ကွာလာလာမ်ပူ – ဨဗြဴ (၉)
လ္တူကိုန်စဳမာန် ဇြဟတ်သဘာဝ မလေဝ်ယှာသိုၚ်ခၞံလဝ် ပ္ဍဲသ္ကုတ်လစှ်ေက္ၜဳကြုက်လ္ၚဵုဂှ် ကြဴနူ လ္ပာ်အလဵုအသဳကြုက် ဓမံက်ထ္ၜးကၠုၚ် ဒဒှ်ရဒှ်ဓဝိၚ်တုဲဂှ် စဵုဒၞာအာ အခေါၚ်ပိုၚ်ပြဳ ကေုာံဒတုဲမြမောဝ် ဆေၚ်စပ်ကဵု အခေါၚ်အဝဵုမလေဝ်ယှာ ပ္ဍဲဗလးက္ၜဳရောၚ်ဂှ် သ္ပလဝ်ကတိ ခိုၚ်ၚ်ဗိုန်န်ရ။
တုဲကၠုၚ်မွဲၜါတ္ၚဲဏံ အလဵုအသဳကြုက်ဂှ် ၜိုန်ရဟီုကၠုၚ်လဝ် ဒဒှ်ရဒှ်ဓဝိၚ် ဂွိၚ်ဂွာဲကဵုပရေၚ်ဂကောံကမၠောန်ဇြဟတ်သဘာဝ ပေတ်ထရိုဝ်နေတ် အလဵုအသဳမလေဝ်ပိုၚ်ပြဳ ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်ကီုလေဝ် ပရေၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကမၠောန်တအ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲပယျဵုဒၞက်မလေဝ်ဟေၚ်ရဂှ် သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်မလေဝ်ယှာ သွက်ဂွံသဳကၠဳပ္ညဳပ္ညပ်ကဵု အလဵုအသဳကြုက် ပံက်ကဵုလဝ်ဂၠံၚ်ရဂှ် ၜိုန်ရဟီုလဝ်ကီုလေဝ် အကာဲအရာဏံ က္တဵုဗဒှ်ကဵု အန္တရာယ်အခေါၚ်အဝဵုမလေဝ် ယှာမာန်ရောၚ်ဂှ် လ္ပာ်ညးဒစဵုဒစးတအ် ဟီုပါ်ပါဲလဝ်ရ။
ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြး ဌာနဝနဇၞော်ပရေၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ်ဂှ်မ္ဂး ဂလာန်သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်မလေဝ်ယှာဂှ် ဟွံယှအ်ကဵု တၚ်ဒတူလာၚ်မလေဝ်ယှာတုဲ ကိစ္စမၞုံပ္ဍဲက္ၜဳကြုက်သၠုၚ်ကျာသီုဖအိုတ် သွက်ဂွံသောၚ်ကလးအာ နကဵုဂၠံၚ်ဍာန်နဲကဲၜိုဟ်လလံရဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
“အလဵုအသဳမလေဝ်ယှာဂှ် စဵုဒၞာကဵု အခေါၚ်အဝဵု၊ အခေါၚ်ပိုၚ်ပြဳ ကေုာံဒတုဲမြမောဝ် ပ္ဍဲဨရိယျာဗလးဍာ်ကၟိန်ဍုၚ် ပ္ဍဲက္ၜဳကြုက်သၠုၚ်ကျာရောၚ် သ္ပဏာကတိကဝတ် ခိုၚ်ၚ်ကၠိုက်က်ရ” ဂှ် ဟီုလဝ်ရ။
သီုအလုမ်မွဲက္ၜဳကြုက်သၠုၚ်ကျာ က္လိဂွံဒၟံၚ် သြန်ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် (၃) ထရဳလျာန် ဇၟာပ်ပ်သၞာံ နူပရေၚ်ဆက်စၠောံဗၞိက်က္ၜၚ်ဂှ် အလဵုအသဳကြုက် အာတ်မိက်လဝ် နဒဒှ်သ္ကုတ်ညးတအ်ပိုၚ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုမလေဝ်ယှာ၊ ဗရူနိုၚ်၊ ဖိလေတ်ပိုၚ်၊ ထိုၚ်ဝါန်၊ ဗဳယာတ်နာမ်တအ်လေဝ် ပရေၚ်အလဵုအသဳကြုက် အာတ်မိက်လဝ် နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။
အလဵုအသဳကြုက်ဂှ် သ္ပအစာံကဵု “nine-dash line” ခရာစဵုကဵု ၁၅၀၀ ကဳလိုဝ်မဳတာ နူကဵုၝောံဍုၚ်ညးတအ် လ္ပာ်သၠုၚ်ကျာဂှ်တုဲ ကၠောန်သ္ပဒၟံၚ် ပရေၚ်အာတ်မိက် က္ၜဳကြုက်သၠုၚ်ကျာတုဲ ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဏံဂှ် တတ်ကၠောံအာ အပိုၚ်အခြာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တၟေၚ် ဗဳယာတ်နာမ်၊ ဖိလေတ်ပိုၚ်၊ မလေဝ်ယှာ ဗရူနိုၚ် ကေုာံ အေန်ဒေါနဳယှာတအ်ရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၆ တုဲကၠုၚ်တေံ ရုၚ်သၞောဝ်ဓဝ်သမာဓိဒ္တန်ဂှ် nine-dash line အလဵုအသဳကြုက်သ္ပဒၟံၚ်အစာံဂှ် ဒုၚ်လဝ်သ္ဇိုၚ်ကဵု လၟေၚ်ဂၠံၚ်တရဴသၞောဝ်ဥပဒေ ဟၟဲရဂှ် သ္ဂုတ်သွာတ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။
ကုမ္ပဏဳဇြဟတ်သဘာဝ ပေတ်ထရိုဝ် အလဵုအသဳမလေဝ်ပိုၚ်ဂှ် ဆက်ရေၚ်တၠုၚ်အာ ကမၠောန်ညးတအ် မၞုံပ္ဍဲက္ၜဳကြုက်သၠုၚ်ကျာရောၚ်ဂှ် သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်မလေဝ်ယှာ ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။
Ref,CNA