ဗြဝတဳ၊ မေ (၃၀)
ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာ အပ္ဍဲကာလဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုဏံ မ္ၚးနူပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံညိၚ်ဝတ်ဂှ် ဟိုတ်နူအကြေပ် အဂြတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံတုဲ ကောန်ကမၠောန်ဆုဲပြံၚ်ဍုၚ်ဗၟာတံ တတ်ကၠောံပယျဵုတုဲ လုပ်စိုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲဍုၚ်သေံတံ ဆက်သၠုၚ်တိုန်ဒၟံၚ်ရောၚ် ညးမရီုဗၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်သၟာကမၠောန်တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
အပ္ဍဲဂိတုမေဏံ နူကဵုပယျဵုသေံ−ဗၟာဂှ်မွဲကဆံၚ် ကောန်ကလောန်ဆုဲပြံၚ် မလုပ်စိုပ်တတ်ကၠုၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်သေံ ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ဂှ် ဂကောံဂီုကၠီုတိဍာ်သေံတံ ရပ်ဂွံဒၟံၚ် နဂအုံဗွဝ်တံဂှ် ဆက်က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ရ။
တုဲကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုမေ (၂၄) တေံ ပ္ဍဲကဵုကွာန်မွဲကွာန် မၞုံခရိုၚ်ကာန်ချနဗူရဳ၊ ဍုၚ်သေံဂှ် ကောန်ကလောန်ဆုဲပြံၚ်ဍုၚ်ဗၟာ တတ်ကၠောံပယျဵုဟွံလုပ်သၞောဝ်တုဲ မလုပ်စိုပ်ကၠုၚ် ဗ္ဒါဲ (၅၀) တၠဂှ် ဂကောံဂီုကၠီုသေံတံ ရပ်ဒက်ဂွံလဝ်တုဲ ကောန်ကမၠောန်ဆုဲပြံၚ်တံဏံဝွံ သွက်ဂွံအာစိုပ်ကၠောန်ကမၠောန် ပ္ဍဲခရိုၚ်ရယံၚ်၊ သမုတ်သဃောန်၊ ၜၚ်ကံက် ဍုၚ်သေံတံ မဒှ်ရောၚ်ဂှ် သၟိၚ်တၠအဝဵုသေံတံ ထ္မံက်ပ္တိတ်ဟီုဂးလဝ်အိုတ်ရ။
ကောန်ကမၠောန်ဆုဲပြံၚ်ဍုၚ်ဗၟာ မရပ်ဂွံတံဂှ် စၟဳစၟတ်ကေတ်အာဒုဟ် လ္ဂောံကဵုသၞောဝ်ဍုၚ်သေံတုဲ ကလေၚ်ပလံၚ်ဖျဴဏာ လ္ပာ်ဍုၚ်ဗၟာပၠန်ဏောၚ်ဂှ် သၟိၚ်တၠအဝဵုသေံတံ ဟီုဂးလဝ်အိုတ်ရ။
သ္ပပ္တံနူ သၞာံ ၂၀၂၁ ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲဂှ် ကောန်ကမၠောန်ဆုဲပြံၚ်ဍုၚ်ဗၟာ မလုပ်စိုပ်ကၠုၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်သေံ နူကဵုပယျဵုမွဲကဆံၚ် ဟွံလုပ်သၞောဝ် သရောပ်ထောံ မွဲဂိတုမ္ဂး ဗ္ဒါဲ (၄၀၀၀) ဒးဒုၚ်ရပ်ဒက်ဒၟံၚ်ရ။
စပ်ကဵုအကာဲအရာ ကောန်ကလောန်ဆုဲပြံၚ်ဍုၚ်ဗၟာ တတ်ကၠုၚ်ပယျဵု ဟွံလုပ်သၞောဝ်တုဲ မလုပ်စိုပ်ကၠုၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်သေံတံ ဒးဒုၚ်ရပ်ဒက်ဂှ်တုဲ ဥက္ကဌ ဇာဇၞိက်အခေါၚ်အရာကောန်ကလောန်ဆုဲပြံၚ် MWRN ဥူအံၚ်ကျဝ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်သာ်ဏံတုဲ ဟီုဂးလဝ်ရ။
“တတ်ကၠောံပယျဵုတုဲ ဂ္စါန်လုပ်စိုပ်အပ္ဍဲဍုၚ်သေံသာ်ဏံဂှ် ဒေါအ်ဒေၚ်အာဟွံသေၚ်ပုဟ် အဲထေၚ် ကေတ်ရ။ ပိုယ်တံဒးမၚ်အာ စဵုကဵုဍုၚ်ကွာန်ၜိုဟ်သြိုဟ်ရဏောၚ်။ ဍုၚ်ဇကုဂှ်လေဝ် သာယာဏောၚ်၊ ဂီုကၠီုလေဝ် နွံဏောၚ်၊ ဘဝမၞိဟ်တံဂှ်လေဝ် အခေါၚ်ဂွံပ္တိုန်ပ္တူ ဗွဲမဗၠးၜးနွံဏောၚ်ဟီုမ္ဂး ရိုဟ်ကၞက် ကောန်မၞိဟ်တံဂှ် ဖျေံသ္ဇိုၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဇကုတုဲ ကၠောန်စကၠုၚ်အိုတ်ဏောၚ်။ အကာဲအရာပကတိလၟုဟ်ဂှ်မ္ဂး ကဆံၚ်မၞိဟ်သ္ဇိုၚ်အိုဿီု အစောံစရာဲသ္ဂောံဒတူလိုၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ဟွံမွဲဂှ်ရ ဂ္စါန်ကၠုၚ် သွက်ဂွံတိတ်ကၠုၚ် ဍုၚ်သ္အာၚ်အိုတ်ဏောၚ်ဂှ် အဲဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ရ” သာ်ဝွံ ဥူအံၚ်ကျဝ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
လၟေၚ်ဒဒှ်ရပ်ဂွံ ကောန်ကမၠောန်ဆုဲပြံၚ် တတ်ကၠောံပယျဵုဟွံလုပ်သၞောဝ်တုဲ မလုပ်စိုပ်ကၠုၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်သေံတံဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုခရိုၚ်ကာန်ချနာဗူရဳဂှ် ဒှ်ဂၠိုၚ်အိုတ်တုဲ ကၠာတေံဂှ် လုပ်စိုပ်ကၠုၚ် လ္ပာ်မာဲချံက် ခရိုၚ်တက်တံဂှ် နွံကီုလေဝ် လ္ပာ်ဒေသမာဲချံက်ဂှ် ဟိုတ်နူလ္ပာ်သေံတေံ သၠုၚ်ပ္တိုန်ပရေၚ်ဂီုကၠီုဂှ်ရ ကောန်ကလောန်ဆုဲပြံၚ်ဍုၚ်ဗၟာတံ လုပ်စိုပ်ကၠုၚ် လ္ပာ်ခရိုၚ်ကာန်ချနာဗူရဳ ဂၠိုၚ်အိုတ်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။
ကုကောန်ကမၠောန်ဆုဲပြံၚ်ဟွံလုပ်သၞောဝ် မရပ်ဂွံ နကဵုပရေၚ်လုပ်စိုပ်တတ်ကၠောံပယျဵု အပ္ဍဲဍုၚ်သေံတံဂှ် သၟိၚ်တၠအဝဵုသေံတံ ကလေၚ်ပလံၚ်ဖျဴဒၟံၚ် လ္ပာ်ဍုၚ်ဗၟာဏံ နူကဵုသၞေဟ်ကၚ်ပယျဵု ဗြဝတဳ−မာဲချံက်၊ ရနံၚ်−ကအ်သံၚ်တံဂှ် ကၠောန်သ္ပလဝ် မွဲဏှမွဲဏှရ။
ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာ ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ဟိုတ်နူပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ တိတ်စ္ဍးအာဂှ်ကီု၊ ဟိုတ်နူကမၠောန်ကၟိတ်အောန်ကြဳစှ်ေ ဂှ်ရ ကောန်ကလောန်ဆုဲပြံၚ် အရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ဂၠိုၚ်ကဵုကၠံ အာစိုပ် ဍုၚ်ဇိုၚ်ဝုတ်ဒိုဟ်တံတုဲ ဒးကၠောန်ၜိုတ်စသုၚ်ဒၟံၚ် သွက်ပရေၚ်စသုၚ်မံၚ်စံၚ်တံရ။
အတိုၚ်ဂလာန် ဂကောံသၟာကမၠောန်တံဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲကာလဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု ပွိုၚ်ၜါသၞာံဏံ ဟိုတ်နူပြသၞာအခက်အခုဲ ကမၠောန်ကၟိတ်တံဂှ်ရ ကောန်ကလောန်ဆုဲပြံၚ် ဂၠိုၚ်ကဵုကိုဋ် အာစိုပ်ဍုၚ်သ္အာၚ် ကၠောန်စကမၠောန်အိုတ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဏံ တိတ်အာဒၟံၚ် ဍုၚ်သေံ၊ မလေဝ်ယှာ၊ သေန်ကာပေါဝ်၊ ဂျပါန် ကေုာံ ဍုၚ်ကိုဝ်ရဳယျာတံ ဂၠိုၚ်အိုတ်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်ရ။
အတိုၚ်ဂလာန် ဂကောံဍုၚ်သ္အာၚ် စပ်ကဵုပရေၚ်ဆုဲပြံၚ်မံၚ်စံၚ် (IOM) တံဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာ ကြဴနူဒပ်ပၞာန် သီအဝဵုတုဲ ကရောံအကြေပ်အဂြတ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်နာနာဂှ် ဟိုတ်နူပဋိပက္ခရပ်လွဟ်တံတုဲ မွဲဂိတုမ္ဂး မၞိဟ်တိတ်ဒၟံၚ်ဍုၚ်မ္ၚး နွံကၠုၚ် စဵုကဵုပွဳပွူ (၄၀၀၀၀) ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာ (၂၈) သၞာံတုဲကၠုၚ်တေံဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီုဓာတ်−CNB