မတ်မလီု၊ နဝ်ဝေမ်ဗာ (၅)
ထၜိုတ်ရဝ်ဗာ တိတ်နူတွဵုရးဍုၚ်မန်တံဝွံ ဟိုတ်နူပေါဲဗ္တိုက် က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲရးသေံသၟဝ်ကျာဂှ်တုဲ သၟာဗၞိက်ပယျဵုတံ ဟွံရာန်ရဂှ်တုဲ ဒးဂဗဒၟံၚ်ကဵု ၚုဟ်နှေန်စှ်ေဒၟံၚ်အဆက်က်ရောၚ်ဂှ် တၠကမၠောန်ရဝ်ဗာတံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ပ္ဍဲကဵုရးသေံသၟဝ်ကျာ မဒှ်ဒၞါဲဗြိုဟ် ပရေၚ်ကူသာန်သွံရာန်ဗၞိက်ကြုက်−ဗၟာဂှ် စနူဂိတုအံက်တဝ်ဗာ ၂၇ တုဲကၠုၚ်တေံတုဲ အကြာဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဂကောံဒပ်ရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် ပေါဲဗ္တိုက်တံ သ္ကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ ပရေၚ်ကူသာန်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵုတံ ဒေါအ်ဒေၚ်အာလဝ်ရ။
ဟိုတ်နူပရေၚ်ကူသာန်သွံရာန်ဗၞိက် ဒေါအ်ဒေၚ်အာဂှ်ရ နကဵုဗ္ၜတ်ဍုၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဗွဝ်ဖျာထၜိုတ် တွဵုရးဍုၚ်မန် ထၜိုတ်တိတ်ဒၟံၚ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ဂှ်လေဝ် ထၜိုတ်မွဲပံၚ်ဂှ် နူကဵု ၁၈၀၀ ဒ္ကေဝ် ၚုဟ်စှ်ေအာ စဵုကဵု ၁၅၀၀ ဒ္ကေဝ်ရ။
တၠကမၠောန်ထၜိုတ်မွဲတၠဂှ် ဟိုတ်နူပေါဲဗ္တိုက်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဂၠံၚ်တရဴသွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵု မပလံၚ်ပ္တိုန်သွံတြးဒၟံၚ်ထၜိုတ်အဓိကဂှ် ကၟာတ်အာအိုတ်ဂှ်ကီု၊ လ္ပာ်ကြုက်တံ ဟွံရာန်ကၠုၚ် ထၜိုတ်တံဂှ်ကီုဂှ်ရ ၚုဟ်စှ်ေကၠုၚ် အဆက်က်ဂှ် ဟီုရ။
“ထၜိုတ်ဂှ်တှ်ေ ဂၠံၚ်ပလံၚ်ဗၞိက်တံဂှ် ကၟာတ်အာအိုတ်တုဲ မၞိဟ်ရာန်ဂှ် ဟွံမွဲပုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ၚုဟ်စှ်ေတုဲ ကြုက်ဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်ဟွံဂွံပုဟ်။ သေံလေဝ် လုပ်ဟွံဂွံပုဟ်။ ဒှ်ဒၟံၚ်ဗီုဏံ။ ဂၠံၚ်တံဏံဂှ် ကၟာတ်အာအိုတ်ယျလေဝ်။ ဂၠံၚ်တရဴကြုက် မပလံၚ်ဒၟံၚ်အဓိက ဂၠံၚ်မူဇြေဝ်ဂှ်လေဝ် ကၟာတ်အာအိုတ်ယျ။ ဂၠံၚ်ပလံၚ်ဒၟံၚ်သေံတံဂှ်လေဝ် ကၟာတ်အာတုဲ ပိုယ်တံ ပ္တိတ်သွဟ်ဟွံဂွံပုဟ်။ ဍာံဍာံဂှ် အခိၚ်ဏံ ၚုဟ်ဂၠးတိဂှ်လေဝ် ၜိုန်ရဒှ်ဒၟံၚ်လ္ပာ်တိုန်ညိညကီုလေဝ် အခိၚ်ရဲရာန်ဟွံမွဲဂှ် ဂွံပ္တန်ၚုဟ်မွဲမွဲဂှ် ဟွံလောဲပုဟ်။ ယဝ်ရ ရဲရာန်တံ ကၠုၚ်ရာန်သာ်ဏံ ဟွံမာန်ပုဟ်ဟီုမ္ဂး ဗွဝ်ဖျာထၜိုတ်ဂှ်တှ်ေ တၚ်စၟဳဂှ် ဟွံမွဲစအှ်ေပုဟ်“ သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
တွဵုရးဍုၚ်မန်ဝွံ ထၜိုတ်တိတ်ကၠုၚ်တံဂှ် ပလံၚ်ပ္တိုန်သွံတြးဒၟံၚ် ကုဍုၚ်ကြုက် နူကဵုဂၠၚ်တရဴသွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵုတံ အဓိကဂှ်တုဲ အခါလၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ဟိုတ်နူပေါဲဗ္တိုက်ဂမၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံပလံၚ်ပ္တိုန်ထၜိုတ်ဂှ် ဒးဂဗဒၟံၚ်အခက်အိုတ်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ် တၠကမၠောန်ထၜိုတ်လ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံပလံၚ်ပ္တိုန် ထၜိုတ်ရဝ်ဗာ နူကဵုဂၠံၚ်ဍာ်ဂှ် ပ္တိတ်ကၠုၚ်ဇြဟတ်တံ နွံဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဒၟါနူခရိတ်အိုတ်ဇၞော်သၠုၚ်ကီု သီုကဵုတရဴလအ်လတံတုဲ ဒးဂဗဒၟံၚ် အခက်အိုတ်ရ။
တၠကမၠောန်ထၜိုတ်မွဲတၠပၠန်ဂှ်လေဝ် အခိၚ်ခရိတ်ကၠောန်ပ္တိတ်တံအိုတ်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူၚုဟ်ထၜိုတ်တံ ထပ်စှ်ေကၠုၚ်ပၠန်ဂှ်ရ ဒမြိပ်ထၜိုတ်တိတ်တံလေဝ် စှ်ေကၠုၚ်မာန်ဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ဂၠံၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵုတံဂှ် ကၟာတ်အာတုဲ ဂၠံၚ်မာန္တလေဝ်−မူဇြေဝ်လေဝ် ကၟာတ်ထောံလဝ်ဂှ်ရ ဒးချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ် နကဵုဒစးဒုၚ်တုဲ ဗ္ကန်ကေတ်လဝ်တံဂှ်ရ။ ညအ်ရဂှ် မၞိဟ်ရာန်ဂှ်ဟွံမွဲ၊ သွံဂှ်ဟွံဂွံ ၚုဟ်တံဂှ် စှ်ေကၠုၚ်ဒၟံၚ်သိုက်က်။ ယဝ်ရ ၚုဟ်တံဂှ် ထပ်စှ်ေပၠန်ဟီုမ္ဂး ကပေါတ်တမ်တံဂှ် ၚုဟ်က္ဍၚ်၊ ကောန်ကလောန်တံဂှ် ၚုဟ်က္ဍၚ်အိုတ်ရ။ တုဲပၠန် ကပေါတ်မဆက်စပ်ကဵု ကၠအ်ထၜိုတ်တံသီုဖအိုတ်ဂှ် ၚုဟ်က္ဍၚ်ဒၟံၚ်ကွေံကွေံတုဲ ၚုဟ်ဏံဂှ် ထပ်စှ်ေအာဏောၚ်ဟီုမ္ဂး ဒမြိပ်ထၜိုတ်တိတ်ဂှ် ၜိုတ်ကဝက်ပြၚ် ထပ်စှ်ေအာဏောၚ်ဂှ် ထေၚ်ကေတ်ရ“ သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
တၠကမၠောန်ထၜိုတ်ရဝ်ဗာမွဲတၠဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုရာသဳထၜိုတ်စသၞာံဏံရဂှ် သၟာကမၠောန်စိုန်သ္ကီုတံ အောန်စှ်ေကၠုၚ်ကီု၊ အခိၚ်ဒးဂဗဒၟံၚ် ကုၚုဟ်ကပေါတ်တမ်တံက္ဍၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူပေါဲဗ္တိုက်ဂမၠိုၚ်တုဲ ထပ်တုဲဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် ကုပြသၞာ ရဲရာန်ထၜိုတ်ဟွံမွဲတံရောၚ် မဒှ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကၠအ်ထၜိုတ် မၞုံအပ္ဍဲတွဵုရးတံဂှ်လေဝ် မ္ၚးနူကဵုပေါဲဗ္တိုက်အပ္ဍဲဒေသတံဂှ် သီုကဵုတိဍာ်ဟွံညိၚ်ဝတ်တံဂှ်တုဲ ကၠအ်ထၜိုတ်ခွါတ် မွဲကိုဋ်ဨကပြၚ် ဒးဒေါအ်ဇူလဝ် ကမၠောန်အိုတ်ဂှ် ဂွံတီကေတ် အတိုၚ်ဂလာန် တၠကမၠောန်ထၜိုတ်တံရ။
တွဵုရးဍုၚ်မန်ဝွံ ဒှ်တွဵုရးတိဨက ၅ ကိုဋ်ပြၚ်မၞုံမွဲတုဲ လၟေၚ်သၞာံလျိုၚ်တာန်ထၜိုတ် မွဲကိုဋ်ပြၚ် တိတ်ဒၟံၚ်တုဲ နူကဵုကဏ္ဍထၜိုတ်ဂှ် ကလိဂွံဒၟံၚ်သြန်လုပ် ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် ဂၠိုၚ်ကဵုပြကောဋိကိုဋ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−TLT