ဝါယှေန်တာန်၊ ဒဳဇြေမ်ဗာ ၂၅
သမ္မတအမေရိကာန် ဂျဵုဗိုၚ်ဒေန်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုကောန်ထံၚ်ဒးလဝ်ဒဏ်ဂစိုတ် မဒးဒုၚ်ဖျေံစၟတ်လဝ်ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ် ၃၇ တၠဂှ် ပြံၚ်လှာဲကၠေံ နဒဒှ်ဒဏ်ထံၚ်မွဲအာယုက် ဟၟဲကဵုအခေါၚ်အာတ်ဒုၚ်ဂုန်တံဂှ်တုဲ ဖအောန်ဖျေံလဝ်ကဵုဒုဟ်ဒဏ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုသမ္မတဗိုၚ်ဒေန် ဖအောန်ဖျေံကဵုဒုဟ်ဒဏ်ဂှ် ကောန်ထံၚ်ဟွံပါလုပ်ပိတၠဂှ်တှ်ေ ညးဖံက်ထ္ကးဗုမ် ပ္ဍဲပေါဲဂြိပ်မာရတောန် ဗဝ်သတောန်ဂှ်ကဵု မၞိဟ်တြုံ ပြိုက်ဂစိုတ်လဝ် ဂကူဂျူညးမသ္ပဝတ်တံဂှ် ပါလုပ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုတၚ်လလောၚ်တြးဂှ်တှ်ေ သမ္မတဗိုၚ်ဒေန်ဂှ် နကဵုညးတံ ဒးဒေါအ်ဒေၚ်အာ ပရေၚ်ရပ်စပ်စကာဒဏ်ဂစိုတ် ကဆံၚ်ဖေဝ်ဒရာဂှ်ဏောၚ်ဂှ် ဒဒှ်ရသာပတှ်ေကၠုၚ် နူကၠာတေံဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဖအောန်ဖျေံကဵုဒုဟ်ဒဏ်သာ်ဏံဂှ် ကောန်ထံၚ် ၂၀၀၀ ပြၚ် နူကဵုသၞာဲဒဴတွဵုရးဂမၠိုၚ် မဖျေံလဝ်ဒဏ်ဂစိုတ်တံဂှ် ဟွံပါလုပ်လဝ်ရ။
သမ္မတရဳပါပလေတ်ကာန် ဒဝ်နေဝ်ထြာပ် မစိုပ်ကၠုၚ်သ္ၚိဗု အပ္ဍဲဂိတုဂျာန္နဝါရဳကၠုၚ်စိုပ်ဏံဂှ်တှ်ေ အပ္ဍဲအာယုက်သမ္မတညး တုဲကၠုၚ်တေံဂှ် ဒှ်ညးစကၠုၚ်လဝ် ပရေၚ်ကဵုဒဏ်ဂစိုတ်ကဆံၚ်ဖေဝ်ဒရာဏံဂှ်ရ။
သမ္မတဗိုၚ်ဒေန်ဂှ်တှ်ေ နကဵုအမိၚ်သမ္မတဂှ် လလောၚ်ပ္တိတ်ကဵုလဝ် အခေါၚ်ဗၠးနူဒုဟ်ဒဏ် ၃၀ တုဲ ဖအောန်ဖျေံကဵုလဝ် ဒုဟ်ဒဏ်ကောန်ထံၚ် ၁၅၀၀ ပြၚ်ရ။
မၞိဟ် မပါလုပ်ပ္ဍဲညးဒးဒုၚ်ဖအောန်ဖျေံကဵုဒုဟ်ဒဏ်တံဂှ် ကောန်ထံၚ် မကလိလောန်ဂစိုတ်လဝ် ကောန်ထံၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ၉ တၠ၊ အပ္ဍဲပရေၚ်ပၠံၚ်ၜးတိုက်သြန်တံဂှ် ညးကလိလောန်ဂစိုတ်လဝ်မၞိဟ်ဂှ် ၄ တၠ ကေုာံ မၞိဟ်ဂစိုတ်လဝ် ပၟၚ်တြၚ်ထံၚ်မွဲတၠတံ ပါလုပ်ရ။
သၞာဲဒဴဗၠာဲသၟိၚ် တွဵုရးနျူအဝ်လာန် မၞုံယၟုလာန်ဒါဗေတ် က္ဍိုက်လဝ်က္ဍိုပ်ဂိုန်ဂဥုဲၜူမာဲ ကရောံသၞာဲဒဴဂမၠိုၚ်ဂှ်လေဝ် ပါလုပ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုမၞိဟ် သမ္မတဗိုၚ်ဒေန် မဖအောန်ဖျေံလဝ်ကဵုဒုဟ်ဒဏ်တံဂှ်ရ။
ကြဴနူတၚ်လလောၚ်တြး သမ္မတ တိတ်ကၠုၚ်သာ်ဏံတုဲဂှ် ဗေလဳအေဝ်လာန် ဒးကၠုၚ်ထံၚ် နကဵုဒဏ်ဂစိုတ်ဖေဝ်ဒရာ ပွိုၚ် ၂၇ သၞာံဂှ်တှ်ေ ဒဒှ်ရစိုတ်သက်သာတိုန်တၟာဂလိုၚ်ဂှ် ဟီုလဝ်ရ။
အေဝ်လာန်ဝွံ သၞာံ ၁၉၉၇ တေံ အပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ပၠံၚ်ၜးတိုက်သြန် ပ္ဍဲတွဵုရးမေတ်ဇူရဳဂှ် နကဵုဂဗုတ်ဂစိုတ်လဝ် ပၟၚ်တြၚ်ဂီုကၠီုဂှ် ဒးဒုၚ်ဖျေံလဝ်ဒဏ်ဂစိုတ်ကီုလေဝ် ညးဝွံ ဒဒှ်ရဒုဟ်ဟွံမွဲဂှ် ဟီုဂးဒၟံၚ်လၟိုန်ရ။
ဆ္ဂး ဂြောဝ်ဂတာ ညးဒးဒုၚ်ဂစိုတ်လဝ်တံဂှ်တှ်ေ ဟိုတ်နူဖအောန်ဖျေံကဵုဒုဟ်ဒဏ် ကုရဲဂစိုတ်မၞိဟ်တံသာ်ဏံဂှ်တုဲ ဒဒှ်ရစိုတ်ဟွံခိုဟ်ဂှ် ဟီုဂးဒၟံၚ်အိုတ်ရ။
သမ္မတဗိုၚ်ဒေန်ဝွံ စန်ဒက်ကၠုၚ်လဝ်မာဲ နဒဒှ်ညးဒစဵုဒစး ပရေၚ်ကဵုဒဏ်ဂစိုတ်ဂှ်တုဲ အခိၚ်ညးဒှ်ကၠုၚ်သမ္မတဂှ် စပ်ကဵုဌာနဝန်ဇၞော်သၞောဝ်ဓဝ် ရပ်စပ်ကၠုၚ်ဒဏ်ဂစိုတ်တံဂှ်တုဲ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် လိက်တၚ်တုပ်စိုတ်မွဲရ။
ကြဴနူသၞာံ ၂၀၀၃ တုဲဂှ် ပ္ဍဲအမေရိကာန် ပ္ဍဲကဵုကောန်ထံၚ် ဒးဒုၚ်ကဵုဒဏ်ဂစိုတ် ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်လဝ် ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ဟွံမွဲတုဲ ကြဴနူဒဝ်နေဝ်ထြာပ် ဒှ်ကၠုၚ်သမ္မတတုဲဂှ် ကလေၚ်စကၠုၚ်လဝ် ပရေၚ်ကဵုဒဏ်ဂစိုတ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၀ ဂိတုဂျူလာၚ်ဂှ်ရ။
Ref:BBC