ဂကောံပၞာန်သီအဝဵု သၠုၚ်ပ္တိုန်ကၠုၚ်အသိၚ် ပရေၚ်ဗ္တိုက်တရဴကျာမာန်

မတ်မလီု၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ (၂၄)

ဂကောံပၞာန်သီအဝဵု မဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် ကုဇြဟတ်ဒပ်လေၚ်ဒိုက် ဗွဲမဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဂှ်ဝွံ အပ္ဍဲသၞာ ၂၀၂၃ ဏံ သၠုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ် ပရေၚ်ဗ္တိုက်တရဴကျာတံမာန်ဂှ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုဗွိုၚ်ဒပ်ကျာ CDM တံရ။

ပေါဲဗ္တိုက်ဗလးတိတံဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံစေဝ်လ္တူတုဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မ္ဒးဗလးကၠုၚ်ဒၟံၚ်တဲ တိဍာ်သိုက်က်ဂှ်ဝွံ သွက်ဂွံပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံဂှ် ပလေဝ်ပလေတ်ကၠုၚ် သွက်ဂွံထ္ပက်ပၞာန် ကုက္ၜၚ်ကျာပရေၚ်ဗ္တိုက် မသုၚ်စောဲဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုပေါဲပၞာန်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ်ရ။

ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ၜိုန်ရသုၚ်စောဲကၠုၚ်လဝ် က္ၜၚ်ကျာဗ္တိုက်ဂမၠိုၚ် နူကဵုသၞာံ ၂၀၂၁ တေံကီုလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၃ ဏံဂှ် နကဵုပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန်တရဴကျာဗွဲတၟေၚ်တံဂးတုဲ ဂ္စါန်ကၠုၚ် သွက်ဂွံကၠောန်သ္ပ ပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန်တံရ။

သွက်ဂွံသာကၠောန်သ္ပ ပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန် တရဴကျာတံဂှ်  ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ပ္ကတ်ပ္ကေၚ်ဒၟံၚ် နကဵု SU 30 မရာန်လဝ် နူကဵုရုယှာသၟးဟွံက သီုကဵုက္ၜၚ်ကျာဗ္တိုက် ပ္တိတ်နူဍုၚ်ကြုက် FTC 2000 G တံကီုဂှ် ဇြေယျ အကြာပ်ဒပ် CDM နူကဵုဒပ်စဵုဒၞါဘဲတရဴကျာ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။

“သွက်ဂွံသုၚ်စောဲ က္ၜၚ်ကျာသၞေၚ်ဝဲ ဗီုကဵု SU-30 မရာန်လဝ်လက္ကရဴတံဏံဂွံဂှ် ဍေံတံ ပ္ကတ်ပ္ကေၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ တုဲကၠုၚ်မွဲၜါတ္ၚဲတေံဟီုမ္ဂး ပ္ကတ်ပ္ကေၚ်ဒၟံၚ် အခိၚ်ဗ္တံကွေံကွေံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ညအ်ဂှ် ပ္ကတ်ပ္ကေၚ်ဒၟံၚ် နကဵု SU-30 ဂှ် ပိုယ်တံ ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ တုဲတှ်ေ FTC 2000 မစွံလဝ် လ္ပာ်နာတ်သာန်တေံဂှ်လေဝ် ရာန်လဝ်နွံရ။ ၝတံဏံဂှ်တှ်ေ အခိၚ်စိုပ်တၟိတၟိဟီုဂှ် သုၚ်စောဲဟွံဂွံဏီပုဟ်။ ပ္ကတ်ပ္ကေၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

ဂကောံပၞာန် မကၠောန်ဒၟံၚ် ပွပ္ကတ်ပ္ကေၚ် သွက်ပရေၚ်ဗ္တိုက်တရဴကျာတံဂှ်ဝွံ စနူဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ သတ္တာဟဒုတိယတေံတုဲ မ္ၚးနူတွဵုရးကချေၚ်၊ ကရေၚ်ဍာဲ၊ ကရေၚ် ကေုာံ တွဵုရးချေၚ်တံဂှ် ပ္ဍဲကဵုရးသက်ကိုၚ်ဂှ်လေဝ် စကၠောန်လဝ် ပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန်တရဴကျာတံရ။

အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုက္ၜၚ်ကျာ မသုၚ်စောဲဒၟံၚ်အဓိက သွက်ဂွံဍဵုဍိုက် ပၠန်ဂတးက္ညၚ်ဂှ် သုၚ်စောဲကၠုၚ် သီုကဵု SU-30, MiG-29, JF-17 Thunder ကေုာံ Yak-130 တံရ။

အတိုၚ်ဂလာန် ညးမစိုန်သ္ကီုက္ၜၚ်ကျာတံဂှ်မ္ဂး က္ၜၚ်ကျာ SU-30 ကဵု MIG-29 တံဝွံ အပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက် အောန်အိုတ် နူ (၄) နာဍဳ စဵုကဵု (၅) နာဍဳလအ်တံဂှ် ပဝ်ယာန်သုၚ်စောဲမာန်တုဲ က္ၜၚ်ကျာတံဏံဝွံ နူကဵုမှဝ်ဗဳ စိုပ်တွဵုရးကချေၚ်ဂှ် ဒးဒဳ မွဲနာဍဳပြၚ်ရတုဲ ရာသဳဥတုဟွံရုဲ သီုတ္ၚဲသီုဗ္တံ ဗ္တိုက်ဂြာတ်ဗုမ်မာန်ဂှ် သ္ဂးရ။

အတိုၚ်ပရိုၚ်အပ္ဍဲဒပ်တံဂှ်မ္ဂး ဂကောံပၞာန်ဝွံ နဒဒှ်ပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန်တၟေၚ်ဂှ် သွက်ဂွံဗ္တိုက်ဂြာတ်အာမခတိုဟ် ဒၞါဲဒတန် ဒပ်ပၞာန်ကရေၚ်ဍာဲ (KA) တံ သီုကဵုပါလုပ် KNDF နူတွဵုရးကရေၚ်ဍာဲတံ နွံဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။

ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး KNPP မဒှ်ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်မွဲဂှ်လေဝ် ဂကောံပၞာန်ဝွံ စနူသၞာံဏံမံက်တုဲ ပ္ဍဲတွဵုရးကရေၚ်ဍာဲဂှ် သုၚ်စောဲကၠုၚ် က္ၜၚ်ကျာထံၚ်ပရိုၚ်တံဂၠိုၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။

“လၟုဟ် ပြဟ်ဟ်ဏံ သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဂှ် ဟီုဂွံရ။ မုဒှ်ရောဟီုမ္ဂး ကၠာအိုတ် ၝထံၚ်ပရိုၚ်တံ ပဝ်ယာန်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်။ ပန်ပှော်ဂှ်တှ်ေ နွံဂှ်နွံဒၟံၚ်ရ။ ဗွဲမစိုပ်တရဴဂှ် ဟွံဒှ်ဏီပုဟ်။ ဒးဂွိၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်တှ်ေ အတိုၚ်ပရိုၚ်မၞုံဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုဗလးတိတံဏံဂှ်မ္ဂး ဍေံတံဗလးဒၟံၚ်ထံၚ်ပရိုၚ်တံ မွဲဏှမွဲဏှတုဲ ပန်ပှော်ရဟာ ဓဝိၚ်သာ်ဏံတံဂှ် နွံရ။ ဒှ်ဒၟံၚ်ဗီုဏံ” သာ်ဝွံ ဟီုရ။

မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ နဒဒှ်ပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန်တရဴကျာဂှ် သွက်ဂွံဗ္တိုက် ဒၞါဲဒပ် ကေုာံ ဌာန်ဂအုပ် KNU မၞုံတွဵုရးကရေၚ်၊ KIA မၞုံတွဵုရးကချေၚ်၊ CNA-CDF မၞုံတွဵုရးချေၚ်တံဂှ် စဳဇန်ဒၟံၚ်ရ။

ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ သွက်ပရေၚ်ပြုပြေၚ်ပၞာန်တရဴကျာဂှ် စွံအဓိက ကုဒပ်ကျာနေဗျဳဒဝ်၊ ဒပ်ကျာမှဝ်ဗဳလ္ဂုၚ်၊ ဒပ်ကျာဖာသီ၊ ဒပ်ကျာမဂွဵု၊ ဒပ်ကျာ(တံတားဦး) ၊ ဒပ်ကျာမျေတ်ကျဳဏာ၊ ဒပ်ကျာမိတ္ထဳလာတံတုဲ သုၚ်စောဲအာဒၟံၚ်ရ။

ပ္ဍဲသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံဂှ်လေဝ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဝွံ ဟိုတ်နူကၠောန်သ္ပ ပန်ပှော်ဗ္တိုက်လဝ် ကဵုက္ၜၚ်ကျာ ပ္ဍဲကွာန်လက်ယန်ကုန် ရးသက်ကိုၚ်၊ အနာတ်ပါ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဖာက တွဵုရးကချေၚ်၊ ကွာန်ကုန်တာ ပွိုၚ်ဍုၚ်နာတ်သာန် တွဵုရးသေံ၊ ပ္ဍဲကဵုဒေသ ဒၞါဲညးဍုၚ်ကွာန် နူတွဵုရးကရေၚ် ကေုာံ တွဵုရးကရေၚ်ဍာဲတံနွံတံဂှ်ရ ပရေၚ်ချိုတ်ဂျိုၚ် ကဵုဂအုံဗွဝ်တံ နွံကၠုၚ်လဝ်ရ။

အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြး အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG တံဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲဒပ်ပၞာန်သီလဝ်အဝဵု ပွိုၚ် (၂) သၞာံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်သ္ပလဝ် ပရေၚ်ဗ္တိုက်ကဵုက္ၜၚ်ကျာ ဟွံအောန်နူကဵု (၆၅၀) ဝါဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)