လှာဒကှ်၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ (၁၁)
ပ္ဍဲတွဵုရးကရေၚ်၊ အပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ်ကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက်တံဂှ် ကြဴနူလလောၚ်တြး ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်တုဲ ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မ္ၚးနူပလေဝ်ပလေတ်သၠဲပ္တိုန်ပရေၚ်ပၞာန်ဂှ် ဟိုတ်နူစၟဳစၟတ်တံလေဝ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဂှ်ရ ညးဍုၚ်ကွာန်တံဝွံ သာတုဲဒးဂဗကၠုၚ် ဒဒှ်မဟွံဂီုကၠီုတံကဵု ပရေၚ်ဘဝမၞိဟ် ကြေပ်ဂြတ်တံဂှ် ညးဒေသတံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ နကဵုစၟတ်တ္ၚဲ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၂) တုဲကၠုၚ်တေံဂှ် လလောၚ်တြးလဝ်အမိၚ် သွက်ဂွံသုၚ်စောဲ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် Martial Law ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် (၃၇) ပွိုၚ်ဍုၚ် မၞုံအလုံဍုၚ်မွဲ သီုကဵုပါလုပ်ပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ် ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက် တွဵုရးကရေၚ်တံဂှ်ရ။
ကြဴနူလလောၚ်တြးပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်တုဲဂှ် အပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက်ကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ်ဂှ် ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သၠဲပ္တိုန်ဇြဟတ်ပၞာန်၊ ပလေဝ်ပလေတ်ပရေၚ်ပၞာန်၊ ဗပေၚ်ကၠုၚ်ဇွောံမလွဟ်လက်နက်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ကၠောန်ဒၟံၚ်အဆက်က်တုဲ သီုကဵုပရေၚ်စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်တံဂှ်လေဝ် ကၠောန်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ ဒးဂဗကၠုၚ်ကဵု အကြေပ်အဂြတ်ပရေၚ်ဘဝမၞိဟ်တံရဂှ် ညးဒေသလှာဒကှ်မွဲတၠ ဟီုရ။
“နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ပ္ဍဲလ္တူဍုၚ်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵု ကအ်ကြိက်၊ ကြုၚ်ဒဵု၊ လှာဒကှ်၊ ကျာ်ပိ ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်တံဏံဂှ်မ္ဂး သၠဲပ္တိုန်ဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန်တံ နွံရ။ ပလေဝ်ပလေတ်ပရေၚ်ပၞာန်တံ နွံရ။ တုဲတှ်ေ ကၠုၚ်ကၠုၚ်ဖျေံဒၟံၚ် လွဟ်လက်နက် ကေုာံ ဇွောံမတံနွံရ။ အရာတံဏံဂှ်တှ်ေ မဍေံတံ ဆက်တုဲကၠောန်ဒၟံၚ်တံရ။ တုဲတှ်ေ သၞေဟ်ကၚ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ကွေံကွေံ။ ကၠာတေံမ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲသၞေဟ်ကၚ်တံ နွံ ၜါကဆံၚ်၊ ပိကဆံၚ်ဂှ် လၟုဟ် မသုန်ကဆံၚ်၊ ထပှ်ကဆံၚ် ဒှ်တမ် ကၠောန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်တံ နွံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန်ဒေသတံ သာတုဲဒးလကိုတ်တ္ၚဵုဒၟံၚ်တံ ဒှ်ကၠုၚ်ရ။ ပရေၚ်စ ပရေၚ်သုၚ်တံဂှ် သာတုဲဟွံပြေပြံၚ် ဒှ်ကၠုၚ်ရ။ မူဟိုတ်ရောဟီုတှ်ေ ပ္ဍဲကဵုဇၟာပ်ပ်သၞေဟ်ကၚ်ဍေံတံဂှ် ကိစ္စစၟဳစၟတ်တံဂှ် နွံဒၟံၚ်တွဵုဏောၚ်။ အခိၚ်ဒးတဵုကၠအ်၊ ခွါတ်ထၜိုတ်၊ ခါဲကွာဲၜၚ် ကမၠောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ကမၠောန်လၟေၚ်ဓမ္မတာတံရဂှ် ဒှ်မံၚ် ဒဵုကဵုဟွံဂံၚ်ကၠောန် စိုတ်ၜိုဟ်ဟ်တံအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကွာန်မကြပ်ကဵုဍုၚ်တံဂှ်မ္ဂးတှ်ေ ကမၠောန်ဇကုရဂှ် ဇကုဟွံဂံၚ်ကၠောန်ပုဟ်၊ အခိၚ်လဵုကၠုၚ်တုဲ ကၠဟ်ဖျေံရော၊ ဒှ်ပရေၚ်ပၞာန်တံအိုတ်ရောဟီုဂှ် ဒးလကိုတ်တ္ၚဵုဒၟံၚ်အိုတ်ရ” သာ်ဝွံ ဟီုရ။
ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ လလောၚ်တြးပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်တုဲ အပ္ဍဲပွိုၚ် (၁) သတ္တာဟပြၚ်ဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်ဟွံမွဲမွဲသာ် ပန်ပှော်လွဟ်ဇၞော်၊ ဗ္တိုက်ကဵုက္ၜၚ်ကျာ လ္တူကွာန်ဂမၠိုၚ် နူအပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ်တံကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက်တံ ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်တုဲ ဟိုတ်နူပရေၚ်ဗ္တိုက်သာ်ဏံတုဲ ကောန်အရာပ်လ္ၚဵု ဇီုကပိုက်ချိုတ်ဂျိုၚ်တံ နွံလဝ်တုဲ ဒးဂွိၚ်ဖေက်လကိုတ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။
က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်သီအဝဵုဂှ် သၠဲပ္တိုန်ထောံ အမိၚ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် ပွိုၚ်ဍုၚ်ပၟိက်ဇၞော်တံဂှ်ဝွံ ဒှ်သွက်ညးမကလိလောန်ဒုဟ်ဒဏ်တံဓဝ်ရတုဲ ဒဒှ်ရလလောၚ်လဝ် လ္တူညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဟွံသေၚ်ဂှ်ကီု၊ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဗွဲမသၟဟ်ကဵုစေဝ်ပၞောန်တံဂှ် ဗွဲမဗၠးၜး အာကၠုၚ်ချဳဒရာၚ်မာန်ဂှ် ဟီုဂးလဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီုကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၉) တေံရ။
ဟိုတ်နူအမိၚ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံတုဲ ပ္ဍဲကဵုကိစ္စပရေၚ်ဘာသာကဵု ပရေၚ်ထတ်ယုက်တံဂှ် သာတုဲတေၚ်ဂြတ်ကၠုၚ် လ္တူနူကဵုအကာဲရာပကတိကၠာတေံတုဲ သီုကဵုဒးဒုၚ်ဝးပ္ကဝ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်အရာအာကၠုၚ်မံၚ်စံၚ် ဗွဲမဗၠးၜး ညးဍုၚ်ကွာန်တံရောၚ်ဂှ် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ဂကောံအခေါၚ်အရာမၞိဟ်ကရေၚ် KHRG သဝ်နန္ဒသူ ဟီုရ။
“အပ္ဍဲ ၆ နာဍဳဂယး စဵုကဵု ၆ နာဍဳဗ္တံဂှ် ကဵုလဝ်အခေါၚ်အာကၠုၚ်ရ။ လ္တူဏံဂှ် အဓိကသ္ကဵုဇီုကပိုက်အိုတ်ဂှ်တှ်ေ ဆေၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်ဘာသာရ၊ ဥပမာ ဘာသာအေဿလာမ်ဟီုမ္ဂး အပ္ဍဲပွိုၚ် (၆) နာဍဳဇိုၚ်သဝ်တ္ၚဲဂှ်ရ ဒှ်ဒၟံၚ် ညံၚ်မကဵုလဝ်အခေါၚ်သ္ပဝတ်ရှ်ေသှ်ေတံဂှ်ရ။ လကျာ်တံဟီုမ္ဂးလေဝ် တြဴနာဍဳမှ ကဵုစှ်ေပိန္နပါတ်ဏောၚ်။ ပ္ဍဲပရေၚ်ထတ်ယုက်တံဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲကိစ္စပၟိက်ဇၞော်ကွေံကွေံတံဟီုမ္ဂး ဒးကဵုပရိုၚ် ဇရေၚ်သၟိၚ်တၠ မၞုံကဵုတာလျိုၚ်မဆေၚ်စပ်တံဏောၚ်။ ဂွံအခေါၚ်မှ ဗီုကဵုအာရုၚ်ဂဥုဲ၊ ဗ္ဒမ်ဂဥုဲတံဂှ် ကဵုကၠောန်ဏောၚ်။ လ္တူမလလောၚ်တြးလဝ် မာယှေဝ်လဝ်ဂှ်တှ်ေ ဗွဲတၟေၚ် ဝးပ္ကဝ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်အာကၠုၚ်မံၚ်စံၚ် ဗွဲမဗၠးၜးဂှ်တုဲ သီုကဵုသ္ကဵုဒှ်ကၠေံ အရာမတေၚ်ဂြတ် လ္တူရှ်ေသှ်ေပတှ်ေစှ်ေစိုတ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဘာသာတံဂှ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ်ကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မလလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်ဂှ်ဝွံ နွံဒၟံၚ် အပ္ဍဲတိဍာ်အုပ်ဓုပ် ဒပ်မဟာ (၆) KNU ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ်ဂှ်တုဲ သီုကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်တံဏံ မပါလုပ် ပ္ဍဲကဵုတိဍာ်အုပ်ဓုပ်ကဝ်တူလေဝ် KNU ဂှ် အကြာဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဂကောံဒပ်ပံၚ်တောဲပၠန်ဂတး KNLA, KNDO မသ္ကိုပ်သ္ကဂှ် အကာဲအရာပရေၚ်ပၞာန်တံ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ဒၟံၚ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မလလောၚ်တြးလဝ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်တံဂှ်ဝွံ ဖံက်ပ္ကဝ်ကၠေံ သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဍုၚ်ဂှ်တုဲ ဟိုတ်နူဒှ်ဂကောံ ဟွံလုပ်သၞောဝ်ဂှ်ရ မုမှသ္ဇက်ဒးကလၚ်ဟွံမွဲတုဲ အရာမ္ဒးကၠောန်တံဂှ်ဟေၚ် ဆက်ကၠောန်အာရောၚ် ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် KNU ဂှ် ခၠေဝ်ပလန်လဝ် လ္တူတၚ်လလောၚ်တြး အမိၚ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)