နေဗျဳဒဝ်၊ ဂျောန် ၂၆
ဥူဂိုဝ်ဝ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မခါန်ပ္တိုန်လဝ် နဒဒှ်ဥက္ကဌကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် နူကဵုပရိုၚ်မဳဒဳယျာမွဲကဆံၚ် ညံၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ် ဂွံတီကေတ်ကမၠောန်ကဝ်မယှေန် ဗွဲမဍာံပြမာန် နကဵုကံၚ်ဇြဳပရိုၚ်မဳဒဳယျာဍုၚ်ဗၟာ သွက်ဂွံပူဗိုၚ်ရီုဗၚ်ကဵုဂှ် ဟီုကၠုၚ်ရ။
ပ္ဍဲဂိတုဂျောန် စၟတ်တ္ၚဲ ၂၄ တေံ ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် ကေုာံ ကံၚ်ဇြဳပရိုၚ်မဳဒဳယျာဍုၚ်ဗၟာ မဒတူလိုၚ်ဒၟံၚ် သၟဝ်အုပ်ဓုပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်တအ်ဂှ် စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲတုဲ ဥက္ကဌ၊ ကောန်ဂကောံ ကေုာံ ညးတာလျိုၚ် နူသီုၜါလ္ပာ် ဆဵုဂဗလဝ်ညးသ္ကအ်ရ။
အပ္ဍဲကောံဓရီုဂှ် နူကဵုဥက္ကဌကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ ဟီုကၠုၚ် တၞဟ်နဂွံကဵုသမ္တီ ကမၠောန်စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲ ကေုာံ ပရူပရာ မဒးကဵုသမ္တီညးဍုၚ်ကွာန်တံမာန်ဂှ် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ ကေုာံ ကံၚ်ဇြဳပရိုၚ်မဳဒဳယျာဍုၚ်ဗၟာတအ် ဒးပံၚ်တောဲကၠောန်ၜိုတ်အာဏောၚ်။
ဗော်လဵုမွဲမှ ဟွံဗက်လ္ပာ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ ဗၠးၜးဗဗွဲဓဝ်မွဲဂှ် နကဵုကဝ်မယှေန် ရေၚ်တၠုၚ်အာဏောၚ်တုဲ နကဵုကံၚ်ဇြဳမဳဒဳယျာလေဝ် နူကဵုပရိုၚ်မဳဒဳယျာမွဲကဆံၚ် သွက်ဂွံရီုဗၚ်ကဵု ကမၠောန်ကဝ်မယှေန်ဂှ် ညးဟီုလဝ်ရ။
အကြာပေါဲဗ္တိုက်ရပ်လွဟ်ဂမၠိုၚ် ပေါဲရုဲမာဲကံၚ်ဇြဳပၞာန် မဂွံကၠောန်ဗဒှ်အာဏံ ဒှ်ဒၟံၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်စိုတ်လုပ်စအောန်မံၚ်တုဲ ပ္ဍဲကာလဒစးဒုၚ်၊ ကာလပေါဲရုဲမာဲ၊ ကာလပေါဲရုဲမာဲတုဲတံဂှ် ကဝ်မယှေန် ကေုာံ ကံၚ်ဇြဳမဳဒဳယျာတအ် တြးအာဝါဒ ဆဝ်မ္ၚုဟ်အာ သွက်ပေါဲရုဲမာဲဏံဏောၚ်ဂှ် ကၠိုဟ်ကေတ်ရ။
ကံၚ်ဇြဳမဳဒဳယျာဂှ်တှ်ေ စပ်ကဵုလိက်အုပ်စၞောန် ပေါဲရုဲမာဲ သၞာံ ၂၀၂၀ သွက်သၟာပရိုၚ်မဳဒဳယျာဍုၚ်ဗၟာဂှ်တုဲ သဳကၠဳလဝ် တၚ်နၚ်မိက်ဂွံပလေဝ် မိက်ဂွံကလေၚ်ဗပေၚ်တံဂှ်တုဲ ကောန်ဂကောံကဝ်မယှေန်တအ်ဂှ်တှ်ေ ကဵုလဝ်ကသပ်ကိစ္စပံၚ်တောဲကၠောန်အာ စပ်ကဵုပရိုၚ်မဳဒဳယျာတံဂှ်ရောၚ် ထ္မံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲတၚ်လလောၚ်တြးပရိုၚ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ရ။
အတိုၚ်အမိၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၂၄ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ စၟတ်တ္ၚဲ ၂၀ တေံ ဒက်ပ္တန်လဝ် ကံၚ်ဇြဳပရိုၚ်မဳဒဳယျာဍုၚ်ဗၟာအပ္ဍဲဍုၚ် နကဵုကောန်ဂကောံ ၂၅ တၠတုဲ ဥက္ကဌ ကေုာံ ညးအုပ်ကာဂှ် ပတိုန်လဝ် ကောန်ဗော်ကျခိုၚ်ယျေကဵု မၞိဟ်နူဗွိုၚ်ဒပ်ပၞာန်ရ။
ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန် သီလဝ်လာၚ်ဇြေန် ဌာနပရိုၚ်ဂမၠိုၚ်၊ ရပ်ဒက်သၟာပရိုၚ်ဂမၠိုၚ်၊ စောဲဂဗုတ်တုဲ ဖျေံထံၚ် ကေုာံ ပြိုက်ဂစိုတ်လဝ်သၟးဟွံက သီုကဵုကၟာတ်လဒဵုလဝ် အခေါၚ်ဗၠးၜးပရိုၚ်ရ။
အတိုၚ်တၚ်နၚ် ဂကောံသၟာပရိုၚ်ဟၟဲကဵုပယျဵုဒၞက် ( RSF) ဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုၚ် ၁၈၀ ဍုၚ်ဂှ် အခေါၚ်ဗၠးၜးပရိုၚ်ဍုၚ်ဗမာဂှ်ဝွံ ဒှ်ဒၟံၚ်ကဆံၚ် ၁၆၉ တုဲ ဆက်ဒတူလိုၚ်ဒၟံၚ် နဒဒှ်ကၟိန်ဍုၚ် အခေါၚ်ဗၠးၜးပရိုၚ်အောန်မွဲရောၚ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် သၞာံဏံ ပ္ဍဲဂိတုမေ စၟတ်တ္ၚဲ ၂ ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီုရုပ်−MOI