လ္ဂုၚ်၊ သေပ်တေမ်ဗာ (၃၀)
ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ အပ္ဍဲကာလဒပ်ပၞာန်သီအဝဵု ပွိုၚ်မွဲသၞာံဘာ်ပြၚ်ဂှ် အခေါၚ်အရာသ္ဇိုၚ် သၟာကမၠောန် မထေက်ကဵုဂွံတံဂှ် သုန်ဂြာံအာအိုတ်တုဲ ဒးဒုၚ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ဒၟံၚ်ဂှ် သၟာကမၠောန်တံ ကေုာံ ညးချဳဒရာၚ်ပရေၚ်သၟာကမၠောန်တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
အတိုၚ်ဂလာန် ညးချဳဒရာၚ်ပရေၚ်သၟာကမၠောန်တံဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲအခိၚ်ပၞာန်သီအဝဵုဂှ် မ္ၚးနူဟွံဂွံ အခေါၚ်အရာသ္ဇိုၚ်သၟာကမၠောန်တံ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဂှ် သီုကဵု ဒးဒုၚ်ဝးပ္ကဝ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်အရာမၞိဟ်တံရောၚ် သ္ဂးအိုတ်ရ။
အခိၚ်ကၠောန်ကမၠောန် သၟာကမၠောန်ပ္ဍဲရုၚ်ကမၠောန်တံဂှ် စၟတ်လဝ် မွဲတ္ၚဲ (၈) နာဍဳကီုလေဝ် လ္ပာ်တၠကမၠောန်တံဂှ် အာတ်ကၠေံ ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ကၠောန်ဟွံမာန်တံတုဲ စကာကၠုၚ်အတေၚ်အဓမ္မတံ၊ အခိၚ်အပဵု မဒးကၠောန်အခိၚ်ဗ္တံတံဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုၚုဟ်မွဲသာ် စကာဒၟံၚ်တံ နွံကၠုၚ်ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲအဒိုတ် တ္ၚဲကၟာတ်ရုၚ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံၚုဟ်မွဲသာ် ဒးစှ်ေကဵုဒၟံၚ်အခိၚ်အပဵုတုဲ ဒးဒုၚ်ဝးပ္ကဝ်ဒၟံၚ် အခေါၚ်အရာမၞိဟ်တံ မံက်က်ထေၚ်ၚ် ပြာပြာကတ်ကတ်ရဂှ် လျိုၚ်ဂအုပ်ဂကောံသမဂ္ဂ သၟာကမၠောန်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (FGWM) မွဲတၠ ဟီုရ။
“ကုသၞောဝ် တ္ၚဲကၟာတ်ကမၠောန် တ္ၚဲကေတ်အခေါၚ်တံဂှ်လေဝ် ဍေံတံ (တၠကမၠောန်) ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက် ရှ်ေသှ်ေအိုတ်ရ၊ ကမၠောန်လီုအာမွဲတ္ၚဲဗက် ၚုဟ်တ္ၚဲမှာန်၊ ကဆံၚ် A,B.C,D သၟာကမၠောန်တံ မဂွံလဝ် နူပွမစိုန်သ္ကီုတံဂှ်လေဝ် ဖျေံဒၟံၚ်တံ နွံရောၚ်၊ ဟွံကဵုလးလးဂှ်လေဝ် နွံ၊ အေဂှ်တှ်ေ သၟာကမၠောန်တံ အခေါၚ်အရာဍေံတံ ဒးဒုၚ်ဝးပ္ကဝ်ဒၟံၚ် ပရေံပရေံတံဂှ် ကလေၚ်လဴထ္ၜး၊ ကုသၟာကမၠောန် မကလေၚ်သၟာန်တံဂှ်တှ်ေ ဟၟဲကဵုသၞောဝ် ပ္တိတ်ထောံနူကမၠောန်၊ မုၚုဟ်လေဲမှ ဟွံကလေၚ်ဂွံပုဟ်၊ ဂၠါဲဒုဟ်နာနာသာ်တုဲ ပ္တိတ်ထောံကမၠောန်ရ” သာ်ဝွံ ညးဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ညးဗြဴမၞုံကဵုဒၟုၚ်ဒၠေၚ် နူရုၚ်စက်၊ ရုၚ်ကလောန်တံမ္ဂးလေဝ် အခိၚ်မဂွံအခေါၚ် ကၠာဂွိုအ်သၠးဂဝ်ဂၞဴ တြဴသတ္တာဟ ကဵု သၠးတုဲဒ္စါံသတ္တာဟတံဂှ် ပ္တိတ်ထောံကမၠောန် ဟွံမွဲကဵုသၞောဝ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ဂှ် ညးချဳဒရာၚ် ပရေၚ်သၟာကမၠောန်ဂှ် ဟီုရ။
အတိုၚ်ဂလာန် ဂအုပ်ဂကောံသမဂ္ဂသၟာကမၠောန် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (FGWM) ဂှ်မ္ဂး ညးဗြဴနူရုၚ်စက်၊ ရုၚ်ကလောန်တံ ဗ္တံ (၁၀) နာဍဳ စှ်ေအခိၚ်အပဵုတုဲ ပ္ဍဲဂၠံၚ်မစဴကၠုၚ်တံဂှ် ဒးဒုၚ်သ္ပအဓမ္မတံ၊ ဒက်ဂကောံတုဲ ဒးဒုၚ်ပၠံၚ်ၜးတံ ကေုာံ လၟေၚ်ဒဒှ် ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်တံလေဝ် နွံကၠုၚ်ရဂှ် ဟီုရ။
ဂကောံသမဂ္ဂ သၟာကမၠောန် ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ (ITUC) ဂှ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ လလအ်တြဴဂိတုတုဲဂှ် လုပ်စိုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကဵုစရၚ်ကၟိန်ဍုၚ် အခေါၚ်အရာသၟာကမၠောန် မဒးဒုၚ်ဝးပ္ကဝ်ဂၠိုၚ်အိုတ် (၁၀) ဍုၚ်ရဂှ် လလောၚ်ၠပ္တိတ်လဝ်ရ။
သၟာကမၠောန် ရုၚ်စက်ဇိၚ်ဂၠိက်ယာတ်မွဲတၠဂှ် ကြဴနူသီအဝဵုတုဲဂှ် ဟိုတ်နူက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်သမဂ္ဂသၟာကမၠောန်တံ ဟွံမွဲဂှ်ရ အခေါၚ်အရာသၟာကမၠောန်တံ၊ အခေါၚ်ဂွံဒုၚ်စသိုၚ်တံ အာတ်မိက်ဟွံဂွံရတုဲ ဒးဒုၚ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ဒၟံၚ်ရောၚ် ဟီုရ။
“မၞိဟ်ဍေံတံ နွံပၟိက်ဂှ်ရ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်သၟာကမၠောန်တံဂးတုဲ ဓဇက်ပၠောပ်ကၠုၚ်၊ အခိၚ်ကာလလၟုဟ်ဂှ် ခါန်ကၞက်လဝ် WCC (ကမ္မတဳ ပ္ညဳပ္ညပ် ကမၠောန်ကေၚ်ကာသၟာကမၠောန်) ရောၚ်၊ WCC ဂှ်လေဝ် ဒၞါဲဒးဒတူလိုၚ် လ္ပာ်သၟာကမၠောန်တံ ဗိုန်န်ခိုၚ်ၚ်ဂှ် ဟွံဒတူလိုၚ်ပုဟ်၊ ဇၟာပ်တၠကမၠောန်တံဟီုဂှ် ဓညိက်က္ဍိုပ်တုဲ ကျောဝ်ကဵု လ္ပာ်တၠကမၠောန်တံသၟး၊ ပရေၚ်သၟာကမၠောန်တှ်ေ ဂွံလုပ်ပထုဲပလာပ်ဂှ် ဟွံမွဲလးလးရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ လလအ်မွဲဂိတု ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၁ ဂိတုမာတ်တေံဂှ် ဌာနဝန်ဇၞော်သၟာကမၠောန်၊ ပရေၚ်ကောပ်ကာဲမၞိဟ်လုပ် ကေုာံ ဇြဟတ်ညးဍုၚ်ကွာန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ် လလောၚ်တြးကၠုၚ် ကုဂကောံချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်သၟာကမၠောန်တံ၊ သမဂ္ဂသၟာကမၠောန်တံ နဒဒှ်ဂကောံဟွံလုပ်သၞောဝ်တံရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် ကုသမဂ္ဂသၟာကမၠောန်တံ၊ ညးချဳဒရာၚ်ပရေၚ်သၟာကမၠောန်တံ မပါလုပ်လဝ် ပ္ဍဲပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ ဟိုတ်နူပရေၚ်သီအဝဵုတံဂှ် နူကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပွမရပ်ဒက်တံဂှ်ကီု၊ တၠကမၠောန်တံ ပ္တိတ်ထောံ နူကမၠောန်တံကီု သာ်ဏံ နွံဒၟံၚ်ရ။
ဟိုတ်နူသမဂ္ဂ သၟာကမၠောန်တံ ဟွံမွဲဂှ်ရ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် အကာဲအရာ စဵုကဵုတေၚ် သွက်အခေါၚ်အရာသၟာကမၠောန်တံ ဟွံဂွံရဂှ် လျိုၚ်ဂကောံဂအုပ် သမဂ္ဂသၟာကမၠောန်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (FGWM) မွဲတၠ ဟီုရ။
“လ္တူသမဂ္ဂသၟာကမၠောန်တံ ဟွံမွဲဂှ် သၟာကမၠောန်တံ လၟုဟ်မ္ဂး ဒးဒုၚ်စသိုၚ်ဒၟံၚ် ဖဵုအဆက်လက္ကရဴသီအဝဵုတံရ၊ လ္တူသမဂ္ဂတံဟွံမွဲဂှ် အခေါၚ်အရာသၟာကမၠောန်တံဂှ်လေဝ် အခေါၚ်ဂွံဟီု ဟွံမွဲတုဲ ဝးပ္ကဝ်ဒၟံၚ်မ္ဂးလေဝ် ဒၞါဲလဵုမှ အကာဲအရာ ဂွံအာတေၚ်ဂွံဂှ် ဟွံမွဲပုဟ်” သာ်ဝွံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် ဒၟါနူပရေၚ်သီအဝဵုတုဲ ပရေၚ်ဓလိုက်တမ်ရိုဟ်ကၟိန်ဍုၚ်သ္အာၚ်တံ တိတ်အာဒၟံၚ်အိုတ်တုဲ ဒၟါနူကမၠောန်ကၟိတ်အောန်စှ်ေတုဲ သၟာကမၠောန်တံ အခိၚ်ကမၠောန်ကၟိတ်ဟွံမွဲ ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် တၠကမၠောန်တံ ဟွံခါန်ကၞက် သၟာကမၠောန်ဂိတုတံရတုဲ ကော်ကေတ်ကၠုၚ် နဒဒှ်သၟာကမၠောန်တ္ၚဲတံ နွံဒၟံၚ်ရ။
အတိုၚ်တၚ်လလောၚ်တြး ဂကောံကေၚ်ကာသၟာကမၠောန် ကၟိန်ဍုၚ်နာနာ (ILO) ဂိတုအဝ်ဂါတ် (၁) ဂှ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ (၁၈) ဂိတုဂှ် သၟာကမၠောန်မွဲပြကောဋိကိုဋ်ပြၚ် ဒှ်ကၠုၚ်ကမၠောန်ကၟိတ် ဟွံမွဲအိုတ်ရောၚ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
သၟာကမၠောန် ဒးဒုၚ်ဆောံလေၚ်လဝ် ကမၠောန်ကၟိတ်တံဝွံ ပ္ဍဲအကာဲအရာမကြေပ်ဂြတ်ကၠုၚ် လောန်န်ကာဲကာဲဂှ် လ္တူနူညးတြုံဂှ် ညးဗြဴတံ ဇၟာပ်ပ်ဒိုဟ်ဂှ် သာတုဲ ဇီုကပိုက် ဒးဒုၚ်စသိုၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ် ILO သ္ဂးလဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)