မတ်မလီု၊ ဨပရဴ ၉
ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ ပရေၚ်အုပ်ဓလီုဗ္ဒိုပ်ဒပ်ဂမၠိုၚ် ဇြဟတ်ခိုဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံ ပေါဲဗ္တိုက်ပၞာန်ထ္ပက် မစှ်ေကဵုဗျူဟာ နူဒပ်ရပ်လွဟ်မန်တံ ရမျာၚ်သ္ၚိတ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ်ရ။
အပ္ဍဲဂိတုမာတ်တုဲကၠုၚ်တေံ အကာဲအရာပရေၚ်ပၞာန် တွဵုရးဍုၚ်မန်ဝွံ ညိၚ်ဝတ်ဒၟံၚ်တုဲ ဒပ်ရပ်လွဟ်မန်တံဂှ်တှ်ေ ပါဲနူဂ္စါန်ကၠုၚ် ဒက်ပကောံဇြဟတ်တုဲ ပရေၚ်ပၞာန်ဂမၠိုၚ် ဒေါအ်ဒေၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ် ဌာန်ကွတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရးမည RICE သ္ဂးရ။
ဒပ်ရပ်လွဟ်မန် ဒစဵုဒစး ကုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်ဝွံ ရံၚ်ကေတ်စွံဒၟံၚ်အာရီု လ္တူပရေၚ်ကော်ဘိက်ကောန်ဒပ်တၟိတံကဵု ပရေၚ်ကဵုတန်ဗ္တောန်ကွတ်ပၞာန်တံသၟးရောၚ် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်လၟေၚ်သတ္တာဟ RICE ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
နာဲနဂါ ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ဒပ်ပၠန်ဂတးဍုၚ်မန် MSRF ဂှ်တှ်ေ နကဵုဒပ်ရပ်လွဟ်မန်ဂမၠိုၚ် နူပေါဲဗ္တိုက်ခေါဇာတုဲ စနူဂိတုဂျာန္နဝါရဳမံက်တေံတုဲဂှ် ထ္မံက်ကၠုၚ်ပေါဲဗ္တိုက်အပ္ဍဲဒေသတံ အောန်လောန်ဂှ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
သ္အာၚ်နူဂှ်ပၠန် အကြာဂကောံမွဲကုမွဲ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်ဓဝ်ပတှ်ေ ဂှ် နွံပၟိက်ဒးပကောံဒပ် နကဵုပရေၚ်အာက္ဍိုပ်ပံၚ်တောဲတံဂှ်တုဲ မ္ၚးနူကဵုဇြဟတ်မၞိဟ်ဇြဟတ်လွဟ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်နူ နွံပၟိက်ကဵုညးစိုန်သကီုဗျူဟာပရေၚ်ပၞာန်တံဂှ်ရောၚ် သ္ဂးရ။
“ ဒပ်ဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲပရေၚ်ပံၚ်တောဲရေၚ်တၠုၚ်ဂှ် ဇြဟတ်ဍိုန်ဒၟံၚ်။ သ္ကိုပ်ဒပ် နွံကဵုပရေၚ်ဆဵုဂဗတံဂှ်တှ်ေ အောန်။ ကပေါတ်လွဟ်ပၞာန် နွံပၟိက်တံဂှ် ဟွံရုမ်ဂပ်ပုဟ်။ လ္ပာ်သၞတံဂှ်လေဝ် ဗပေၚ်ကၠုၚ်ဇြဟတ် ဟွံအောန်။ တော်ကဵုသၞာံ ၂၀၂၃−၂၀၂၄ (သၞာံတုဲတေံ) မ္ဂး ဇြဟတ်သၞတံ ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ကွေံကွေံဂှ် ဟီုဂွံရ။ ဗျူဟာဍေံတံလေဝ် ပြံၚ်လှာဲကၠုၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပရေၚ်ချဳဒရာၚ်ပရေၚ်ပၞာန် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တံဂှ်ဝွံ ညံၚ်ရဴပၞာန်ဒုၚ် မတဝ်စၞေဟ်စဵုဒၞါ ပ္ဍဲဗာန်ကာအပ္ဍဲဒပ် ဗီုကၠာတေံ ဟွံသေၚ်ရတုဲ အခိၚ်လၟုဟ် တိတ်မ္ၚးဒပ်တုဲ ကၠောန်ကၠုၚ်ပရေၚ်ၚးတးတိဍာ်မာန်ယျဂှ် ညးထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် RICE ဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲဂိတုမာတ်တုဲကၠုၚ်တေံ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်ထဝ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜဳကလေၚ် ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်တံသၟးဂှ် ဂကောံပၠန်ဂတးတံ ဗ္တိုက်ကၠုၚ်နနဲဓလုက်ဂှ် ဂွံပန်ဝါတုဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ချဳဒရာၚ်ကၠုၚ်ပရေၚ်ပၞာန်ဂှ် သာဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ရ။
ဒၞါဲဂကောံပၠန်ဂတးတံ နွံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ထံၚ်ပရိုၚ်ကဵုဒရုၚ်ကီု၊ ထောံမခတိုဟ်ကီုဂှ် ကၠောန်သ္ပစေအ်ကၠုၚ်တုဲ အပ္ဍဲဂိတုမာတ်တေံ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်ထဝ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜဳကလေၚ် ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်တံဂှ် ပရေၚ်ဗ္တိုက်ကဵုဒရုၚ် နွံကၠုၚ်လဝ် စဵုကဵု ၆ ဝါရောၚ် ဂွံတီကေတ် အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ်ရ။
ပရေၚ်ထပိုတ်ရိုဟ်ကၞက်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် မမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ် ကြဴနူသီအဝဵုတုဲဂှ်ဝွံ လောန်ကၠုၚ်ပန်သၞာံတုဲ အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ သီထိၚ်ဂွံလဝ် ၉၀ ဍုၚ်ပြၚ်ရ။
ညံၚ်ဒပ်မန်မွဲ ဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ် ကဆံၚ်ပထမဂှ်တှ်ေ သွက်ဂွံထ္မံက်ပရေၚ်ပၞာန်ပံၚ်တောဲဂှ် ကရောၚ်ပၞာန်ရာမည နူကဵုဒပ်ရပ်လွဟ်မန်ပန်ဒပ် မပံၚ်တောဲလဝ်တံ ထ္မံက်ကၠုၚ်ပေါဲဗ္တိုက်ဂှ် ဟွံဂွံဆဵုကေတ်ဏီရ။
နကဵုကရောၚ်ပၞာန်ရာမည ကၠာဟွံဂွံစိုပ်ရာသဳမုဟ်သုန်ဂှ် ထ္ပက်ကၠုၚ်ပၞာန် ကုဗ္ဒိုပ်ဖျေံသ္ဇိုၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပၟိက်ဇၞော် လ္ဂောံကဵုဗျူဟာတံ၊ ဒပ်လွဟ်ဇၞော် ကေုာံ ဗ္ဒိုပ်ပ္ကတ်ပ္ကေၚ်ကွတ်ပၞာန်တံမာန်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ရ။
ဒံက်တာသဳရိမန်ဆာန် ညးမၞုံအခေါၚ်ဟီုဂး ကရောၚ်ပၞာန်ရာမညဂှ်တှ်ေ ဂွံဝေၚ်ပရေၚ်ပၞာန် စှ်ေကဵုဗျူဟာမာန်ဂှ် ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်အကာဲအရာနာနာတုဲ ဒးကေတ်အခိၚ်ဏောၚ်ဂှ်ရ အခိၚ်လၟုဟ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဒတုဲရရောၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“အခိၚ်လၟုဟ် အရာမပလေဝ်ပလေတ်ဒၟံၚ် စပ်ကဵုပရေၚ်ပၞာန် ကရောၚ်ပၞာန်ရာမညဂှ် တုဲဒှ်အာယျတုဲ ညံၚ်ဂွံကၠောန်သ္ပ ပရေၚ်ပၞာန်မစှ်ေကဵုဗျူဟာ မဒှ်တိုၚ်ပ္ကဴပရေၚ်ပၞာန် ကရောၚ်ပၞာန်ဏံမာန်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဒတုဲရရောၚ် ဟီုဂွံရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကရောၚ်ပၞာန်ပံၚ်တောဲဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးဍုၚ်မန် MLA ၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန် MNLA-AD ၊ ဒပ်စဵုဒၞါဍုၚ်မန် MSDF ကေုာံ ဒပ်ပၠန်ဂတးဍုၚ်မန် MSRF တံ ပါလုပ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာဍုၚ်မန် MSFC မဒှ်ဂကောံက္ဍိုက်ပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် ပ္ဍဲပၠန်ဂတးသၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဂှ်လေဝ် ပ္ဍဲဂိတုမာတ် ၃၀ တေံ တုပ်လဝ်စိုတ် သွက်ဂွံပံၚ်တောဲ ကုဒပ်စဵုဒၞါညးဍုၚ်ကွာန်ရေဝ် YPDF နကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပရေၚ်ပၞာန်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ် ဒပ်ရပ်လွဟ်မန် ပံၚ်တောဲဒၟံၚ်ကဵု ကံၚ်ဇြဳဖေဝ်ဒရာဍုၚ်မန်ဂှ် နွံပိဒပ်တုဲ ဒပ်တံဏံသီုဖအိုတ်ဝွံ ပံၚ်ကောံကၠုၚ် နူရေဝ်သၠုၚ်ကျာ ပါလုပ်သီုကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗု ကေုာံ ရေဝ်သၟဝ်ကျာ စဵုကဵုသ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာ ဇြပ်ဗုရ။
ပံၚ်တောဲကၠုၚ်သာ်ဏံမာန်ဂှ်ဝွံ ဇြဟတ်မၞိဟ်၊ ဇြဟတ်လွဟ် မဒှ်တမ်ရိုဟ်ဂမၠိုၚ် သာဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တုဲ အစောံစရာဲလ္ပာ်ပရေၚ်ပၞာန်တံလေဝ် တောတက်ကၠုၚ်တုဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ် သာတုဲညိၚ်ဝတ်ကၠုၚ်ဂှ် RICE သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီု−NMSP-AD