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ သီုကဵုပါလုပ် ဂလာန်သြဝါဒ ကေုာံ ကောံဓရီုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲကၠောံသၞာံ ကေုာံ တ္ၚဲဗၠးၜးသၠးပွးတံဂှ် အပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဏံ ကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ ဗၠးၜးဗဗွဲဓဝ် နကဵုသၞောတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဗော်ဇဳတုဲ လှဲပြံၚ်ကဵုအာအဝဵု ကုဗော်မဂွံဇၞးဂှ်ရောၚ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီုကံၚ်ဇြဳဂီုကၠီုစဵုဒၞါ မကော်ကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၃၁) တုဲကၠုၚ်တေံဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ် ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ ပ္ဍဲကဵုရးဒေသဇၞော် ကေုာံ တွဵုရးဒေသနာနာတံ လ္တူ (၅၀) တၟံကၠံ ဗွဲစၟတ်ရောၚ် ဟီုဂးလဝ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဂီုကၠီု ဗွဲမစိုပ်တရဴ ကုပွိုၚ်ဍုၚ် (၁၃၂) ပွိုၚ်ဍုၚ် နကဵုတၟံကၠံ (၄၀) တၟံကၠံ အလုံကၟိန်ဍုၚ်မွဲဂှ် သာနွံပၟိက်ရောၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဒုၚ်လဝ်ဝေါန် ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီုကံၚ်ဇြဳဂီုကၠီုစဵုဒၞါ (ကာလုံ) ဂှ်ရ။
ညးအုပ်ကာနာနာ ဂအုပ်ဂကောံဒဳမဝ်ကရေဇြဳရခေၚ် (ALD) ဥူမျဵုကျဝ်ဂှ် တၠအဝဵုပၞာန်ဝွံ ဗီုလဵုမှ အုပ်ဓုပ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဟွံဂွံပုဟ်ဟီုဂှ် ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲသီအဝဵု ပေၚ် (၂) သၞာံဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ထ္ၜးလဝ်သက်သဳတုဲဂှ်ရ ယဝ်ရကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ် ပေါဲရုဲမာဲမ္ဂးလေဝ် အာအတိုၚ်ဏံရဏောၚ်ဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“တၠအဝဵုပၞာန်ဝွံ ဗီုလဵုမှ အုပ်ဓုပ်ဟွံဂွံပုဟ်၊ ကဵုအမိၚ်စကာဟွံဂွံပုဟ်ဟီုဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ထ္ၜးသက်သဳ နတဲတုဲရ။ ယဝ်ရကၠောန်ကၠုၚ် ပေါဲရုဲမာဲမ္ဂးလေဝ် အာအတိုၚ်ဗီုပြၚ်ဏံရဏောၚ်။ တ္ၚဲဍေံတံ ကေုာံ ပွံၚ်ပွါ (စကစ) ဍေံတံ (သီအဝဵု) ပေၚ်ၜါသၞာံဂှ်လေဝ် ပေါဲထံက်ဂလာန်ဒပ်ပၞာန်တံ မုတံ နကဵုအတေံညိ အဏံညိ ပြးဇးတံဂှ် ဆ္ဂး နကဵုဍေံတံ မၞိဟ်မွဲတၠဓဝ် ကၠုၚ်ကဵုမာဲမ္ဂးလေဝ် ပေါဲရုဲမာဲတုဲဒှ်ရောၚ်ဟီုမ္ဂး ပိုယ်တံ မုမှသ္ဇက်ဂွံဟီုဟွံမွဲပုဟ်။ ဆ္ဂး ပ္ဍဲတ္ၚဲကၠောံသၞာံ ပေၚ်ၜါသၞာံဂှ် ကလေၚ်ခၠေဝ်ထောံ နကဵု (ပေါဲဗကပ်ဗဗေၚ်ရမျာၚ်သ္ၚိတ်) ဂှ်ဝွံ ယဝ်ရကၠောန်ကၠုၚ်ပေါဲရုဲမာဲမ္ဂးလေဝ် ဒှ်ကၠုၚ်ဗီုပြၚ်ဏံရဏောၚ်ဟီုဂှ် ဘပဠအာဒၟံၚ်ဍေံတံရောၚ်ဂှ် မိက်ဂွံဟီုရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။
ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၂) တုဲကၠုၚ်တေံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်တြးလဝ် သွက်ဂွံရပ်စပ်အဝဵု ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် ပ္ဍဲ (၃၇) ပွိုၚ်ဍုၚ် မၞုံရးဒေသဇၞော် ကေုာံ တွဵုရးတံဂှ်ဝွံ သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမာန်၊ သွက်ဂွံထိၚ်ဒက် နကဵုပရေၚ်ပၞာန်မာန်ဂှ်တုဲ သၠုၚ်ပ္တိန်လဝ်ပရေၚ်ဂီုကၠီုရောၚ်ဂှ် ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ ထံက်ထ္ၜးလဝ်အိုတ်ရ။
သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်ပေါဲရုဲမာဲမာန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် မ္ၚးနူကောန်ဗော်မွဲကိုဋ် ဒးနွံ ကေုာံ သြန်ဘဏ္ဍာဗော်လ္ၚီကိုဋ် ဒးပံက်စရၚ်သြန်ဗာန်ဂှ်သၟးဟွံက အပ္ဍဲပွိုၚ် (၁၈၀) တ္ၚဲဂှ် ဒးပံက်ရုၚ်ဗော် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် (၁၆၅) ပွိုၚ်ဍုၚ်ရောၚ် သၞောဝ်ဥပဒေ ပ္တိုန်စရၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳ (၂၆) တုဲကၠုၚ်တေံ စၞောန်ပျးလဝ်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ဗော်ကျခိုၚ်ယျေ ကဵု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေတ်တေတ်ညးဍုၚ်ကွာန်ဗၟာတံ ကၠုၚ်စိုပ်အာတ်ပ္တိုန်လဝ် အခေါၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကဵု အခေါၚ်ပ္တိုန်စရၚ်တံဂှ် ဂွံတီကေတ် အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြး ကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ရ။
အတိုၚ်ၝောံပိုဒ် ၂၅ ပါလုပ် ပ္ဍဲသၞောဝ်ဥပဒပ္တိုန်စရၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်မ္ဂး နကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ စၞောန်ပျးတုဲ အပ္ဍဲပွိုၚ် (၆၀) တ္ၚဲ ဒးပ္တိုန်စရၚ် ဇရေၚ်ကမ္မယှေန်တုဲ ယဝ်ရဟွံပ္တိုန်စရၚ် သာ်ဏံမ္ဂး နူကဵုနဒဒှ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် လီုအာအလဵုလဵုဍေံရောၚ် စၞောန်ပျးလဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)