ရေဝ်၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ (၂၃)
ညးဍုၚ်ကွာန်ဒေသ မၞုံအပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်၊ တွဵုရးဍုၚ်မန် မဒးဒုၚ်လလောၚ်တြးလဝ် နဒဒှ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်ဝွံ မ္ၚးနူပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေၚ်မၞိဟ်၊ ပရေၚ်အာကၠုၚ်တံဂှ် ဒးဒုၚ်စသိုၚ်ဒၟံၚ် ပြသၞာဘဝမၞိဟ်ဟွံဂီုကၠီုတံဂှ် ညးဒေသတံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မထပ်ကေတ်လဝ် အာယုက်ကာလကာတၟေၚ် (၆) ဂိတုပၠန်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် ၃၇ ပွိုၚ်ဍုၚ် မၞုံတွဵုရး ကေုာံ ရးဒေသ (၈) ဒၞါဲပဋိပက္ခပရေၚ်ပၞာန် မသ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် တၚ်စၞောန် သွက်ဂွံရပ်စပ် အဝဵုအုပ်ဓုပ်ပၞာန် မာယှေဝ်လဝ် ကုသ္ကိုပ်ရး မဆေၚ်စပ်ဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၂) တေံရ။
ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်ဝွံ အပ္ဍဲအပံၚ်တ္ၚဲ (၂၀) ပြၚ် မဒးဒုၚ်လလောၚ်တြးလဝ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်ဂှ် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ဒိဓဗတ်ဇီုကပိုက် ကဏ္ဍပံၚ်ဇဳ လ္တူညးဒေသတံတုဲ စနူကဵုအခေါၚ်အာကၠုၚ်ချဳဒရာၚ် ဗွဲမဗၠးၜးတံဂှ် ဒးဒုၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဒၟံၚ်တုဲ သီုကဵုဒးဒုၚ်စသိုၚ်ဒၟံၚ် ဟွံဂီုကၠီုတံရဂှ် ညးဒေသမွဲတၠ သ္ဂးရ။
“မုမှ ကၠောန်ဟွံဂွံရပုဟ်၊ မုဟိုတ်တံလေဝ် ကဵုဟွံဂွံရတုဲ ဗ္တံ (၆) နာဍဳမ္ဂး သ္ၚိဇကု ဇကုကၟာတ်တုဲ မံၚ်အပ္ဍဲသ္ၚိဟီုဂှ် ဗက်သၟာန်စမ်ရံၚ်ဇၟာပ်ပ်မၞိဟ် ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာ ဇၟာပ်ပ်မၞိဟ်ဂှ် ဒးဒှ်ဒၟံၚ်သောကအိုတ်ရ။ ၜိုတ်ပိုယ်မိၚ်ဂှ်တှ်ေ လ္တူဍုၚ်ရေဝ်ဟီုမ္ဂး အပ္ဍဲကဵုသ္ၚိဇကုရ ဗ္တံ (၆) နာဍဳကၟာတ်တုဲ နူကဵုလ္တူသ္ၚိဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာစှ်ေဟွံဂွံဒၟံၚ်။ ဥပမာ မၞိဟ်ဗီုကဵုစကစတံ ယဝ်ရတတ်အာဂၠံၚ်မ္ဂး ဆဵုမၞိဟ်တံဏံမ္ဂး ဓဝ်ဂွိၚ်ဂွါဲ မပ္တံကဵု ပန်ပှော်နၚ်တံဟာဟီုဂှ်ရ။ ဟီုမ္ဂး ဒှ်အာအကာဲအရာ ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုရဂှ် ဇကုဟွံဂွံမံၚ် ဂီုဂီုကၠီုကၠီု” သာ်ဝွံ ညးဒေသ ဒၟံၚ်အပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်မွဲတၠ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် အခိၚ်ဆဵုဒး ကရောၚ်ပၞာန်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လ္တူဍာန်ဂှ် စိုတ်ဒှ်ဓဝိၚ် အခိၚ်လဵုစၟဳစၟတ်ဖုၚ်ဏောၚ်၊ စၟဳတ်မၞိဟ်ဏောၚ်၊ အာတ်လှုဲဏောၚ်တံဂှ် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်တုဲ မၞိဟ်တြုံၜါတၠ ဍိုက်ကွဳလိုန်ဓာတ်မွဲဖ္ဍိုက် တုပ်ပ်ဏောၚ် ယဝ်ဆဵုမ္ဂး သီကွဳလိုန်ဓာတ်တံ၊ ရပ်မၞိဟ်တုဲ ကဵုကၠုၚ်ပ္တိတ် နကဵုလှုဲတံ ကိစ္စတံဏံဂှ် သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဂှ်လေဝ် ညးဒေသတံ သ္ဂးအိုတ်ရ။
စနူဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၈) တုဲ အတိုၚ်ၝောံပိုဒ် ၁၄၄ ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပ္တိတ်လဝ်အမိၚ် တိတ်ဗ္တံဟွံဂွံ အပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ် နူဗ္တံ ၆ နာဍဳ စဵုကဵု ၆ နာဍဳဂယးတုဲ၊ ရပ်လေံ ရပ်ၜုန်လွဟ်လက်နက်ဟွံဂွံ၊ မၞိဟ်ပဵုနူ ၅ ကောံဟွံဂွံ၊ ဂေတ်ဂေၚ် ပကောံမၞိဟ်ဟီုတွံတံ ကၠောန်သ္ပဟွံဂွံတံဂှ်ကဵု ယဝ်ရဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်မ္ဂး ကေတ်အာဒုဟ် ကွေံကွေံကြာန်န်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။
ညးဍုၚ်ရေဝ်မွဲတၠဂှ် ဒၟါနူအမိၚ်တိတ်ဗ္တံဟွံဂွံဂှ်ရ သွက်ရဲသွံဖျာဗ္တံတံဂှ် ကၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဟွံဂွံလးလးဂှ်ရ ပြသၞာသြန်လှုဲကဵု ပရေၚ်ကၠတ်ဂၠံက်အပ္ဍဲဍုၚ်တံ သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တုဲ ဍာ်ဇမၠိၚ်ဂှ် ပြသၞာဏံ သာဇၞော်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် သ္ဂးရ။
“အရာမဇီုကပိုက်တံနွံ၊ ရဲသွံဖျာဗ္တံတံ နူစအခိၚ်အာကလောန် အခိၚ်စဴနူကလောန်တံဂှ် ပြသၞာနွံဒၟံၚ်ဖအိုတ်ဏောၚ်။ ဂွံစဴ ၆ နာဍဳဂှ် ဒးပၠံၚ်အခိၚ်။ ရဲသွံပလာတာ အခိၚ်ဗ္တံတံ၊ သွံရဲဖျုန်ပြာၚ် ဇိုၚ်သဝ်တ္ၚဲတံ ကလောန်တံဏံဂှ် ကၠောန်ဟွံဂွံလးလးရ။ ဍေံတံဂှ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် သာတုဲ ကြေတ်ဂြတ်ကၠုၚ်ရ။ ပြသၞာပရေၚ်သြန်လှုဲ သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်။ တုဲတှ်ေ ပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ် အမှုကၠတ်ဂၠံက်တံ ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်။ ဗီုတံဏံဂှ် ဒးဂဗဒၟံၚ်ယျ၊ ဍာ်ဇမၠိၚ်ဟီုတှ်ေ ပြသၞာဂှ် ဇၞော်နူဏံမာန်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ ညးဟီုရ။
ဟိုတ်နူအမိၚ်တိတ်ဗ္တံဟွံဂွံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တုဲ အရာမဇီုကပိုက် လ္တူကမၠောန်ခွါတ်ထၜိုတ် မၞုံအပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်တံဂှ် ဇၞော်ဒၟံၚ်တုဲ ပ္ဍဲကၠအ်ထၜိုတ် ဗ္ဒါဲဂၠံၚ်ကွဳစက် မွဲဒမြိပ်ပွိုၚ်ဍုၚ်တံဂှ် မၞိဟ်ခွါတ်ထၜိုတ်တံ စဵုကဵုဟွံမွဲ အောန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ညးဒေသ သောၚ်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ကောန်ဂကောံဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်၊ ကရောၚ်ပၞာန် အပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်တံဝွံ ၜိုန်ရဂေတ်ဂေၚ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ဂီုကၠီုတံ နွံကီုလေဝ် အပ္ဍဲအခိၚ်ပၟတ်ပၠိုတ် နူဂယး (၂) နာဍဳ စဵုကဵု (၄) နာဍဳဂှ် အမှုကၠတ်ကွဳလိုန်ဓာတ်၊ အမှုလုပ်စိုပ်ကၠတ်ဂၠံက် အပ္ဍဲသ္ၚိတံ ဒှ်တမ် ပရေၚ်ဂၠတ်ဂၠံက်ပၠံၚ်ၜးတံ ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ကွေံကွေံဂှ်လေဝ် ဂွံတီကေတ် ဇရေၚ်ညးဒေသတံရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၉) တုဲကၠုၚ်တေံဂှ်လေဝ် ကောန်ကွာန်တၟံကၞေၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ် နာဲဗေန် ညးမအာခွါတ်ထၜိုတ်ဂှ် ဟိုတ်ဟွံမွဲမွဲသာ် ဒၟါနူဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ပန်ဂစိုတ်လဝ်တုဲ ဒးချိုတ်အာလဝ်ရ။
စပ်ကဵုညးဒေသတံ ဒးဒုၚ်ကၟာတ်လဒဵု ပရေၚ်ချဳဒရာၚ်အာကၠုၚ်ကီု၊ ဒးဒုၚ်ရပ်ဒက်ကီု၊ ဒးဒုၚ်ပန်ဂစိုတ်ကီုဂှ်တုဲ နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မဖျေံလဝ်သ္ဇိုၚ် ဌာန်ဂအုပ်ဗဟဵု မၞုံဒေသကၞောတ်ၜဳရေဝ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်ဂှ် ဟီုဂးထ္မံက်ပ္တိတ်လဝ် မွဲမွဲဂှ် ဟွံမွဲဏီရ။
ညးဒေသမွဲတၠဂှ်လေဝ် နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဟိုတ်နူအာဒၟံၚ် ဂၠံၚ်တရဴအေန်ဇြဳအေဂှ်တုဲ ၜိုတ်တိဍာ်မစၟတ်လဝ်တံဂှ်ရ ထိၚ်ဒက်မာန်တုဲ သွက်ဂွံစဵုဒၞါ ညးဍုၚ်ကွာန်မန်တံဂှ် မုမှသ္ပဟွံမာန်ပုဟ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“ဒးဟီုမ္ဂး ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ညးတံ (ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ) ဂှ် အာဒၟံၚ်ဂၠံၚ်တရဴ အေန်ဇြဳအေတုဲ ၜိုတ်တိဍာ်ညးတံ မစၟတ်လဝ်ဂှ်ဟေၚ် ထိၚ်ဒက်မာန်ရ။ ညအ်ဂှ် လညာတ်အဲရ။ မွဲပၠန်ဂှ် ဒဵုကဵုလ္ပာ်လၟိုၚ်−တၟံကၞေၚ်တံ နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ သွက်ဂွံစဵုဒၞါညးဍုၚ်ကွာန်မန်တံဂှ် ညးတံဂှ်လေဝ် ဇြဟတ်စဵုဒၞါကဵုမာန် ၜိုတ်ကဆံၚ်ဏံ နွံဂှ် အဲဟွံခယျပုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဇီုကပိုက်ဒၟံၚ်လၟုဟ်ဂှ် ညးတံ စိုတ်ဟွံမိပ်ဂၠိုၚ်နူကဵုပိုယ်ဏီဏောၚ်။ ဆ္ဂး ပါဲနူကဵုညးတံ ကၠောန်ကဵုဟွံမာန်ဂှ်တုဲ မုမှ သ္ပဟွံဂွံပုဟ်”သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။
ဂကောံမၚ်မွဲရီုဗၚ်ပရေၚ်မၞိဟ်တံဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မသၞောတ်ဗ္ၜတ်လဝ်ဂှ် ယဝ်ရကိစ္စကာတၟေၚ်တံဒှ်မ္ဂး ကဵုပရိုၚ် ကုဗ္ဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တိဍာ်မဆေၚ်စပ်တံတုဲမှ အာဂွံဂှ် ညးတာလျိုၚ်ဂကောံပရေၚ်မၞိဟ်မွဲတၠ သ္ဂးရ။
ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်တုဲကၠုၚ်တေံ တၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ်တိတ်ဗ္တံဟွံဂွံဂှ် ၜိုန်ရစၟတ်လဝ် နူဗ္တံ (၈) နာဍဳ စဵုကဵုဂယး (၄) နာဍဳကီုလေဝ် ကြဴနူလလောၚ်တြး နဒဒှ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်တုဲဂှ် ထပ်ပပဵုပ္တိုန်လဝ်အခိၚ်ရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်လေဝ် အပ္ဍဲသတ္တာဟဒုတိယ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ရပ်ဒက်လဝ် ညးဒေသဟွံအောန်နူကဵု (၅) တၠ သီုကဵုပါလုပ်တၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် မၞုံအပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်တံဂှ်တုဲ ကလေၚ်ဗလးကဵုဂှ်နွံတုဲ ညးဒေသ ဆက်ရပ်ဒက်လဝ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ကြဴနူလလောၚ်တြး ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်တုဲဂှ် ထ္ပက်ဒၟံၚ်ကရောၚ်ပၞာန် အပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်ဂှ်နွံတုဲ ဂကောံဒပ်စဵုဒၞါဒေသတံလေဝ် စွံပွန်ဗ္တိုက်ဒၟံၚ် သီုကဵုပါလုပ်တမ်ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်၊ သၞေဟ်ကၚ်စၟဳစၟတ်ဂမၠိုၚ်၊ ဗ္ဒိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ်ဂမၠိုၚ် ကေုာံ ရေၚ်ကွဳစက် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် ဆက်ဒၟံၚ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)