နေဗျဳဒဝ်၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ (၂၅)
ဟိုတ်နူတၚ်စၞောန် ဒးလှာဲသြန်လုပ်နူဗၞိက်ပလံၚ် (၆၅) တၟံကၠံ မဂွံနၚ် နူကဵုပလံၚ်ပ္တိုန်လဝ်သ္ၚု ကေုာံ ကပေါတ်တိတ်နူသ္ၚု အတိုၚ်ၚုဟ်တိုက်သြန်ဗဟဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မစၟတ်လဝ်ဂှ်တုဲ ညးမပလံၚ်ပ္တိုန်သ္ၚုဍုၚ်သ္အာၚ်တံ သွက်ဂွံဒတူလိုၚ်ဂှ် ခက်ခုဲကၠုၚ်မာန်ရောၚ် တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကဵု တၠကမၠောန်ဗၞိက်ပလံၚ်တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
သြန်လုပ်ဗၞိက်ပလံၚ် (၆၅) တၟံကၠံ မကလိဂွံနၚ် နူကဵုပလံၚ်ပ္တိုန်လဝ်သ္ၚု ကေုာံ ကပေါတ်တိတ်နူသ္ၚု နူကဵုဗ္ဒိုပ်သွံရာန်ပယျဵုတံမွဲကဆံၚ်ဂှ် ဒးလှာဲကဵုသြန်ဒ္ကေဝ်ဗၟာ အတိုၚ်တိုက်သြန်ဗဟဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ မစၞောန်လဝ်ဂှ်ရောၚ် ဌာနက္ဍိုက်ပ်ပရေၚ်သွံရာန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၂၃) တေံရ။
ဌာနက္ဍိုက်ပ်ပရေၚ်သွံရာန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ပ္ဍဲဒၞါဲရေၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ပ္တိုန် ဗၞိက်ပလံၚ်တံဂှ် ညံၚ်ပရေၚ်သၟဟ်တး လ္တူဗၞိက်တံဂွံနွံဂှ်ကဵု သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ရပ်စပ်အာ လ္တူကပေါတ်ဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိတ်ဍုၚ်သ္အာၚ် အဓိကတံ မွဲပလိုဟ်ဓဝ်ဂှ်တုဲ ကၠောန်လဝ်သာ်ဏံရောၚ်ဂှ် ပါလုပ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးဂှ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ၚု ကေုာံ ကပေါတ်တိတ်နူသ္ၚုတံဂှ် စနူဂိတုမာတ်ကၠုၚ်စိုပ်ဏံတုဲ သြန်လုပ် နူကဵုဗၞိက်ပလံၚ်တံ (၆၅) တၟံကၠံဂှ် ဒးသၠာဲအာ သၠုဲဒ္ကေဝ်ဗၟာမဒှ်တုဲ ယဝ်ရပြဟ်ဒုၚ် ပလံၚ်ကဵုလဝ်ၚုဟ်ဗၞိက် နူကဵုဍုၚ်သ္အာၚ် ကၠာဂွိုအ်စိုပ်တ္ၚဲဂှ်မ္ဂးလေဝ် ကြဴနူတ္ၚဲမစၟတ်လဝ်ဂှ်တုဲ သြန်ဂွံနူကဵုဗၞိက်ပလံၚ်တံဂှ် ဒးလှာဲအာ အတိုၚ်နှေန် တိုက်သြန်ဗဟဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံရောၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။
တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ် ဟိုတ်နူတၚ်စၞောန်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တုဲ မၞိဟ်ပလံၚ်ပ္တိုန်သ္ၚုဍုၚ်သ္အာၚ်တံ သွက်ဂွံဒတူလိုၚ်ဂှ် ခက်ခုဲကၠုၚ်မာန်တုဲ ဒဒှ်မပလံၚ်ပ္တိုန်သ္ၚုဍုၚ်သ္အာၚ်တံ စှ်ေကၠုၚ်ဗ္ဒါဲကဝက်မာန်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
“လၟုဟ်ဂှ် နူကဵုမၞိဟ်မပလံၚ်ပ္တိုန်ဒၟံၚ် ဂၠံၚ်ဍာ်တံ ကောံအာတ်မိက်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် ပိုယ်တံ ဂွံတီကေတ်ရ။ ဍေံတံဂှ် (၆၅) (၃၅) ၊ ပယျဵုဂှ်တှ်ေ ကဵုလဝ် (၁၀၀) တၟံကၠံပေၚ်ၚ်ဂှ်ရ ညအ်ဂှ် ဒှ်ပရေၚ်သွံရာန်ဟွံသၟဟ်တးတုဲ ပ္တိုန်ထ္ၜးတုဲ ဒှ်ကၠုၚ်ဗီုဏံ။ ပယျဵုကဵု တရဴဍာ်ဂှ် အာတုပ်အာရ။ လှုဲဂွံတုပ်အာရ။ ဆ္ဂး မၞိဟ်မအာပယျဵုတံဂှ် ခရိတ်အိုတ် သာဂၠိုၚ်အာရ။ မၞိဟ်အာတရဴဍာ်တံဂှ် ခရိတ်အိုတ် ၜိုတ်ဂှ်ဟွံမွဲပုဟ်။ မၞိဟ်မကၠောန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲပယျဵုဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ကၠောန်ဒၟံၚ် ၜိုတ်မာန်ကဵုမာန်ရဂၠိုၚ်။ လၟုဟ်ဂှ် ခက်ခုဲအာညိညအိုတ်ဏောၚ်။ ကၠာတေံဂှ် ကဵု (၁၀၀) တၟံကၠံ၊ လၟုဟ် အာထောံ (၆၅) (၃၅) တှ်ေ ပရေၚ်ပလံၚ်ပ္တိုန်ဂှ် ယအ်အာဏောၚ် အဲညာတ်ရ။ Export နူကဵုပယျဵုတံဂှ် ယအ်စှ်ေအာဏောၚ်။ အောန်အိုတ် ၜိုတ်ကဝက်ဂှ် ယအ်စှ်ေအာဏောၚ်ဂှ် ညာတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူစၟတ်ထောံ သ္ၚု ကေုာံ ကပေါတ်တိတ်နူသ္ၚုတံ သာ်ဏံဂှ်ရ နကဵုညးမပလံၚ်ပ္တိုန်ဗၞိက်ပလံၚ်တံဂှ် ဖအောန်ဖျေံကၠုၚ် ပရေၚ်ပလံၚ်ပ္တိုန်သ္ၚုဍုၚ်သ္အာၚ်တံမာန်တုဲ ယဝ်ရဖအောန်ဖျေံဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန်တံမ္ဂး သြန်လုပ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံလေဝ် ယအ်စှ်ေကၠုၚ်မာန်ဂှ် သ္ဂးရ။
တၠကမၠောန်ဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန်မွဲတၠဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူတၚ်စၞောန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တုဲ မၞိဟ်ပလံၚ်ပ္တိုန် သ္ၚု ကေုာံ ကပေါတ်တိတ်နူသ္ၚုတံ ကျဗြံမာန်တုဲ လ္တူပွမသၞောတ်ဗ္ၜတ်ထောံ သာ်ဏံဂှ် ကၠိုဟ်ကေတ်ဟွံမာန်ပုဟ်ဂှ် ဟီုရ။
“လ္တူမပြံၚ်ထောံ မူဝါဒဏံ ချိုန်ခဏဓဝ်ဂှ် ပရေၚ်ဇီုကပိုက်တံ၊ ကျဗြံတံ နွံမာန်ဏောၚ်။ သၟာဗၞိက်တံဂှ်တှ်ေ ရဲရာန်ဒးလဝ် သ္ၚုတံ သြောံတံ မၞုံပ္ဍဲတဲတံဂှ် ဒးဂိ၊ ကျဗြံတံ နွံမာန်ရ။ ထိၚ်ထောံ နကဵုဗီုပြၚ် (၃၅) ၊ (၆၅) ဏံ မဟွံကိတ်ညဳကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဗွဝ်ဖျာတံဂှ်တှ်ေ ဂွံကၠိုဟ်ကေတ်ဝါတ်မံၚ်၊ မွဲပၠန်ဂှ် ပဝ်လဇြဳဗီုဏံဂှ် အကာဲအရာသာ်လဵုတှ်ေ ဒးရးရော။ ပ္ဍဲကဵုအကာဲအရာဗီုဏံတှ်ေ ကိတ်ညဳဟာ၊ ဒးချပ်စ ဝါတ်ညိဏောၚ်။ ခရိတ်မသုၚ်စောဲဒၟံၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ကဵု (၆၅) (၃၅) ဟွံဂွံပုဟ်၊ ဒးကဵုဒၟံၚ် နကဵုၚုဟ် (၁၀၀) တၟံကၠံဏောၚ်။ သာ်လဵု စၟတ်လဝ်ကီုလေဝ် ညးဍုၚ်ကွာန် မၞိဟ်စသုၚ်လၟုဟ်တံဂှ် ဗၞိက်စၞစသုၚ်လၟေၚ်တ္ၚဲ၊ ဗၞိက်မၞိဟ်ရပ်စပ်သီုဖအိုတ်တံဂှ် ဒးပၠောပ်ကဵုမာကေတ်ဝုက် ဒးကဵုဒၟံၚ် နကဵုမာကေတ်ဝုက်ဏောၚ်။ သြန်လုပ်ဂွံဍာံဍာံတံဂှ်မှ အခိၚ်ဒးဒုၚ်ဍဵုထောံ (၆၅) (၃၅) ဂှ်တှ်ေ သ္ကဵုဒှ်ကၠေံ သြန်လုပ်ကဵု သြန်တိတ် ဟွံသၟဟ်တးတံရ။ ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲ ကေုာံ ၚုဟ် မစၟတ်လဝ် နကဵုမာကိတ်ဝုက်တံ သာ်ဏံဂှ် အခိၚ်တၞဟ်ခြာဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဂှ်ကီု၊ မွဲတၟံကၠံ အခိၚ်တၞဟ်ခြာဒၟံၚ် ၜိုတ် (၃၀) တၟံကၠံဂှ်ကီု၊ တုဲတှ်ေ ခရိတ်အိုတ် မရပ်စပ်တံဂှ်ကီု၊ သြန်လုပ်မဂွံဂှ်တှ်ေ (၃၅) (၆၅) ဍဵုထောံတုဲ ကပေါတ်မရပ်စပ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ဒးကဵု (၁၀၀) တၟံကၠံမ္ဂး အရာဟွံဒှ်မွဲပလိုဟ်ဏံဂှ် ဍာ်ဇမၠိၚ်တှ်ေ အကြာကွပ်မၞိဟ်တံဂှ် သာတုဲသ္ကဵုဒှ်ကၠေံ အရာဟွံသၟဟ်တးတံဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူတၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ် ပရေၚ်ကူသာန်သွံရာန် မဟွံမွဲပၟိက် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်တုဲ နကဵုကမၠောန်ဗၞိက်ပၠောပ် ဗၞိက်ပလံၚ်တံ သွက်ဂွံဒတူလိုၚ်ဂှ် ခက်ခုဲကၠုၚ်မာန်ဂှ်ရ ညံၚ်ကမၠောန်ဗၞိက်ပၠောပ် ဗၞိက်ပလံၚ်တံ ဂွံကလေၚ်ပြေပြံၚ်ဂှ် ဒးထေက်ဖအောန်ဖျေံကဵု တၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ်တံရောၚ်ဂှ် တၠကမၠောန်ဂမၠိုၚ် ဟီုဂးဒၟံၚ်အိုတ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် နူကဵု ကဵုကၠုၚ်လဝ် သြန်လုပ်ဂွံနၚ် နူကဵုဗၞိက်ပလံၚ် ကပေါတ်ဗၞိက်တိတ်နူဝါဗ္ၚဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵု ၜဲနာနာ၊ သတ်ကၠေၚ်တိတ်၊ သတ်ဂန်၊ ရဝ်ဗာ ကေုာံ ကပေါတ်တိတ်နူဍာ်တံ (၆၅) တၟံကၠံ ကဵုသြန်ဒ္ကေဝ်ဗၟာ အတိုၚ်နှေန်လှာဲသြန် တိုက်သြန်ဗဟဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် လၟုဟ်ဂှ် စုတ်ကၠုၚ်လဝ် သီုကဵုသ္ၚု ကေုာံ ကပေါတ်တိတ်နူသ္ၚုတံရ။
ၚုဟ်မစၟတ်လဝ် သွက်သ္ဂောံလှာဲလှုဲဒဝ်ဠာ တိုက်သြန်ဗဟဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်မ္ဂး မွဲဒဝ်ဠာ ၜိုန်ရနွံ (၂၁၀၀) ဒ္ကေဝ်ဓဝ်ကီုလေဝ် မ္ၚးဏံဂှ် မွဲဒဝ်ဠာဂှ် သွံရာန်ဒၟံၚ် နကဵုပွဳပွူ (၂၈၅၀) ဒ္ကေဝ်ရ။
ဟိုတ်နူတၚ်သၞောတ်ဗ္ၜတ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်တုဲ ၚုဟ်သ္ၚုတံ စှ်ေကၠုၚ်မာန်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်တံ နွံကီုလေဝ် ၚုဟ်သ္ၚုဂှ်တှ်ေ ဆက်နွံဒၟံၚ် ၚုဟ်သၠုၚ်ၚ်ဖိုဟ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)