တၚ်ဒတူလိုၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ပရေၚ်ထံက်ဂလာန်ညးဍုၚ်ကွာန်မန်တံ ယအ်စှ်ေမံၚ်ယျဟာ

ကၞောတ်ၜဳရေဝ်၊ ဂျူလာၚ် (၁၃)

ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီကေတ်အဝဵုကၟိန်ဍုၚ်နာနာတုဲဂှ် လ္တူတၚ်ဒတူလိုၚ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မကေမ်ၛာပ်လဝ် သွက်ဂွံပသောၚ်ပြဿနာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လၟိုန်တံဂှ် အပ္ဍဲအကြာညးဍုၚ်ကွာန်မန် ဘဲဒဏ်ပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ် ဇီုကပိုက်ကၠုၚ်တံဂှ် ဒှ်မံၚ် သ္ဇက်သ္ဒးပ္တိတ်သၟာန်ရ။

တုဲကၠုၚ်ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာၚ် စၟတ်တ္ၚဲ ၅ ကဵု စၟတ်တ္ၚဲ ၆တံဂှ် ညးစၞးကဝ်မတဳပ္ညဳပ္ညပ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ကေုာံ ပရေၚ်ညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူ (NSPNC)တံကဵု ဒုဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲအံၚ်မေန်၊ ကောန်ဂကောံကေၚ်ကာဗဟဵု နာဲဗညာလဴကေုာံ နာဲအံၚ်မ္ၚဵုတံ ဆဵုဂဗသဳကၠဳလဝ်ညးသ္ကအ်ရ။

ပ္ဍဲပရေၚ်သဳကၠဳဏံဂှ် နူကဝ်မတဳကေၚ်ကာဗဟဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံ အတိုၚ်ဖျေံစၟတ်လဝ်ဂှ် ဒေါံဇူလဝ်ပရေၚ်သဳကၠဳစပ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံကီုလေဝ် ပရေၚ်ပညာ၊ ကရေၚ်ထတ်ယုက်၊ ပရေၚ်ဂၠံၚ်ဍာန်ဆက်စၠောံ မပ္တံကိစ္စတံဏံဂှ်တှ်ေ အတိုၚ်တုပ်လဝ်စိုတ်ဂှ် ဆက်သဳကၠဳအာဏောၚ်ဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဟီုပ္တိတ်ကၠုၚ်ရ။

မူတၚ်ဒတူလိုၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ပြဿနာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် သွက်ဂွံပသောၚ်ကဵု နနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ကေမ်ၛာပ်လဝ်လၟိုန်ရဂှ် ကောန်ဂကောံကဝ်မတဳဗဟဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံ ဟီုကၠုၚ်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ရ။

ဥက္ကဌကဝ်မတဳအာက္ဍိုပ် ပရေၚ်ပၞာန်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒပ်စဵုဒၞါဍုၚ်မန် (MSDF) သဳရိမန်ဆာန်ဂှ်တှ်ေ တၚ်ဒတူလိုၚ် ကဝ်မတဳဗဟဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ဆက်ဆောံပိုတ်သ္ကုတ် ကုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဟွံသေၚ်မံၚ်ပုဟ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

“တၚ်ဒတူလိုၚ် ကဝ်မတဳဗဟဵု ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ရဂှ် ဟီုစဂွံကီုလေဝ် ဒှ်တၚ်ဒတူလိုၚ်ပိုတ်သ္ကုတ် လ္တူကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ ဟွံသေၚ်ဏီပုဟ်။ ၜိုန်ရကဝ်မတဳဗဟဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ် ဟွံကၠောန် ပရေၚ်ဆဵုဂဗသဳကၠဳစပ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံရကီုလေဝ် ဟွံကၠောန်ပရေၚ်ဆက်ဆောံကုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံပိုတ်တ်သ္ကုတ်တ်ရ ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ တၚ်ဒတူလိုၚ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ဆက်နွံအာအတိုၚ်ဂှ် အတိုၚ်ဂှ်ပၠန်ရ” ဂှ် ညးသ္ဂးရ။

တၚ်ဒတူလိုၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကာလစသီအဝဵုဂှ် ညံၚ်အပ္ဍဲဒေသမန်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်မန်တံ ဂွံသ္ၚောဲနူကဵု ဘဲပၞာန်ဂှ် လ္တူပွဆဵုဂဗသဳကၠဳလဝ်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်ပေါဲဗ္တိုက် ကုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်မန်လ္ၚဵုတံ ပတှ်ေ ဒုၚ်လဝ်တဲအိုတ်ရ။

ဆ္ဂး သ္ပပ္တံနူ သၞာံ၂၀၂၃မံက်တေံတုဲ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်ပေါဲဗ္တိုက် ကုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ထိၚ်ဒဝ်မာန်လဝ်ကီုလေဝ် ပၟတ်ပၞာန်ပ္ဍဲဍုၚ် ဂဵုထၞာန်ကၠုၚ်မံၚ် ကြပ်အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် ၜေတ်လုပ်ကၠုၚ်မံၚ် ပ္ဍဲတိဍာ်ထိၚ်ဒဝ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံ အဆက်က်ရ။

ပ္ဍဲအကာဲအရာဏံဂှ် နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဟွံပါလုပ်ကၠုၚ်ပ္ဍဲပရေၚ်ပၠန်ဂတးတုဲ မ္ၚးနူဆက်သဳကၠဳမံၚ်ကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ကဵုပွစဵုဒၞါ လ္တူညးဍုၚ်ကွာန်မန် ဒးဘဲပၞာန်တံ ဟွံမာန်ဂှ်ရ ပရေၚ်ထံက်ဂလာန်ညးဍုၚ်ကွာန်မန် ပ္ဍဲဒေသတံ ယအ်စှ်ေကၠုၚ်ရဂှ် ညးလ္ၚတ်ပရေၚ်ဂကူမန်မွဲတၠ သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

“ဗွဲတၟေၚ် ညးဍုၚ်ကွာန်မန်ထံက်မံၚ်ဂလာန်ကဵုညးတံဂှ်လေဝ် လၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ပရေၚ်ထံက်ဂလာန်ယအ်စှ်ေကၠုၚ်ယျ။ အလဵုသ္ဂောံဟီုအလဵုဂွံရောဟီုတှ်ေ ပ္ဍဲ ကွာန်မန်တံမံၚ်တန်တဴမံၚ်တံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ပေါဲဗ္တိုက်တှ်ေ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မုလေဝ်ကၠောန်ကဵုဟွံမာန်ပုဟ်။ ကၠောန်ကဵုမာန်အိုတ်ကၞောတ်ဂှ် ပလံၚ်လိက်ဇရေၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဏောၚ်။ တုဲပၠန် ကဵုဒါန်ကုညးဒဒိုက်ပါဲဒဴဘဲပၞာန်တံဏောၚ် ၜိုတ်ဏံရ ကၠောန်ကဵုမာန်။ မုပွစဵုဒၞါ မုပရေၚ်ဂီုကၠီုလေဝ် ကၠောန်ကဵုဟွံမာန်ပုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ကဵုဓရ်ပတှ်ေညးဍုၚ်ကွာန်မန် လ္တူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံ ယအ်စှ်ေကၠုၚ်ကွေံကွေံရ။ ဗွဲကြဴဏံလေဝ် စို်ပကၠုၚ်အကာဲအရာ ပွပူဗိုၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်မန် ထံက်မံၚ်ဂလာန်ကုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံ သာတုဲအောန်ကၠုၚ်မာန်မံၚ်ရ” ဂှ် ညးသ္ဂးရ။

မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲဗ္ဒါဲပွဳူ တိဍာ်ထိၚ်ဒဝ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံဂှ် ဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် (KNU)၊ ဒပ်စဵုဒၞါညးဍုၚ်ကွာန် (PDF)ကဵု ဂကောံဒပ်ပံၚ်ကောံတံ ကၠောန်သ္ပမံၚ် ပရေၚ်ထိၚ်ဒဝ် သ္ကုတ်ဂၠံၚ် မတ်မလီု-ရေဝ်-ထဝါဲရ။

ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ်လေဝ် အပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ် ဒၞါဲဒတန် ဌာန်ဂအုပ်ဗဟဵုဗော်ဍုၚ်မန်တိၟ မၞုံတန်တဴတံဂှ် ပရေၚ်ပန်ပှော် အကြာဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံကဵု KNUမပါလုပ် ဂကောံဒပ်ပံၚ်ကောံစဵုဒၞါဒေသတံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မံၚ်အဆက်က်ရ။

ပ္ဍဲပရေၚ်ပန်ပှော်ဏံ ဟိုတ်နူပရေၚ်ဗ္တိုက်ရီုကဵုတရဴကျာ ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံတုဲ ပ္ဍဲကွာန်မန် ကောန်အရာပ်သ္ပဒတဴမံၚ်လ္ၚဵုတံ ပရေၚ်ညးဒေသဇီုကပိုက်ချိုတ်တံ နွံမံၚ်တုဲ ဟိုတ်နူပွပန်ပှော်လွဟ်ဇၞော်ဒပ်ပၞာန်တံတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်မန်တံ ဇီုကပိုက်ချိုတ်မံၚ်တံလေဝ် နွံမံၚ်ရ။

ညးဗြဴ ညးဒေသမွန်မွဲတၠဂှ်တှ်ေ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန်မန်သာမညမွဲဂှ် ဒးဗက်လက်ကရဴ ပရေၚ်အာက္ဍိုပ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိမဒှ်တုဲ အကာဲအရာလၟုဟ်ဏံဂှ်တှ်ေ လ္တူနူပတှ်ေ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ဒှ်မံၚ်အကာဲအရာ ဒးစဵုဒၞါမံၚ်ဇကုဇကုရဂှ် သ္ဂးရ။

” ကၠာတေံဂှ် ဍေံတံဂှ် ဟွံဆေၚ်ကဵုပိုဲပုဟ်။ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ မံၚ်ၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ်အိုတ်ညိ။ ဣဏံဂှ် ဒှ်ပြဿနာ ဍေံတံရေၚ်သ္ကအ်(ဗၟာ)ရ။ အရေဝ်ဟီုမံၚ်တံဂှ်တှ်ေ လၟုဟ်ဂှ် ဟွံသေၚ်မံၚ်လးလးရပုဟ်။ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ညာတ်တွဵုရ။ ချိုတ်ပၠိုတ်ဂှ်တှ်ေ ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဖေက်တုဲ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန်သာမညတံဂှ် ညးတံ ဗီုလဵုသ္ဂောံဟီု၊ ဗီုလဵုသ္ဂောံသ္ပဂှ် ဟွံတီတုဲ ဒးဗက်လ္ပာ်ပရေၚ်အာက္ဍိုပ်တံနွံရ။ ဇေတ်တ်ဂှ် ယဝ်ရ အာကဆော်ထောံပ္ဍဲစိုတ်တေံညိတှ်ေ အရာတိတ်ကၠုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တံနွံဂှ် အဲပတှ်ေစှ်ေစိုတ်ရ။ ဂှ်တှ်ေ လ္တူနူပတှ်ေညးတံ(ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ)ဂှ် ဒှ်မံၚ်အကာဲအရာ ဒးစဵုဒၞါမံၚ် ဇကုဇကုရ။ ကံကုသိုလ်ဇကု ဇကုဖန်ဖက်ကေတ်ဟီုတှ်ေ ညံၚ်ဇကုဟွံဂွံချိုတ်၊ ညံၚ်သ္ဂောံဂီုကၠီုဂှ် ဒှ်မံၚ်အကာဲအရာ ဒးစဵုဒၞါမံၚ်ရ” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ်တှ်ေ ဟိုတ်နူပရေၚ်ပန်ပှော်ဒပ်ပၞာန်တုဲ လ္တူပရေၚ်ကောန်အရာပ်ဒးချိုတ်လဝ်တံဂှ် သွက်သ္ဂောံကဵု ပရေၚ်ကေတ်လျိုၚ်ဒုၚ်လျိုၚ်ဂှ် အာတ်မိက်လဝ် ကံၚ်ဇြဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵု ဂအုပ်ဌာန်ပၞာန်ရးဒိုဟ်အဂၞဲဂှ် ကီုလေဝ် နူလ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ လ္တူနူသြန်လေဲတုဲ ကၠောန်သ္ပကဵုမာန်ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် ညးဒေသတံ သ္ဂးအိုတ်ရ။

ကောန်ဂကောံ ကံၚ်ဇြဳဖက်ဒရာဍုၚ်မန်(MSFC) နာဲထဝ်ရတ်ဂှ်လေဝ် ပရေၚ်ထံက်ဂလာန်ညးဍုၚ်ကွာန် လ္တူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံ ယအ်စှ်ေကၠုၚ်ကီုလေဝ် ပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗော်တံ ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မာန်မ္ဂး ကလေၚ်ဂွံကၠုၚ် ပရေၚ်ထံက်ဂလာန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံပၠန်ဏောၚ်ဂှ် သ္ဂးရ။

“ဇြဟတ်ထံက်ဂလာန်ပူဗိုၚ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကၠာတေံဂှ် ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ဒဵုအခိၚ်တ္ၚဲဏံ ယအ်စှ်ေကၠုၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်မံၚ်ရ။ ဆ္ဂး နကဵုပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိမွဲဂှ် ပြံၚ်သၠာဲမာန်မ္ဂး ကလေၚ်ဂွံကၠုၚ် ပရေၚ်ထံက်ဂလာန် ညးဍုၚ်ကွာန်တံပၠန်ဏောၚ်ဂှ် ပတှ်ေစှ်ေစိုတ်ရ” သာ်ဝွံ ညးထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

ဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲဟံသာဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက်ထပိုတ်ရိုဟ်ကၞက်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဂှ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် EAOတံသီုဖအိုတ်ပါလုပ်မ္ဂး ဇကုတံလေဝ် ပါလုပ်အာကီုဏောၚ်ဂှ် တုဲကၠုၚ်ဂိတုဂျောန်ဂှ် ဟီုသှ်လဝ် အေန်တာဗျူ ကုဌာန်ပရိုၚ်ဗၠးၜးမန်ရ။

ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ပေါဲသဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ကော်ဘိက်လဝ်ဂှ် အကြာညးဍုၚ်ကွာန်မန်တံ ဒစဵုဒစးမံၚ်ဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ်တှ်ေ နမွဲဂကောံဓဝ်ကီု၊ နကဵုဂကောံတံကီုဂှ် တိုန်စိုပ်သဳကၠဳလဝ်ကုကံၚ်ဇြဳပၞာန် စဵုကဵု ၆ဝါရ။

ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် ပ္ဍဲလက်ထက်အလဵုသဳNLD ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ သ္ကိုပ်သ္ကဂှ် ဒှ်ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲဒေါံပန်ပှော် အလုံဍုၚ်မွဲ (NCA)မွဲဂကောံရ။

ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်

ဗီု-MOI