မတ်မလီု၊ ဂျာန္နဝါရဳ ၃၀
ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန် ကရောံတိဗိလာတ် အရပ်စပ်ကမၠောန်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံတံ ပိုတ်အိုတ်ကၠုၚ်ဂှ် ၚုဟ်ဂှ်လေဝ် သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ကဵုဆတုဲ ကမၠောန်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံဗွဲမဂၠိုၚ် ဒးဒေါအ်ဇူကၠုၚ်ယျဂှ် တၠကမၠောန်ဂမၠိုၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
တိဗိလာတ် အရပ်စပ်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံတံဂှ်ဝွံ စနူဂိတုဂျာန္နဝါရဳ သတ္တာဟဒုတိယတုဲ လုပ်စိုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲတွဵုရးအောန်စှ်ေကၠုၚ်တီတီတုဲဂှ် က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် စဵုကဵုကပေါတ်ဗၞိက်ပိုတ်အာရ။
ကရောံတိဗိလာတ် ပိုတ်အိုတ်ကၠုၚ်ဂှ် ၚုဟ်တိဗိလာတ်ဂှ်လေဝ် နူ ၁၈၀၀၀ ဒ္ကေဝ်ဂှ် သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵု ၃၅၀၀၀ ဒ္ကေဝ်တုဲ ၜိုတ်ကေတ်ဂှ်လေဝ် ရာန်ဟွံဂွံ ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာဏံရ။
တၠကမၠောန်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံမွဲတၠဂှ်တှ်ေ ဟိုတ်နူတိဗိလာတ် ပိုတ်ကၠုၚ်ဂှ်တုဲ စနူကဵုကမၠောန်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံဇၞော်ဇၞော်တံဒှ်တမ် ဒးဒေါအ်ဇူကၠုၚ်ကမၠောန်ဂှ် ဟီုရ။
“ကမၠောန်ဒေါအ်အာတုဲ ကမ္ပဏဳပရေၚ်သိုၚ်ခၞံတံဂှ် ဒးဒုၚ်ပ္တိုန်လ္တူလာၚ်။ မုဒှ်ရောဟီုတှ်ေ ယၟုလီုရ။ လၟုဟ်တှ်ေ ကမ္ပဏဳယၟုနွံနွံတံရဂှ် ဒးဒေါအ်အာကမၠောန် ဟွံအောန်ပုဟ်။ ပိုယ်တံဂှ်တှ်ေ သွံပ္တိတ်အာ ပံၚ်အာတုဲ ဒးကၠောန်ဒၟံၚ်ရ။ လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဗီုပြၚ်ဏံ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
တိဗိလာတ်ပိုတ်အိုတ်ဂှ်တှ်ေ ဟိုတ်ဒၟါနူတၟအ်ဂျဝ်ဒါန်၊ ကပေါတ်ဒမျိုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ် မဒးရပ်စပ် အပ္ဍဲပရေၚ်ပ္တိတ်တိဗိလာတ်တံ ပိုတ်အိုတ်ကၠုၚ်ဂှ်ကီု၊ ပ္ဍဲရုၚ်စက်တိဗိလာတ်တံဂှ် ဟိုတ်နူပရေၚ်ကၠောန်ပ္တိတ်တံ စှ်ေကၠုၚ်ကဵု ဟိုတ်နူအခက်အခုဲပရေၚ်ပလံၚ်ဗစိုပ်တံဂှ်ရောၚ် တၠကမၠောန်ဂမၠိုၚ် ဟီုရ။
ကရောံတိဗိလာတ် ပိုတ်အိုတ်ကၠုၚ်ဂှ် ဗီုကၠာတေံလေဝ် တိဗိလာတ်လုပ်စိုပ်ကၠုၚ်ဟွံမွဲဏီဂှ်တုဲ ဒးသွံတြးကဵုဒၟံၚ် နကဵုအရၚ်ဂှ် ညးတာလျိုၚ်ဆေၚ်သွံကပေါတ်သိုၚ်ခၞံမွဲတၠ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“တိဗိလာတ် ဂွံကလေၚ်လုပ်ဗီုကၠာတေံဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ဂွံဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် ဟွံမွဲဏီပုဟ်။ ကပေါတ်ဂှ်တှ်ေ တိတ်ဒၟံၚ်ယျဂှ် ဟီုဒၟံၚ်ရ။ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ပါ်ပရအ်တုဲ ကလေၚ်ပါ်ကဵုဆေၚ်ဖျာတံ။ ဟိုတ်နူပါ်ကဵုဒၟံၚ်ဂှ်တုဲ အဏံလေဝ် ဂၠိုၚ်ၚ်ဂှ်ဟွံမွဲပုဟ်။ ဍေံတံဂှ် တ္ၚဲဏံပလံၚ်ဏောၚ်။ ပလံၚ်တုဲတှ်ေ ဂွံပိပန်တ္ၚဲမှ ပလံၚ်မွဲဖ္ဍိုက်။ ဗီုကၠာတေံဂှ် ဟွံဂွံဏီပုဟ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
တိဗိလာတ်အရပ်စပ်သွက်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံတံဂှ်တှ်ေ ပါ်ပရအ်ကဵုအရၚ်တုဲ ဒးသွံတြးကဵုဒၟံၚ် ကမၠောန်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံဇၞော်ဇၞော်တံကဵု ဆေၚ်ဖျာ မဒစးဒုၚ်ဗ္ကန်လဝ်ကၠာတံဂှ်တုဲ မၞိဟ်ရာန်ကေတ်ပရး မၞိဟ်ရာန်အောန်န်တံဂှ်တှ်ေ သွံတြးကဵုဟွံမာန်ဏီပုဟ်ဂှ် သ္ဂးရ။
ကရောံတိဗိလာတ် ပိုတ်ကၠုၚ်ဂှ် ၜိုတ်နွံပၟိက် ဟိုတ်နူရာန်ကေတ်ဟွံဂွံဂှ်တုဲ နကဵုညးမကၠောန်ကမၠောန် အဇာဍောတ်၊ အဇာလဒေါဝ်ဂမၠိုၚ် ဒးဒေါအ်လဝ်ကမၠောန်ယာယဳနွံတုဲ ဟိုတ်နူၚုဟ်ဖျာထ္ပက်တိုန်ကၠုၚ်ဂှ်တုဲလေဝ် ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်လဝ်မုက်ကဵုပရေၚ်ကျဗြံရောၚ် ညးမကၠောန်ကမၠောန်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံတံ ဟီုရ။
ကမၠောန်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံတံ ဒးဒေါအ်ဇူကၠုၚ်တုဲ သၟာကမၠောန် မ္ဒးသ္ပပဓာန်ဒၟံၚ် လ္တူကဏ္ဍပရေၚ်သိုၚ်ခၞံတံ ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီ ဒးဒှ်အာကမၠောန်ကၟိတ်ဟွံမွဲရ။
တၠကမၠောန်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံမွဲတၠဂှ်တှ်ေ ပရေၚ်တိဗိလာတ်ပိုတ်အိုတ်ဏံဂှ် ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ် ယဝ်သောၚ်ကလးကဵုဟွံမာန်မ္ဂး ပရေၚ်ဇီုကပိုက်ဇၞော်ဇၞော် လ္တူကဏ္ဍပရေၚ်သိုၚ်ခၞံတံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−CJ