ကြဴနူတာလဳဘာန်သီကေတ်တုဲ ပ္ဍဲအာဖဂါန် ကောန်အရာပ် (၁၀၀၀)ပြၚ် ဒးချိုတ်လဝ်

ကဘူလ် – ဂျောန်(၂၈) 

ပ္ဍဲဍုၚ်အာဖဂါန်နေဿတာန်ဂှ် ယဝ်ရတၟော်ရံၚ်ကဵု ပေါဲပၞာန်၊ ပဋိပက္ခရပ်လွဟ်မ္ဂး ပရေၚ်ချိုတ်ဂျိုၚ် ၜိုန်ရအောန်ယအ်စှ်ေဒၟံၚ် တီတီကီုလေဝ် ကြဴနူတာလဳဘာန်သီကေတ်တုဲ ပ္ဍဲပေါဲဗတိုက်က္တဵုဒှ်လဝ်တအ်ဂှ် ပရေၚ်ကောန်အရာပ်ဒးချိုတ်လဝ် ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် တီတီရဂှ် ဓမံက်လဝ် ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ကုလသမဂ္ဂရ။ 

ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ် မေစ်ယှေန်ကုသမဂ္ဂ ဆေၚ်စပ်ကဵုကၟိန်ဍုၚ်အာဖဂါန်နေဿတာန် (UNAMA) ဂှ် နူဂိတုအဝ်ဂေတ် စၟတ်တ္ၚဲ (၁၅) သၞာံ ၂၀၂၁ စဵုကဵုဂိတုမေ သၞာံဏံဂှ် ကောန်အရာပ် (၁၀၉၅)တၠ ဒးချိုတ်လဝ်တုဲ (၂၆၇၉)တၠ ဇီုကပိုက်ဒးလဝ်ဘဲဝပ်ရ။ 

ပ္ဍဲပရေၚ်ဒးချိုတ်လဝ်ဏံ (၇၀၀) ပြၚ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲ ညံၚ်ရဴဗလဳ၊ ဇြေန်တာပရေၚ်ပညာ ကေုာံ ဖျာတအ် ညးဂမၠိုၚ်နွံဒၟဴၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူပရေၚ်ဒုၚ်ချိုတ်ဖံက်ခတိုဟ်ဗုမ်ကီု သီုကဵုကပေါတ်ဖံက်ခတိုဟ်ကၠောန်ဗဒှ်လဝ်တုဲ က္တဵုဒှ်လဝ်ရဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။ 

ပ္ဍဲအခိၚ်ဒပ်ပၞာန်နေတိုဝ် ထံက်ပၚ်ကဵုဒၟံၚ်လ္ပာ်လကြဴဆုတ်တိတ်အာဂှ် တာလဳဘာန်တအ် သီကေတ်လဝ်အာဖဂါန်တုဲ ၜိုန်ရပေါဲဗတိုက်ရပ်လွဟ် အောန်ယအ်စှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ် တီတီကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုတၚ်ကော်ချဴပရေၚ်ဂီုကၠီုမ္ဂး တၚ်ကော်ချဴ ISIS နွံဒၟံၚ်ဖိုဟ်ဏီရဂှ် ဓမံၚ်ထ္ၜးလဝ်ရ။ 

ပ္ဍဲပရေၚ်ဗတိုက်လဝ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် တာလဳဘာန်တအ် တာလျိုၚ်နွံဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် UNAMA ဟီုသ္ဂးလဝ်တုဲ ပ္ဍဲပရေၚ်ဗတိုက်လဝ်ဏံ ၜိုန်ရပွပ္ကီုပရာပ်အောန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ပရေၚ်မၞိဟ်ချိုတ်ကၠေံ ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ရဂှ် ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။ 

ပ္ဍဲကဵုတၚ်ဂၞၚ် UNAMA တအ်ဂှ်မ္ဂး ဟိုတ်နူပရေၚ်ဗတိုက်လဝ်တုဲ လၟိဟ်ဂၞန်သၚ်္ချာပရေၚ်ကောန်ဇီုကပိုက်ဒးလဝ်ဟေၚ်ဟွံသေၚ်တုဲ သ္ပတံနူကဵု လဒေါဝ်ဂိတုအဝ်ဂေတ် သၞာံ ၂၀၂၁ တုဲ ပရေၚ်ဗတိုက်ဒုၚ်ဂစိုတ်ဖံက်ခတိုဟ်ဗုမ် ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်တုဲ လၟိဟ်ကောန်အရာပ် ဒးဒုၚ်ချိုတ်လဝ် သာဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်တုဲ လၟိဟ်ပရေၚ်ဗတိုက်လဝ် အောန်ယအ်စှ်ေကၠုၚ်ရဂှ် ကဵုလဝ်သမ္တီရ။ 

သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ညးဒးလဝ်ဘဲဝပ်တအ်ကီု သီုကဵုမၞိဟ်ဒးချိုတ်လဝ် (၁၇၀၀)ပြၚ်တအ်ဂှ် က္တဵုဒှ်လဝ် ဟိုတ်နူပရေၚ်ဗတိုက်ဖံက်ခတိုဟ် ISIL လလောၚ်တြးလဝ်ရဂှ် UNAMA ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။  

အာဖဂါန်နေဿတာန်ဂှ် ဟိုတ်နူပေါဲဗတိုက်က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် နူကဵုဗွဝ်စှ်သၞာံ ကိုပ်ကၠာနူဟွံဂွံပြံၚ်စၠောံကဵုလဝ်အလဵုအသဳ ပြာကတ်ဒၟံၚ် ဒဒှ်သဝ်ဘွာဿေလာမ်တုဲ ဒးဒုၚ်ဆေၚ်လဝ်မုက်ကဵု တၚ်ကော်ချဴပရေၚ်ဂီုကၠီုရဂှ် ဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဍုၚ်သ္အာၚ်တာလဳဘာန် ကလေၚ်ပလန်လဝ်တဲကဵု လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ကုလသမဂ္ဂရ။ 

“ဒပ်ဂီုကၠီုကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံအေဿလာမ်သဝ်ဘွာတအ်ဂှ် သွက်ပရေၚ်ဂီုကၠီုကောန်ဍုၚ် ဂွံချိုတ်ပၠိုတ်ကီု သီုသွက်ဂွံပါဲပ္တိတ်ထောံ ဒၞာဲသၟာပ္ကီုပရာပ်တအ်ဂှ် ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ် ဒးရေၚ်တၠုၚ်ကေတ်အာအရေဝ်ရောၚ်” ဟီုသ္ဂးလဝ်ရ။ 

ပ္ဍဲကဵုအကြာအကြေပ်အဂြတ်ပရေၚ်ဘဏ္ဍာကေုာံ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် အလုံမွဲကၟိန်ဍုၚ်က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ဂှ် ကၠောန်သ္ပလဝ် ပရေၚ်ပန်ဗတိုက်ရဂှ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ကုလသမဂ္ဂ ဓမံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။ 

သြန်ဂအုံထံက်ပၚ် အာဖဂါန် တာလဳဘာန်တအ်သီကေတ်လဝ်ဂှ် အောန်ယအ်စှ်ေကၠုၚ်တီတီဂှ်ရ ပ္ဍဲသၟဝ်တဲ အလဵုအသဳတာလဳဘာန် အခိၚ်လၟုဟ်ဏံ သွက်ဂွံက္လိဂွံပရေၚ်ထံက်ပၚ်ရီုဗၚ်ဆေၚ်စပ်ကဵုသွာၚ်ဂဥုဲ၊ သွာၚ်ဘဏ္ဍာ ဒးရုန်ဂစာန်ဒၟံၚ်ရဂှ် ဓမံက်လဝ် ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ရ။  

ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဖ္အောန်ယှအ်ဖျေံဂှ် ၜိုန်ရကဵုလဝ်ကတိပါၚ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ ကီုလေဝ် ကြဴနူသီကေတ်ဍုၚ်တုဲ တာလဳဘာန်တအ် သုၚ်စောဲဒ္ဂေတ်ဗက်ဒၟံၚ် စေဝ်ပၞောန်တေၚ်ဂြတ် ကၟာတ်လဒဵုလဝ် ပရေၚ်ညးဗြဴကတ်လ္ၚတ်တုဲ ကၟာတ်ကၠုၚ်လဝ် ကမၠောန်ဂကောံအလဵုအသဳဟွံသေၚ် ပါလုပ်သီုကုလသမဂ္ဂ ကေုာံကမၠောန်ဂမၠိုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ 

စဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ်ဏံ တာလဳဘာန်ထိၚ်ဒဝ်လဝ် အဝဵုကၟိန်ဍုၚ်သွာၚ်နာနာဂှ်မ္ဂး ကၟိန်ဍုၚ်လဵုလေဝ် ဟွံဂွံသ္ပစၟတ်လဝ် နဒဒှ်အလဵုအသဳလုပ်သၞောဝ်ဏီရ။  

Ref,Aljazeera