နေဗျဳဒဝ်၊ ဒဳဇြေမ်ဗာ ၁၃
ကပေါတ်ဗၞိက်ဟွံလုပ်ကဵုသၞောဝ် မလုပ်စိုပ်ကၠုၚ် နူကဵုဍုၚ်ဇိုၚ်ဝုတ်ဒိုဟ်တံဂှ် သွက်ဂွံရပ်အာ သၠုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ်ပန်ဆဂှ် ဒုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်သီအဝဵု ဒုသ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞောန် သဵုဝေန် စၞောန်ကၠုၚ်လဝ် ကုဌာနမဆေၚ်စပ် နွံသၟဝ်တဲဂမၠိုၚ်ရ။
တုဲကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာ ၁၀ တေံ ပ္ဍဲကောံဓရီုပ္ညဳပ္ညပ်ကမၠောန် ကမ္မတဳက္ဍိုက်ပ် ဗ္တိုက်သရိုဟ်ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ် မကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲနေဗျဳဒဝ်ဂှ် ပ္ဍဲဒၞါဲစၟဳတ်ပကိတ်စရၚ်ဂွံဒုၚ်တဲ ဗၞိက်ပၠောပ်၊ ဗၞိက်ပ္တိတ် ဍုၚ်ဇိုၚ်ဝုတ်ဒိုဟ် ဍုၚ်မသွံရာန်ဒၟံၚ်ဗၞိက်တံဂှ် အတိုၚ်စရၚ်အၚ်ဍုၚ်ဇကုတံ သီုဗၞိက်ပၠောပ်၊ ဗၞိက်ပလံၚ်ပ္တိုန်တံဂှ်မ္ဂး အောန်ဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ်ဂှ်ရ ဂလိုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ်ပန်ဆတုဲ သွက်ဂွံရပ်စပ်ဂှ် ဟီုလဝ်ရ။
ဟိုတ်နူပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံဂှ်တုဲ ညးရာန်စသုၚ်တံကဵု တၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်အပ္ဍဲဍုၚ်တံ ဒးဂိဒၟံၚ်တၟာဂလိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံကေတ်အရေဝ် တာဒၞါအာ ကမၠောန်ဗ္တိုက်သရိုဟ် ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ ဗွဲမစိုပ်တရဴဂှ်လေဝ် ဟီုလဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တုဲ ဒးဆောံလေၚ်လဝ် သြန်အကံက်အခေါန်ကၟိန်ဍုၚ် သ္ဂောံဂွံတံ တၟာဂလိုၚ်တုဲ ဟိုတ်နူကမၠောန်ဗ္တိုက်သရိုဟ် ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံဂှ်တုဲလေဝ် ခရိတ်အိုတ်တံ ဒးနွံကၠုၚ်ဂှ် ဒုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ဂးရ။
တၠကမၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ်တှ်ေ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်လၟုဟ်ဏံ ဂွံရပ်ဒက်အာ ကပေါတ်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ လ္တူနူကဵုဏံပန်ဆဟီုဂှ် ဟိုတ်နူကံၚ်ဇြဳပၞာန် ထိၚ်ဒက်လဝ် တိဍာ်သီုဖအိုတ်ဟွံသေၚ်ဂှ်တုဲ ဒှ်ဟွံမာန်တုဲ ယဝ်ရရပ်စပ်အာ အပ္ဍဲဒေသညးတံဂှ်မ္ဂး ပါဲနူကဵုဇီုကပိုက်ဒး ကမၠောန်ဍောတ်တ်တံဂှ် ၚုဟ်ဗၞိက်တံလေဝ် တိုန်ကၠုၚ်ဏောၚ်ဂှ် ဟီုရ။
“ပယျဵုဂှ်တှ်ေ နကဵုညးတံ ဂွံကၟာတ်သီုဖအိုတ်ဟီုဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ပုဟ်လေဝ်၊ ဂၠံၚ်တံဂှ် ဟွံအောန်ပုဟ်လေဝ်။ တုဲပၠန် စၟအ်ဂၠံၚ်ဂှ် နူကဵုဒပ်တံ အုပ်ဓလီုလဝ်ဖအိုတ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဂၠံၚ် PDF တံ ထိၚ်လဝ်ဂှ်လေဝ် နွံ။ ဂၠံၚ် KNU တံ ထိၚ်ဒက်လဝ်ဂှ်လေဝ် နွံ။ DKBA တံ ထိၚ်လဝ်ဂှ်လေဝ် နွံ။ ဂၠံၚ် BGF တံ အုပ်ဓလီုလဝ်လေဝ် နွံ။ အရာမလုပ်ကၠုၚ် နူကဵုပယျဵု နကဵုနဲကဲနာနာသာ်တံဂှ် တာဒၞါအာမာန်ဏောၚ်ဂှ် ပိုယ်ဟွံထေၚ်ပုဟ်။ ဆ္ဂး ယဝ်ရကၠောန်အာအတိုၚ်ဏံမ္ဂး ကမၠောန်ဍောတ်တ်တံ တုဲတှ်ေ ၚုဟ်ဗၞိက်တံဂှ် တိုန်အာ ၜိုတ်ပိပန်ဆဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်လၟုဟ်ဝွံ ဟိုတ်နူထိၚ်ဒက်တိဍာ်ဟွံဂွံတုဲ ကပေါတ်ဗၞိက်နူဍုၚ်မွဲလ္ပာ်တေံဂှ် ကဵုပၠောပ်နူကဵုဂၠံၚ်ဍာ် ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်တုဲ ယဝ်ရပၠောပ်နူဂၠံၚ်ဍာ်မ္ဂး ကဵုကောန်တုၚ်နာတံဂှ် ဒးဗကန်ဂၠိုၚ်နူဓမ္မတာဏောၚ်တုဲ အခိၚ်လေဝ်လအ်ဂှ်ရ ဟွံဒှ်ကလောန်ပုဟ်ဂှ် ညးဆက်ဟီုရ။
တၠပညာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မွဲတၠဂှ်တှ်ေ နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်လၟုဟ် ကပေါတ်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ ဂးတုဲ ရပ်ဒက်ဒၟံၚ် စဵုကဵုသၟဝ်တံဂှ်ဝွံ ဒှ်ဟွံထေက်တုဲ ဟွံဗက်တမ်ရိုဟ်မလုပ်စိုပ်ကၠုၚ်တံဂှ်မွဲသာ် ရပ်ဒက်ဒၟံၚ်တၞုၚ်တၞးဍေံဂှ်ဝွံ ဒှ်ပြဝစှ်ေကဵုသၞောတ်ဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် ဟီုရ။
“အရာဏံဂှ်တှ်ေ စှ်ေဒဵုကဵုသၟဝ်တိတုဲ ကၠောန်ဟွံထေက်ပုဟ်လေဝ်၊ ဍာံဍာံဂှ် အကာဲအရာဂွံကၠောန်ဂှ်လေဝ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ဒးဂၠါဲတမ်ရိုဟ်ဍေံဏောၚ်။ တမ်ရိုဟ်ဍေံဂှ် မုရော၊ နူကဵုလဵု ဗီုလဵုလုပ်ကၠုၚ်ဂှ်ရော၊ တုဲပၠန် ဟိုတ်ပရူဂွံလုပ်ကၠုၚ်ဂှ်လေဝ် ဗီုဟီုလဝ်ကၠာတေံဂှ်ရဏောၚ်။ ဒုဟ်ဇကုဂှ်ဟွံညာတ် ညာတ်မံၚ်ဒုဟ်ညးတၞဟ်တုဲ ဗက်ရပ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်ဟွံထေက်ပုဟ်လေဝ်။ ဒးဟီုမ္ဂး ရဲသွံပရး စိုပ်ကၠုၚ်ဒဵုကဆံၚ်သၟဝ်ဏံဂှ်ကီု အရာတံဏံဂှ် လုပ်ကၠုၚ်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဟာ၊ ကၠတ်လုပ်ကၠုၚ်ဟာဟီုဂှ် ဍေံတံ ကဵုရဲသွံဒၟံၚ်တံ ထ္ၜးဒၟံၚ် ညံၚ်ရဴဂကောံမၞုံကဵုအဝဵုတံဂှ်ဟွံဂွံပုဟ်လေဝ်။ ညးတံဂှ်တှ်ေ ဆဵုကပေါတ်ဏံ၊ ဂွံၚုဟ်ဏံတုဲ ပြေပြံၚ်ကဵုညးတံမ္ဂး မုဟီုဟီုရ ရာန်တုဲ ကလေၚ်တြး ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာဏောၚ်။ အေ ဂှ်တှ်ေ ဟွံဗက်တမ်ရိုဟ်ဂှ်မွဲသာ် ကၠုၚ်ကုတ်ထပိုတ်ဒၟံၚ်တၞာၚ်ဗာၚ်ဍေံသၟးဂှ် ဗီုလဵုမှဟွံဒှ်ကလောန်စှ်ေကဵုသၞောတ်ပုဟ်ဂှ် ညာတ်ကေတ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် စနူကဵုဗၞိက်စၞစသုၚ်သ္ဇိုၚ် မ္ဒးရပ်စပ်ဒၟံၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်တံဒှ်တမ် ကပေါတ်နွံပၟိက်တံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်ဟွံမာန်တုဲ ရပ်ဒက်ဒၟံၚ်လၟုဟ်ဂှ်ဝွံ ကၠောန်ဒၟံၚ်ညံၚ်ၚုဟ်ဖျာဂွံတိုန်ဏောၚ်တုဲ မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် သွက်ၚုဟ်ဗၞိက်ဂွံစှ်ေဂးတုဲ ဒက်ပ္တန်ကမ္မတဳတုဲ ကၠောန်ၜိုတ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ၚုဟ်ဟွံစှ်ဂှ်ေဝွံ အရာတံဏံလေဝ် ပါလုပ်ဂှ် ညးဆက်ဟီုရ။
ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်တှ်ေ ကပေါတ်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်ဂးတုဲ ကပေါတ်ဗၞိက်ဗက်ရပ်ဒက်ဒၟံၚ် ကြပ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ဝွံ ကဵုကၠုၚ်သြန် ကုသၞေဟ်ကၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံ အဆံၚ်ၚ်တုဲ လုပ်စိုပ်ကၠုၚ်ဂှ်ရ ဟွံကေတ်အရေဝ် ကုညးမစလာပ်ဗက်စအဂတိတံဂှ်မွဲသာ် ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ ကၠေံအာဟွံသေၚ်ပုဟ်ဂှ် တၠကမၠောန်ဂမၠိုၚ် ဟီုရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ်ပၠန် ဒုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်သီအဝဵုဂှ်တှ်ေ လက္ကရဴပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်ဏံဂှ် ကိစ္စကဵုကေတ်လာဘ်တံလေဝ် နွံတုဲ အစောံစရာဲ ကေုာံ ဂုဏ်သိက္ခာ သ္ဇိုၚ်ဝန်တံလေဝ် စှ်ေကၠုၚ်တုဲ ဒးကၠုၚ်သီုကဵုဒ္ဂေတ်ပဋိပတ်၊ သီုစိုတ်ဓာတ်တုဲ က္တဵုဗဒှ်ကဵုပရေၚ်ဇီုကပိုက် သီုတမ်ရိုဟ်မၞိဟ်တံဂှ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တုဲ ဇီုကပိုက်ကဵု ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တောတက် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကၟိန်ဍုၚ်သၟးဟွံက သွက်ပရေၚ်ဖောအ်ဗြေဝ်တောတက်ကၟိန်ဍုၚ် အခေါန်ဖလှာထေက်ကဵုဂွံဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုအခေါန်ကမၠောန်သွံရာန်ဗၞိက်၊ အခေါၚ်သြန်လုပ်၊ အခေါန်ဗၞိက်တၟေၚ်တံဂှ် ဒးဆောံလေၚ်ဒးဂိဒၟံၚ်တုဲ သီုက္တဵုဗဒှ်ကဵု ညံၚ် GDP ကၟိန်ဍုၚ် ဂွံစှ်ေကၠုၚ်ဂှ်ဏောၚ်ဂှ် ဟီုရ။
အတိုၚ်ဂလာန် ဒုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်သီအဝဵုဂှ်မ္ဂး ရပ်ဂွံကပေါတ်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်ဂှ်တှ်ေ နူသၞာံ ၂၀၂၂ ဂိတုဂျာန္နဝါရဳ စဵုကဵုသၞာံ ၂၀၂၄ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာဂှ် ဂဗုတ်အပံၚ် (၁၇၀၀၀) ပြၚ် နွံတုဲ ၚုဟ်မးချိၚ်ခယျဂှ်တှ်ေ ၃၇၉ ဗဳလျာန်ဒ္ကေဝ်ပြၚ် ရပ်ဂွံလဝ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ISP-Myanmar ဂှ်တှ်ေ အပ္ဍဲကာလပၞာန်သီအဝဵုဏံ ဗ္ဒိုပ်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵုမလုပ်သၞောဝ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ EAOs တံ မထိၚ်ဒက်လဝ်တံ ဒေါအ်ဒေၚ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် အပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂါတ်တုဲကၠုၚ်တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဝွံ သွံရာန်ဗွဲမလုပ်သၞောဝ်ဂွံကီုလေဝ် အခိၚ်ကာလလၟုဟ်ဏံ ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ဟွံလုပ်သၞောဝ်တံ သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက်ပယျဵုဂှ် ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် ဟွံလုပ်သၞောဝ်ဂှ် ၈၀ တၟံကၠံ၊ ပရေၚ်သွံရာန်ဗၞိက် မလုပ်သၞောဝ်ဂှ် ၜိုတ် ၂၀ တၟံကၠံရနွံဂှ် ISP-Myanmar ချိၚ်ခယျလဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−MOI