မတ်မလီု ၊ အံက်တဝ်ပါ ၃၀
ကဝ်မယှေန်ပၞာန် သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ်ကဵုသ္ကုတ်ဏံ ဒၞာဲဒပ်ပၞာန်ဗမာ ကလေၚ်ထိၚ်ချုက်ဂွံလဝ် ပ္ဍဲကဵုတိဍာ်ဒေသ ဂကောံပၠန်ဂတး ချဳဒရာၚ်မံၚ်တံဂှ် ဍံက်ကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲမာန်ရောၚ် ပရေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်တံနွံမံၚ်ရ။
ပ္ဍဲဒဳဇြမ်ပါ ၂၈ စကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲဏံမ္ဂး ဒၞာဲဒေသကဝ်မယှေန်ပၞာန် ဗမာ ထိၚ်ချုက်ဂွံလဝ်ပေၚ်ၚ် ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်တံဂှ် စွံအဓိက သွက်ဂွံကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ် ၁ ပ္ဍဲကဵု ၁၀၂ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရောၚ်။
ပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ် ၂ ဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂျာန်နဝါရဳ ၁၁ သၞာံ ၂၀၂၆ ဏံ ပါဲနူကဵုတွဵုရးရခေၚ်ကဵု ချေၚ်တံမ္ဂး ပ္ဍဲကဵုရးဒေသဇၞော်ကဵု တွဵုရးသှ်ေမံၚ် ၁၀၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ဆက်ကၠောန်အာရောၚ် ကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် လလောၚ်တြးလဝ် ပ္ဍဲကဵုအံက်တဝ်ပါ ၂၈ ဂှ်ရ။
အလုံဍုၚ်ဗမာ ပွိုၚ်ဍုၚ်နွံမံၚ် ၃၃၀ ဂှ် ကဝ်မယှေန်ပၞာန်ကုတ်လဝ် ပိသ္ကုတ်တုဲ ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲဂှ် သွက်သ္ကုတ် ၃ ပ္ဍဲကဵု ၇၂ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရ ဘိုအ်ဂွံဒးဆက်ကၠောန်အာနွံမံၚ်ဏီ။
အလုံဍုၚ်မွဲ ပ္ဍဲကဵုရးဒေသဇၞော်ကဵု တွဵုရး ၈ နွံမံၚ် ၅၆ ပွိုၚ်ဍုၚ်တံဂှ် ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဟွံမာန်ဂှ် ဒုၚ်လဝ်ဝန်တုဲတုဲ မဒှ်ရ။
ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံဂှ်တှ်ေ ပေါဲရုဲမာဲကဝ်မယှေန်ပၞာန်ဏံဂှ် တက်ပေါဲအလီရောၚ် ခုတ်စၟတ်လဝ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲတိဍာ်ဒေသ ညးတံထိၚ်ချုက်လဝ်တံ ကဵုအခေါၚ်ကၠောန်ဟွံသေၚ်၊ ဒစဵုဒစးဗတိုက်သရိုဟ်အာရောၚ် ဟီုပတိတ်လဝ်အိုတ်ရ။
မွဲလပါ်ပၠန် လလောၚ်တြးလဝ် သွက်ကၠောန်အာပေါဲရုဲမာဲ ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲဒေသအညာကဵု ကရေၚ်ဍာဲ ပွိုၚ်ဍုၚ်လ္ၚဵုတံမ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ထိၚ်ချုက်ဂွံလဝ် လ္တူဍုၚ်ပေၚ်ၚ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲကွာန်တံဂှ် ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ ထိၚ်ချုက်ဂွံလဝ် မဒှ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဒေသ သီုၜါလပါ် ပြိုၚ်ထိၚ်ချုက်ဂွံလဝ်ဏံ ဒၞာဲကဵုဒပ်ပၞာန်နွံမံၚ်ဂှ်ရ သိုၚ်ရုၚ်မာဲ ဖျေံလဝ်ဇြဟတ်ဂီုကၠီုတံတုဲ ဗီုပြၚ် သွက်ဂွံ ဍံက်ကၠောန်အာနွံ ဗိုလ်ဇၞော် CDM ဇြေန်ယဝ် သ္ၚဳဂၠိပ်ရ။
“ထပ်ဟလိုင်ပတိုန် ဇြဟတ်ပၞာန်ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဍေံတံစဵုဒၞာအာ ရုၚ်မာဲလ္တူဍုၚ်။ တုဲပၠန် အတိုၚ်ဗီုပြၚ်နွံမံၚ်ဏံ ဒၞာဲသိုၚ်ရုၚ်မာဲဂွံဂှ်ရ ကောံကၠောန်အာဏောၚ်။ အခိၚ်ကၠောန်ဂှ်လေဝ် ဗော်ကျဖောအ်ဍေံတံ မာန်လဝ်တုဲတုဲ ဒှ်အာဏောၚ်။ ဒၞာဲရုၚ်မာဲတံဏံ ဟွံဒးယှအ်ဖျေံ ပရေၚ်ဂီုကၠီုပုဟ်။ လပါ်တေံလေဝ် ဟွံဒးအာ(ထပက်ကရောၚ်ပၞာန်) ပုဟ်။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဏံ ဗက်စဵုဒၞာလဝ်ကဵု ပၞာန်ကျာတံတုဲ ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲဍေံတံ ထိၚ်ဂွံလဝ်ဂှ်ရ အကာဲအရာ သွက်ဂွံဍံက်ကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲနွံ သ္ၚဳဂၠိပ်ဂွံ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးမန် ပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ် ၁ ဂှ် ကၠောန်အာပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ် မတ်မလီု၊ ကျာ်ထဝ်၊ သဓီု၊ ကျာ်မြဟ်ကဵု ၜါသွာၚ်တံ မဒှ်တုဲ သ္ကုတ် ၂ ဂှ်တှ်ေ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် ၜဳလေၚ်၊ မုဟ်ဍုၚ်၊ ဇြပ်ဗု၊ ရေဝ်ကဵု ပံၚ်တံ ဆက်ကၠောန်အာရောၚ်။
တုဲပၠန် ရးတနၚ်သဳသၟဝ်ကျာ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗုဂှ်လေဝ်စုတ်လဝ်ပ္ဍဲကဵု ပေါဲရုဲမာဲ သ္ကုတ် ၂ မဒှ်ရ။
အပ္ဍဲဏံ ပ္ဍဲကဵုခရိုၚ်သဓီုကီု ဒေသသ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာတွဵုရးမန်ကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗု တံဂှ် ဒှ်မံၚ်ဒၞာဲဒေသ ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံ ချဳဒရာၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ရ ဒပ်ပၞာန်ဗမာတံဟလိုၚ်ဇြဟတ် ထပက်မံၚ်ကရောၚ်ပၞာန် ဒဵုကဵုကွာန်တံရ။
ကၠာဟွံစိုပ်ပေါဲရုဲမာဲ ပ္ဍဲတွဵုရးမန် လပါ်ဒေသသ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗု တံဂှ် အကာဲအရာပရေၚ်ပၞာန် ဘိုအ်ဂွံကြံၚ်တိုန် နွံမံၚ်ရောၚ် သ္ကိုပ်ဌာနကံၚ်သဳဖိတ်ဒရေဝ်ဍုၚ်မန် MSFC နာဲတလနာဲ ဟီုကဵုဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။
“ကံၚ်သဳပၞာန် (စကမ) ပ္ဍဲတွဵုရးမန် လပါ်ဒေသသ္ကုတ်သၠုၚ်ကျာကဵု ရးတနၚ်သဳသၟဝ်ကျာဂှ် ဟလိုၚ်လဝ်ဇြဟတ်ပၞာန်တုဲ မွဲဒမြိပ်ဏံ ထပက်မံၚ်ကရောၚ်ပၞာန်ဖိုအ်။ အတိုၚ် ကံၚ်သဳဖိတ်ဒရေဝ်ဍုၚ်မန် လလောၚ်တြးလဝ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဟွံဂွံကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲ၊ ဒၞာဲကဵု ဒေသပိုဲထိၚ်ချုက်လဝ်တံ ညံၚ်ဟွံဒှ်ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲ ဒစဵုဒစးအာဏောၚ်။ ဗတိုက်ဗတိတ်အာဏောၚ်။ ဒၞာတာအာဏောၚ် ဒှ်တုဲ အကာဲအရာပရေၚ်ပၞာန် ဘိုအ်ဂွံကြံၚ်မ္ၚိုဟ်တိုန်ဒှ်မာန်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဒပ်ပၞာန်ဟလိုၚ်ဇြဟတ် စိုပ်ကၠုၚ်လပါ်ဒေသညးတံဂှ် နဲလဵုဂွံဂွံ ဗတိုက်ပတိတ်အာတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်နွံမံၚ် တွဵုရးမန် ဒေသသ္ကုတ် သၠုၚ်ကျာကဵု ရးတနၚ်သဳသၟဝ်ကျာတံဂှ် လ္ပမံၚ်ကြပ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ညိဂှ် ညးကဵုဏာကသပ်ရ။
ပ္ဍဲတွဵုရးကရေၚ် ဒၞာဲဗော်သွးကောန်ဂကူကရေၚ် KNU ကဵု မဟာမိတ် ပံၚ်တောဲတံ ချဳဒရာၚ်မံၚ် ပ္ဍဲကဵု ၅ ပွိုၚ်ဍုၚ်တံဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲ သ္ကုတ် ၁ ကဵု ၂ နူကဵုကဝ်မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် လလောၚ်တြးလဝ်ရ။
ပ္ဍဲကာလသီအဝဵုဏံ ဒၞာဲဒှ်မံၚ်ပေါဲဗတိုက်ဟွံပိုတ် ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက်ကဵု လှာဒကှ်တံ ပြဟ်ဟ်ဏံ နူကဵုဒပ်ပၞာန်ဗမာ ကလေၚ်ထိၚ်ချုက်ဂွံလဝ် ပေၚ်ၚ်ဟွံသေၚ်ဏီ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ် ၁ ကဵု ၂ ဏံ ပသှ်ေစွံလဝ် ၜါပွိုၚ်ဍုၚ်ဏံကီုလေဝ် စရၚ်ဟွံပါလုပ် ဒၞာဲဟွံကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲ ၅၆ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ်တုဲ ဆက်စုတ်အာ ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ သ္ကုတ် ၃ တေံ မာန်ရောၚ်။
ပ္ဍဲဒၞာဲၜါပွိုၚ်ဍုၚ်ဏံ ညးထံက်ဂလာန်ဗော်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် အကြာကွာန်မန်တံဂှ် ကံက်စရၚ်မာဲဟွံမာန်ဏီတုဲ ယှအ်လဝ်ဇြဟတ် လုပ်ပြိုၚ်လဝ်နွံရဂှ် ဗော်စန်ဒက်မာဲ တွဵုရးကရေၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်မန်တဴတက် မွဲတၠ ဟီုကဵုဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။
“ပ္ဍဲကဵုကအ်ကြိက်ကဵု လှာဒကှ် ဇြဟတ်ပိုဲဂၠိုၚ်မံၚ်။ ဆဂး စရၚ်မာဲဟွံပါပုဟ်။ ပိုဲကေၚ်ပတိုန်လဝ်ကဵု UEC ကီု။ အတိုၚ်သၟဝ်ဏံ ပတိုန်နၚ်ဂှ်ရ ညးတံဂွံတီလဝ်။ နကဵုဗော်ပိုဲလေဝ် ကေတ်ကဵုလျိုၚ်ဟွံမာန်ပုဟ်။ အခိၚ်ကံက်စရၚ်လၟိဟ်မၞိဟ်တံဂှ်လေဝ် ဒၞာဲတံဏံဟွံပါကၠုၚ်လဝ်။ အဓိက ဒၞာဲဒေသသၠုၚ်ကျာကအ်ကြိက်ကဵု သၠုၚ်ကျာလှာဒကှ်တံရ။ ကွာန်မန်တံ ပ္ဍဲကဵုစရၚ်မာဲဟွံပါတုဲ ဇြဟတ်ပိုဲလုပ်ပြိုၚ်ဂှ် ယှအ်ဖျေံလဝ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဗော်မန်တဴတက်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲဆန္ဒမာဲ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဘာအၚ်ကဵု ကအ်ကြိက် စၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် သၞောတ်ညးဂွံမာဲဂၠိုၚ်အိုတ်ဇၞး FPTP ဂှ်ၜါဒၞာဲ၊ ဒၞာဲဝန်ဇၞော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဂကူမန်မွဲဒၞာဲ ဘိုအ်ဂွံလုပ်ပြိုၚ်အာ မဒှ်ရ။
ပြဟ်ဟ်ဏံ သွက်အလံၚ်အမာတ် နူကဵုဗော်လုပ်ပြိုၚ်မာဲ ၅၇ ဗော် ကေုာံ ပူဂဵုပုဂ္ဂလတံ နူအံက်တဝ်ပါ ၂၈ ဂှ် စကၠောန်အာ ပရေၚ်စန်ဒက်မာဲရ။
နူကၠာဟွံစိုပ်ပေါဲရုဲမာဲ အပ္ဍဲပွိုၚ် ၆၀ တ္ၚဲ အတိုၚ်ဂကောံပါ် ကဝ်မယှေန် ပွိုၚ်ဍုၚ်ဆေၚ်စပ်တံကဵုအခေါၚ်ဂှ် ကၠောန်ပေါဲဟီုတွံကဵု စှ်ေကၠောန်အာ ပရေၚ်စက်ဒက်မာဲမာန်ရ။
ဆဂး အခေါၚ်စန်ဒက် ဗီုပြၚ်ပကောံမၞိဟ် ဇက်ဂၠောဲပြေၚ်ရေၚ် ဂေတ်ဂေၚ်တံဂှ် ထ္ၜးဟိုတ်ပရေၚ်ဂီုကၠီုတုဲ မာတ်လဝ်ရ။
ပေါဲရုဲမာဲဏံ ညံၚ်ဂွံအံၚ်ဇၞးကၠောန်အာတုဲ အလဵုအသဳတၟိ ညိၚ်ၚ်ဝပ်ပ်မွဲ ညံၚ်ဂွံမံက်တိုန်ကၠုၚ် စၟဳစဖန်ဗ္ဒျ်လဝ်ရောၚ် ပ္ဍဲကောံဓရီုပညဳပညပ် အံက်တဝ်ပါ ၂၈ ကၠောန်လဝ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် ဟီုဂးလဝ်ရ။
ပရေၚ်ထံက်ဂလာန် ကြုက်ကီု ဍုၚ်လ္ၚဵုတံကီု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂွံလဝ်တုဲ ညးလဵုသ္ပသမ္တီကဵု ဟွံသ္ပသမ္တီကီု ပေါဲရုဲမာဲဏံ ညံၚ်ဂွံဒှ်ကၠောန်အာရောၚ် ညးလ္ၚတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဥူကျဳမျေအ် ဟီုရ။
“ယဝ်ရ ဒဟီုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကွာန် လက်ကရဴ ဍေံ (မအလ) ဂှ် လ္ပဗက်အာညိ ပၞာန်ဇကုညံၚ်ဂွံမာန်ဂှ် ဗတိုက် လပါ်ဇကု ညံၚ်ဂွံတဴတက်ဂှ်ကၠောန်။ ကြုက် ရတ်ယှာ အေန္ဒိယ အာသဳယာန်မွဲစြေက် ဍေံဂွံလဝ်။ သေံလဝ် ဍေံဂွံလဝ်။ လပါ်မာန်ဂှ်ရ ညးတံလုပ်လံၚ်ဏောၚ်။ ပရေၚ်တံဏံ ညးဍုၚ်ကွာန်ပိုဲညံၚ်ဂွံတီ ဒးဟီုကဵုထေက်။ ဆဂး ကၠောန် (ပေါဲရုဲမာဲ) ညံၚ်ဂွံဒှ်ဏောၚ်။ ညးဂှ်စၟတ်သမ္တီဒှ်ဒှ် ဟွံစၟတ်သမ္တီဒှ်ဒှ် ဍေံကၠောန်အာဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပေါဲရုဲမာဲကဝ်မယှေန်ပၞာန် သ္ကိုပ်သ္ကကၠောန်အာဏံဂှ် ဂကောံအာသဳယာန်ကီု ကုလသမဂ္ဂတံကဵု ဍုၚ်ဂၠးကဝ်တံ ဗွဲမလုပ်သၞောဝ် သ္ပလဝ်စၟတ်သမ္တီဟၟဲဏီရ။
ပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ်ဒှ်မံၚ်ဍုၚ်ဗမာ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်တံစဳစန်ကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲဏံဂှ် နွံမံၚ်ကဵု ပရေၚ်သၠးပွးဓရ်ယာရောၚ် ညးပတေဟ် မွဲတၠလေဝ် ဟၟဲပုဟ် ညးအုပ်ကာကုလသမဂ္ဂ အာန်တိုနဳယို ဂူတာရက် ဟီုလဝ်ရ။
ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်
Photo – MOI