မတ်မလီု ၊ ဒီဇြမ်ပါ ၂၈
တၠအဝဵုသီကေတ်လဝ်ဍုၚ်တံ သ္ကိုပ်သ္ကကၠောန်အာ ပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ်ကဵုသ္ကုတ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ပေါဲရုဲမာဲ မၞုံကဵုသိက္ခာကၠောန်အာဂးတုဲ ဟီုကြီုစမံၚ်လၟိုန်န်ရ။
ပေါဲရုဲမာဲဗော်စုၚ် ၜိုန်ရဒုၚ်လဝ်ယၟုကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုဗော်ပြိုၚ်ပကာန်အာ အလုံဍုၚ်မွဲတံဟီုမ္ဂး ဗော်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ထံက်ဂလာန်ဂွံလဝ်ဇၞး ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲကၠာတေံ ဟွံပါလုပ်ရ။
ဗွဲတၟေၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးဍုၚ်ကွာန် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ သ္ပလဝ်က္ဍိုပ် ဗော် NLD ကီု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူသေံဂမၠိုၚ် SNLD ကဵု ဗော်ကောန်ဂကူရခၚ် ANP တံ ဟွံလုပ်ပြိုၚ်ပေါဲရုဲမာဲရ။
ဟိုတ်နူကဝ်မယှန်ပၞာန် ကလေၚ်ချူခၞံလဝ်သၞောဝ်တၟိ ဟိုတ်နူဥပဒေပွမစၟတ်သ္ပစၟတ်သမ္တီ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဗော် NLD ကဵု SNLD တံ ဂွံကလေၚ်ပတိုန် စၟတ်သမ္တီဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ဗော် ANP ဂှ်တှ်ေဒးဒုၚ်တးပါဲထောံ နူကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပတိုန်လဝ်စၟတ်သမ္တီကီုရ။
ဗီုကဵုပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ တေံ ပရေၚ်လီဠာန်မာဲညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် စကာစက်ကဵုမာဲ အီလက်ထရဝ်နေတ်တုဲ ကဝ်မယှေန်ပၞာန် ကၠောန်ကဵုပေါဲရုဲမာဲရောၚ် သ္ဂးရ။
လ္တူပေါဲရုဲမာဲဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ စိုတ်ဟွံလုပ်စပုဟ် ဟီုပတိတ်လဝ်နွံတုဲ ယဝ်ရပရေၚ်ဒးကဵုမာဲအတေၚ် ကဵုကၠုၚ်ဇြဟတ်ဟရိုဟ် တှ်ေလေဝ် သၞောတ်စုတ်မာဲလၟုဟ်ဏံ ဂလာန်ပတေဟ်ဟၟဲပုဟ် ဟီုလဝ်ရ။
“ဗီုကဵုဍာံပြတုဲ ပရေၚ်ဓရ်ယာနွံမာန်ရော။ လၟုဟ်ဗက်ဂေတ်ဘပဠမံၚ် အလုံဍုၚ်မွဲ နကဵုကွဳစက်တံ။ ဣဏံဂှ် ပရေၚ်ဓရ်ယာနွံဍာံဍာံ ဟွံသေၚ်။ တုဲသၞောတ်ကဵုမာဲဂှ်လေဝ် စှ်ေဗဗွဲဓရ်ဟွံမာန်ပုဟ်။ ဗီုဇကုဒးစိုတ် ကဵုမာဲလေဝ်ဟွံဂွံ ဒးစုတ်မာဲနူစက်ဍေံတေံဏောၚ်။ ကၠောန်လဝ်ကဵု Software ဗီုလဵုလေဝ် ညးဍုၚ်ကွာန်မွဲမှ ဟွံဂွံတီပုဟ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ဟိုတ်နူပၞာန်သီအဝဵု အပ္ဍဲဍုၚ်ကာလပၞာန်က္တဵုဒှ်မံၚ်ဏံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဒးဗလးလဝ်တဲ တိဍာ်ဒေသဗွဲမဂၠိုၚ်နွံမံၚ်ဂှ်ကီု ဒၟာနူ ပရေၚ်ဂီုကၠီုဂးတုဲ ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၅-၂၆ ဂှ် စဳဇန်လဝ်ကၠောန်အာ ပိသ္ကုတ်ရ။
သွက်ပေါဲရုဲမာဲသ္ကုတ် ၁ ဂှ် ၁၀၂ ပွိုၚ်ဍုၚ် သ္ကုတ် ၂ ဂှ် ၁၀၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကေုာံ သ္ကုတ် ၃ ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်အာ ၆၃ ပွိုၚ်ဍုၚ် လလောၚ်တြးလဝ်တုဲ အပ္ဍဲဍုၚ်ဗမာနွံမံၚ် ၃၃၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ဒၞာဲ ၆၅ ပွိုၚ်ဍုၚ် ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဟွံမာန်ရ။
ဒဳဇြမ်ပါ ၂၈ ဏံ ကၠောန်လဝ်ပေါဲရုဲမာဲ သ္ကုတ် ၁ တုဲ သ္ကုတ်သှ်ေမံၚ်ဂှ်တှ်ေ ခြာၜါသတ္တဟ မွဲမွဲသ္ကုတ် သွက်ဂွံဆက်ကၠောန်အာ လလောၚ်တြးလဝ်တုဲယျ။
ဂကောံညးစၞးမံၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်ပေါဲရုဲမာဲ နူကဵုဍုၚ်မိတ်သဟာဲ ကြုက်၊ရတ်ယှာ၊ အေန္ဒိယ၊ ကာဇက်သတာန်၊ ခမေန်ကဵု ဗဳယက်နာမ် တံ ပ္ဍဲဒဳဇြမ်ပါ ၂၆ ဂှ် စိုပ်ကၠုၚ်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ကဝ်မယှေန်ပၞာန် လလောၚ်ပတိတ်လဝ်ပရိုၚ်ရ။
ဂကောံညးစၞးဍုၚ် ကၠုၚ်မံၚ်ရံၚ်လ္ၚတ်ပေါဲရုဲမာဲတံဂှ် ကၠုၚ်သ္ပစၟတ်သမ္တီကဵုပေါဲရုဲမာဲ ကဝ်မယှေန်ပၞာန်မဒှ်ရဂှ် ညးအုပ်ကာ ကံၚ်သဳမဳဒဳယာပရိုၚ်ဍုၚ်ဗမာဗၠးၜး ဥူတိုဝ်ဇြဝ်လာတ် ဟီုကဵုဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်ရ။
“မၞိဟ်ကၠုၚ်ရံၚ်ပေါဲရုဲမာဲတံဂှ် ကၠုၚ်ရံၚ်ပေါဲရုဲမာဲဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ကၠုၚ်သ္ပကဵုစၟတ်သမ္တီ ကဝ်မယှေန်ပၞာန်ရ။ လၟေၚ်ကမၠောန်ပေါဲရုဲမာဲဏံ မုလေဝ် သွက်ဂွံဒးမၚ်ရံၚ်အာဟၟဲပုဟ်လေဝ်။ လၟုဟ်ကၠောန်မံၚ်ဂှ် ပေါဲရုဲမာဲဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဍုၚ်ဂၠးကဝ် ကၠုၚ်လ္ၚတ်ရံၚ်ဗဵုပေါဲရုဲမာဲဟွံသေၚ်။ အာသဳယာန်လေဝ် ဟွံဗလးနၚ်ညးစၞးပုဟ်။ မၞိဟ်သီုဖအိုတ်ဟွံပါလုပ်တုဲ ဟွံဗလးညးစၞးပုဟ်။ ဍုၚ်လုပ်ဂကောံတံရ ဗီုညးကဵုညး ကၠောန် Engage ကေတ်တ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
တုဲပၠန် ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲဏံ သွက်ဂကောံပၞာန်ဇၞးလဝ်မာဲတုဲတုဲတံ ဍုၚ်တံဏံဆၜိုတ်ကၠုၚ်ဍဵုကဵုတဆိပ်ရဒှ်တုဲ တုပ်မံၚ်ညံၚ်ရဴဍုၚ်တၠအဝဵု ကောန်မျူနေတ်တၠအဝဵုတံကီုရ ဍုၚ်လ္ၚဵုပါ်ပါဲမံၚ်ရ။
နူဍုၚ်သေံ သွက်ဂွံဗလးညးလ္ၚတ် ပေါဲရုဲမာဲဂှ်စဳဇန်လဝ်တုဲ ပ္ဍဲအကာဲအရာလၟုဟ်ဏံမ္ဂး ဒှ်ပေါဲရုဲမာဲခိုဟ်ဟ်ဟွံသေၚ်ကီုလေဝ် နူကဵုဏံသွက်ပရေၚ်တဴတက်လ္ၚဵုတံ ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် ဝန်ဇၞော် ဍုၚ်သ္အာၚ်သေံ ဟီုလဝ်ကဵုဌာန်ပရိုၚ် NHK ရ။
ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်ကၠောန်လဝ်ပေါဲရုဲမာဲ သ္ကုတ် ၁ တံဂှ် ဗွဲတၟေၚ်သၠုၚ်လဝ်ပရေၚ်ဂီုကၠီုကီု၊ ပ္ဍဲဂိက်သၞေဟ်ကၚ် ပၞော်လုပ်တိတ်ဍုၚ်တံဂှ် ထရတ်လဝ်ပရေၚ်ဂီုကၠီုကီု ပ္ဍဲအကြာဏံဖံက်ရိုဟ်မံၚ်လၟိဟ်မာဲတံ မဒှ်ရ။
မာဲဒစးဒုၚ်စိုပ်ကၠုၚ် နူဍုၚ်မ္ၚးတံကီု မာဲဒစးဒုၚ်နူအပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ်ကီု ညးတာလျိုၚ်ကဝ်မယှေန်ပါ် ခရိုၚ်/ပွိုၚ်ဍုၚ်ဆေၚ်စပ်တံ ဖံက်ရိုဟ်မမာဲကီုလေဝ် သွဟ်လၟိဟ်မာဲမူစိဂွံလဝ်ဂှ် ဟွံလလောၚ်တြးဏီပုဟ်။
ပေါဲရုဲမာဲဏံသီုပိသ္ကုတ် ကၠောန်တုဲဒှ်မှလေဝ် လလောၚ်ပတိတ် သွဟ်ပေါဲရုဲမာဲရောၚ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ ဟီုလဝ်ရ။
မွဲလပါ်ပၠန် စပ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲတုဲ ကဵုလဝ်အခေါၚ်ဌာနပရိုၚ်ဍုၚ်သအာၚ် ၆၁ ဌာနကဵု အစာပရိုၚ် ၂၁၅ တၠနွံမံၚ်ရောၚ် နူကဵုကဝ်မယှေန် ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် ဟီုလဝ်ရ။
မဳဒဳယာပရိုၚ်ဂၠးကဝ် သြဇာနွံတံ အကာဲအရာပေါဲရုဲမာဲၜိုန်လဵုစှ်ေသဘဴပရေၚ်ဓရ်ယာ ပလံၚ်ပရိုၚ်မာန်ရောဟီုဂှ် ဒးမၚ်ရံၚ်အာရောၚ် ဥူတိုဝ်ဇြဝ်လာတ် ဟီုရ။
“ဗီုအဲထေၚ်ခယျ ဒးဟီုမ္ဂး ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဖေက်တုဲဒးစုတ်ကဵုမာဲ၊ ယဝ်ရဟွံကဵုမာဲမ္ဂး ဗီုလဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးဖေက်လကိုတ်မံၚ်ရောဟီုဂှ် မဳဒဳယာပရိုၚ်ဂၠးကဝ် သြဇာ၊ ပရေၚ်ဓရ်ယာနွံတံ ဗီုလဵုပလံၚ်နၚ်ပရိုၚ်ဂှ် ပိုဲမၚ်ရံၚ်မံၚ်ရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
စနူအခိၚ်သီအဝဵုတေံ ပွိုၚ်ကရပ် ၅ သၞာံဂှ် တၠအဝဵုပၞာန်တံ ကၟာတ်လဝ်အခေါၚ်သၠးပွးပရိုၚ်ကဵု အခေါၚ်ဟီုဂးဗွဲမသၠးပွးတံ ဒဵုကဵုအခိၚ်တ္ၚဲဏံဖိုအ်ရ။
ပ္ဍဲအကာဲအရာလၟုဟ်ဏံ ကေတ်ပရိုၚ်ပေါဲရုဲမာဲလေဝ် ဂွံအခေါၚ်သၠးပွးပေၚ်ၚ်ဟွံသေၚ်ပုဟ် ဥူတိုဝ်ဇြဝ်လာတ် ဟီုရ။
ပ္ဍဲကာလဒစးဒုၚ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် သွက်ပေါဲရုဲမာဲဂွံလီု ပလာတ်ပထုဲ ဒစဵုဒစးမံၚ်နဲကဲနာနာသာ် စောစပ်တုဲ ကဝ်မယှေန်ပၞာန်ပံက်လဝ်အမှု ကေတ်လဝ်အရေဝ် မၞိဟ်နွံမံၚ်ကရပ် ၂၃၀ ရ။
ပေါဲရုဲမာဲကဝ်မယှေန်ပၞာန်ကၠောန်လဝ် ပ္ဍဲဒဳဇြမ်ပါ ၂၈ ဏံဂှ် သွက်ဂွံထမံက်ရုပ်ရဴ ပရေၚ်ဒဳမဝ်ကရေသဳမာန် ဟွံသေၚ်တုဲ လၟေၚ်ကမၠောန်ကၠောန်ထ္ၜးစ သွက်တၠအဝဵုပၞာန် အယုက်ဂွံဂၠိၚ် ဂကောံ “ရမျှာၚ်” ထမံက်ထ္ၜးပရေၚ်ချူဆန်ဟီုဂးသၠးပွးတံ သ္ဂးလဝ်ရ။
တုဲပၠန် ဥပဒေစဵုဒၞာဲပေါဲရုဲမာဲခၞံလဝ်ဂှ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာပေါဲရုဲမာဲဟီုတုဲ လ္တူရဲပါ်ပါဲတံ အောန်အိုတ် ထံၚ် ၃ သၞာံ ဒဵုကဵုထံၚ်မွဲအယုက် ဟွံသေၚ်မ္ဂး အမိၚ်ဂစိုတ် နကဵုလွဟ်ဖျေံထံၚ်မွဲ စကာသုၚ်စောဲမံၚ်ဂှ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
ပရိုၚ်-သြၚ်လောန်တိုၚ်မ်
Photo – MOI