လ္ဂုၚ်၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ (၂၂)
ကြဴနူကဵုကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်တြး အခေါၚ်ကၠုၚ်စိုပ်ပ္တိုန်စရၚ် ကဵု အခေါၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံတုဲဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္ၚဵုတံဝွံ သွက်သ္ဂောံဂွံအခေါၚ်ပ္တိုန်စရၚ် ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ်တံ နွံဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
တၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ် မပါလုပ် ပ္ဍဲသၞောဝ်ပ္တိုန်စရၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်ဝွံ သွက်ဗော်စန်ဒက် အလုံကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် မ္ၚးနူကဵုသြန်ဘဏ္ဍာဂှ် ဇြဟတ်ကောန်ဗော်၊ ရုၚ်ဗော် ကေုာံ လၟိဟ်အလံၚ်ညးစၞးတံ ဂွံပေၚ်ဂှ် သ္ကဵုဒှ်တဴအကြေပ်အဂြတ်ဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ သ္ဂးအိုတ်ရ။
ဆ္ဂး ၜိုန်ရအကြေပ်အဂြတ်အခက်အခုဲသာ်ဏံတံ နွံဒၟံၚ်ကီုလေဝ် သ္ဂောံစန်ဒက်အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ်မာန်ဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မဂ္စါန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံကလေၚ်ပ္တိုန်စရၚ်ဗော် နဒဒှ်ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။
စပ်ကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မဂ္စါန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံအာတ်ပ္တိုန်စရၚ်ဗော် ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်တုဲ နူကဵုသြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ၜိုတ်က္ဍစိုပ် ဆက်စၠောံသၟာန်သၟုက်ဂှ် ဗော် ဟွံအောန်နူကဵုပိ နွံဒၟံၚ်ရ။
ဗော်ဒဳမဝ်ကရေတ်တေတ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်သေံ (SNDP) ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုအိုတ်ဏံ သွက်ဂွံပ္တိုန်စရၚ်ဗော် ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ပ္တိတ်အာဇြဟတ်ရောၚ် ဥက္ကဌဗော် သာၚ်အိုက်ပူ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ပ္တိုန် ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဏောၚ်။ ပိုယ်တံ ဂ္စါန်ညံၚ်ဂွံဒှ်ဏောၚ်။ ပိုယ်တံဂှ် မိက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ် သွက်ဒတုဲဖဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံဏောၚ်ဟီုတှ်ေ ညံၚ်ဂွံဒှ်ဂှ် ဂ္စါန်တုဲဒးကၠောန်ဏောၚ်။ ၜိုတ်ဂိတုဏံအိုတ်တှ်ေ ပ္တိုန်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။
ဗော်ဒဳမဝ်ကရေတ်တေတ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်သေံ (SNLD) မကော်ဂး ဗော်ကၠဗုဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ သၞာံ ၂၀၂၀ တုဲကၠုၚ်တေံဂှ် လုပ်စိုပ်ပြိုၚ်ပ္ကာန်လဝ် ပ္ဍဲတွဵုရးကချေၚ်ကဵု တွဵုရးသေံတုဲ ပ္ဍဲကဵုဒေသဆန္ဒမာဲ ပွိုၚ်ဍုၚ်မိုၚ်ပါန်၊ တွဵုရးသေံဂှ် ဂွံဇၞးလဝ် အလံၚ်ညးစၞးကၠတ်ထဝ်တွဵုရး မွဲဒၞါဲဓဝ်ရ။
အတိုၚ်သၞောဝ်ပ္တိုန်စရၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်မ္ဂး ယဝ်ရဒှ်ဗော်စန်ဒက် အလုံကၟိန်ဍုၚ်မ္ဂး စနူတ္ၚဲပ္တိုန်စရၚ်ဗော်တုဲ အပ္ဍဲပွိုၚ် (၉၀) တ္ၚဲဂှ် လၟိဟ်ကောန်ဗော် အောန်အိုတ် မွဲကိုဋ်ဒးနွံတုဲ သြန်ဘဏ္ဍာဗော် ၁၀၀၀ ကိုဋ်ဒ္ကေဝ်ဂှ် ဒးပံက်လဝ်စရၚ်သြန် ပ္ဍဲကဵုတိုက်သြန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာမွဲမွဲရောၚ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ဒးလုပ်ပြိုၚ် ပ္ဍဲကဵုကဝက်ဒေသဆန္ဒမာဲ မၞုံကၠတ်ထဝ်နာနာတံဏောၚ်မဒှ်တုဲ အပ္ဍဲပွိုၚ် (၁၈၀) တ္ၚဲဂှ် ဒးပံက်ရုၚ်ဗော် အောန်အိုတ် ပ္ဍဲကဵုကဝက်ပွိုၚ်ဍုၚ် မၞုံအလုံကၟိန်ဍုၚ်မွဲ ၁၆၅ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရောၚ်ဂှ် စၞောန်ပျးလဝ်ရ။
ဗော်ဂကောံဇြဟတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူ (NDF) ဂှ်လေဝ် နူကဵုကောံဓရီု ကမ္မတဳက္ဍိုက်ပ်ဗဟဵု အလန်နဝမဂှ် သွက်ဂွံဂ္စါန်ရေၚ်တၠုၚ်အာ ပရေၚ်ပ္တိုန်စရၚ်ဗော် ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်တံဂှ် သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုဗော်ရ။
တၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ် မပါလုပ် ပ္ဍဲသၞောဝ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ဝွံ ဟိုတ်နူသ္ကဵုဒှ်အခက်အခုဲ ဇၟာပ်ပ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်ရ ပံၚ်တောဲကၠောန်အာကဵု ဗော်မိဿဟာဲတံရောၚ်ဂှ် ဥူကျဝ်ထိတ် ကောန်ဂကောံညးအုပ်ကာ ဗော် NDF ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ ဗီုကဵုဗော် ၂ ပံၚ်အာဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဗော်ပိုယ်တံဂှ် မူဝါဒပိုယ်တံနွံဒၟံၚ်တုဲ ဗော်မိက်ဂွံပံၚ်တောဲကဵု ပိုယ်တံဂှ် နွံဏောၚ်။ လ္ၚဵုဂှ်တှ်ေ ဟွံပြိုၚ်ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ရပုဟ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ ကောန်ဗော်တံဂှ် ဒးသ္ပစၞး ပ္ဍဲတွဵုရးတံဂှ်မ္ဂး မၞိဟ်ဍေံတံ ကောန်ဗော်ဍေံတံ၊ ဇြဟတ်တံဂှ် ဒၞါဲဗီုကဵုလ္ဂုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲတွဵုရး ကေုာံ ရးဒေသတၞဟ်ဟ်တံဂှ် နွံဒၟံၚ်ရ။ ဇြဟတ်အေဗီုတံဏံ လုပ်ပ္ဍဲပိုယ်ဏောၚ်၊ လုပ်ပြိုၚ် ပ္ဍဲဗော်ဏောၚ်။ ကောန်ဗော်တံလေဝ် ဂွံဏောၚ်၊ ညးစၞးတံလေဝ် အရၚ် နူကဵုဇရေၚ်ပိုယ်တံဂှ် ဂွံဏောၚ်။ ပ္ညဳဗီုဏံတုဲ သွက်ဂွံကၠောန်အာဂှ် ရန်တၟံလဝ်ရ” သာ်ဝွံ ညး သောၚ်ကလးလဝ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ဟိုတ်နူအကာဲအရာ ပကတိဟွံသေၚ်တုဲ ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မထပ်ပပဵုပ္တိုန်လဝ် အာယုက်ကာလကာတၟေၚ် (၆) ဂိတုပၠန်ဂှ် နွံပၟိက် သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ် ပရေၚ်ဂီုကၠီု ဗွဲမစိုပ်တရဴ ကုပွိုၚ်ဍုၚ် (၁၃၂) ဂှ်ရောၚ် ပ္ဍဲကောံဓရီုကံၚ်ဇြဳဂီုကၠီုစဵုဒၞါ တုဲကၠုၚ်တေံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဒုၚ်လဝ်ဝန်ရ။
ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုအကာဲအရာသာမညဟွံသေၚ်ဂှ် နကဵုဗော် မစန်ဒက်အာ အလုံကၟိန်ဍုၚ်တံ သွက်ဂွံပံက်ရုၚ်ဗော် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် (၁၆၅) ဂှ်ကဵု သွက်ဂွံကလိဂွံလၟိဟ်ကောန်ဗော် မစၟတ်လဝ်တံဂှ် အကာဲအရာမစန်ဒက်မာန်တံဂှ်ဝွံ သ္ကဵုကြေပ်ဂြတ်တဴဂှ်လေဝ် ပရေၚ်ပါ်ပါဲတံ နွံဒၟံၚ်ရ။
နကဵုဗော်ပၠတရဴညးဍုၚ်ကွာန် (PPP) ဂှ် သွက်ဗော်မစန်ဒက်အာ အလုံကၟိန်ဍုၚ်တံဂှ် တၚ်ကော်ဆဴဂမၠိုၚ် နွံဒၟံၚ်ကီုလေဝ် သွက်ဂွံကလေၚ်ပ္တိုန်စရၚ် ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ် ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ်ဂှ် သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်တုဲယျဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၉) တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုတၚ်လလောၚ်တြး ကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် နူဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၁) စဵုကဵု (၁၆) ဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မကၠုၚ်စိုပ်အာတ်လဝ် အခေါၚ်ပ္တိုန်စရၚ် ကေုာံ အခေါၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် နွံဒၟံၚ် (၅) ဗော်ဓဝ်ညိကီုရ။
ဗော်တံဏံဝွံ ပ္တိုန်လဝ်စရၚ် ပ္ဍဲကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ် ကေုာံ ရးဒေသဇၞော် ဟွံသေၚ်မ္ဂး တွဵုရး ကဆံၚ်လဵုရောဟီုဂှ် လ္ပာ်ကမ္မယှေန်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဟွံထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
လ္ဂောံကဵုၝောံပိုဒ် ၂၅ ပါလုပ်ပ္ဍဲသၞောဝ်ပ္တိုန်စရၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ်မ္ဂး နကဵုဗော်မနွံဒၟံၚ်တံ စၞောန်ပျးသၞောဝ်တုဲ အပ္ဍဲပွိုၚ် (၆၀) တ္ၚဲဂှ် ဒးပ္တိုန်စရၚ် ဇရေၚ်ကဝ်မယှေန်တုဲ ယဝ်ရဟွံပ္တိုန်စရၚ်မ္ဂး နူကဵုနဒဒှ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် လီုအာအလဵုလဵုဍေံရောၚ်ဂှ် စၞောန်ပျးလဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)