ဂကောံပၞာန်သီအဝဵု ဂါံ လ္ဂါံဇိုၚ်လဵုရော

နေဗျဳဒဝ်၊ ဨပရဴ (၂၇)

ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ လ္တူအကြေပ်အဂြတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗၟာ မွဲတ္ၚဲတုဲမွဲတ္ၚဲ မပရေံကၠုၚ်ဒၟံၚ်သိုက်က်ဂှ် ဂကောံပၞာန်တံ ပ္ဍဲကဵုဂိတုဨပရဴ သတ္တာဟတတိယ ဆဵုဂဗကၠုၚ်ဒၟံၚ် ကုညးစၞးဂကောံဍုၚ်နာနာဂမၠိုၚ် မလုပ်အကြာပ္ညဳကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ဗၟာမာန် အဆက်က်ဂှ် နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။

တုဲကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုဨပရဴ (၁၈) တေံ သ္ကိုပ်စၞောန်ပ္ညုၚ်၊ ဌာနပရေၚ်ဆက်ဆောံဍုၚ်သ္အာၚ် ဗော်ကောန်မျူနေတ်ကြုက် Peng Xiubin ကၠုၚ်စိုပ်ဆဵုဂဗလဝ်ကဵု သမ္မတတြေံ ဥူတုၚ်ဇြုၚ်၊ တၠအဝဵုပၞာန်တြေံ ဒေါအ်ဇူ သ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော်တာန်ယှိုဲတံ နွံလဝ်ရောၚ် ပရိုၚ်ဂမၠိုၚ် မံက်တိတ်ဒၟံၚ်ရ။

ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဆဵုဂဗဏံဂှ် သဳကၠဳလဝ် သီုအကြေပ်အဂြတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲတံဂှ်ကီု သီုကဵုဂၠံၚ်တရဴဂၠါဲသွဟ် နူကဵုပေါဲရုဲမာဲတံမွဲကဆံၚ်တံ မဒှ်ရောၚ်ဂှ် ထ္မံက်ထ္ၜးဒၟံၚ် ပ္ဍဲပရိုၚ်မဳဒဳယျာဂမၠိုၚ်ရ။

မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပ္ဍဲကဵုအကာဲအရာ ဒဵုကဵုၜါသၞာံပြၚ်ကၠုၚ် ထ္မံက်ရုပ်ရဴ တၚ်တုပ်စိုတ်အာဇြဳယာန် (၅) တၚ် ဟွံမာန်ဏီဂှ် ညးအုပ်ကာနာနာတြေံ ကုလသမဂ္ဂ မေဿတာ ဗာန်ကဳမန် ပ္ဍဲဂိတုဨပရဴ (၂၃) ကေုာံ (၂၄) တေံ ကၠုၚ်စိုပ်လဝ် ဍုၚ်ဗၟာရ။

ဆဵုဂဗလဝ်ကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ် ကေုာံ သမ္မတတြေံ ဥူတုၚ်ဇြုၚ်တံဂှ်တုဲ သွက်အကြေပ်အဂြတ် မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်တံဂှ် ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ် သွက်ဂွံကၠောန်ပရေၚ်သဳကၠဳဆဵုဂဗ မၞုံသဘဴပဠေဝ် ကုညးမဆက်စပ်အိုဿီု သီုကဵုအလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ NUG တံဂှ်ရ။

သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဝှ်ကြံၚ် ဥူဖေတာန်ဂှ် အကြေပ်အဂြတ်မက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်တံဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် သွက်ဂွံဂၠါဲ နကဵုပရေၚ်ပၞာန်တုဲ ပရေၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နူဍုၚ်သ္အာၚ်တံ မဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ကၠောန်အာဟွံသေၚ်တုဲ ကလၚ်ဒၟံၚ် လ္ဂောံကဵုယေန်သၞာၚ်ရောၚ်ဂှ် ပါ်ပါဲလဝ်ရ။

“နကဵုဍေံတံ ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် သွက်ဂွံဂၠါဲသွဟ် နကဵုပရေၚ်ပၞာန်ရ။ ယဝ်ရပရေၚ်ပၞာန်ညိၚ်ဝတ်မ္ဂး ကၠောန်သ္ပပေါဲရုဲမာဲၜိုတ်ဒှ်ဗီုတံဂှ်တုဲ ဆက်အုပ်ဓုပ်အာ နဒဒှ်အလဵုအသဳလုပ်သၞောဝ်ဏောၚ်။ စွံအဓိက ကုဒတုဲဖဵုဍေံတံ လမျီုပိုန်ဒြပ်အရပ်အရာဍေံတံဂှ်ဏောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵုပရေၚ်ပၞာန်ဟေၚ် စဵုဒၞါအာ နကဵုဇြဟတ်ၜိုတ်မၞုံပ္ဍဲဍေံတံဂှ်ဏောၚ်။ ပရေၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဗီုလဵုမှ အာဟွံသေၚ်ပုဟ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇြဟတ်ဂရိုဟ်နူကဵုဍုၚ်သ္အာၚ်တံ ဗီုလဵုနွံနွံ၊ ပရေၚ်အာတ်မိက်တံ ဗီုလဵုနွံနွံ၊ ပူဂဵုလဵုဒှ်ဒှ်၊ အေတံဏံဂှ် ကလၚ်လဝ် ဆၜိုတ်လ္ဂောံကဵုယေန်သၞာၚ်၊ လ္ဂောံကဵုပရေၚ်ပူဂဵုတံရနွံဏောၚ်။ နတဲဏံ နကဵုဍေံ ဗီုလဵုမှ သွက်ဂွံထ္မံက်ရုပ်ရဴ သွက်ဂွံဒုၚ်တဲဂှ် ဟွံဒှ်ဒတုဲဏီပုဟ်” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

ဆ္ဂး စက်ယန္တယာပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန် ညိၚ်ဝတ်တုဲ နူကဵုပေါဲရုဲမာဲမွဲကဆံၚ် အခိၚ်အလဵုအသဳတၟိ တိုန်ကၠုၚ်ဏောၚ်မ္ဂး ကြက်ချပ်ဗ္စာအာ ပရေၚ်သဳကၠဳဆဵုဂဗတံမာန်ဏောၚ်တုဲ ဍုၚ်ကွာန်လၟုဟ်ဝွံ မွဲတ္ၚဲတုဲမွဲတ္ၚဲ သာတုဲက္တဴက္တာန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် သောၚ်ကလးအာ နကဵုပရေၚ်ပၞာန်ဟေၚ်ရောၚ်ဂှ် ဥူဖေတာန် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

မေဿတာဗာန်ကဳမန်ဂှ် အခိၚ်မဆဵုဂဗကဵု က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ် သွက်ဂွံဂၠါဲကဵု ဂၠံၚ်တရဴသ္ဂောံဒေါအ်ဒေၚ်ပရေၚ်ပကီုပရာပ်ဂှ်ကီု၊ သွက်ဂွံကလေၚ်အာ ဂၠံၚ်တရဴဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ်ကီု သွက်ဂွံကၠောန်သ္ပပရေၚ်သဳကၠဳပ္ညဳပ္ညပ် ပါလုပ်သီုညးဖအိုတ်တံဂှ် ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရောၚ် ဟီုရ။

သမ္မတယာယဳ အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ (NUG) ဒူဝါလယှဳလဂှ် ညးစၞးဍုၚ်နာနာဂမၠိုၚ်ဝွံ ဗီုပြၚ်ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဇြဟတ် သွက်ဂွံသၠေံသၠန် ညံၚ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ဂွံယေန်သၞာၚ်မာန်ဂှ်နွံတုဲ ပ္ဍဲလက်ထက်အလဵုအသဳပၞာန်အဆက်က်တေံဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူကၠောန်ကၠုၚ် နကဵုကိုန်ဂစိုတ်သာ်ဏံဂှ်ရ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဏံ အာယုက်တၠအဝဵုပၞာန်ဂၠိၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ်ဂှ် ခၠေဝ်ပၠန်လဝ်ရ။

ညးလ္ၚတ်သ္ၚဳဂၠိပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒံက်တာသာၚ်ကျဳဇြေန်သဵုဂှ်လေဝ် တၚ်ဒတူလိုၚ် လညာတ်ကသပ် ပ္ဍဲအကြာဂကောံဗော်သွးၜါလ္ပာ်တံဂှ်ဝွံ ဒၟါနူဒစဵုဒစးဒၟံၚ် တဝ်ဝ်ဂှ်ရ အခိၚ်လၟုဟ် ပရေၚ်ဆဵုဂဗသဳကၠဳတံ ဂွံဒှ်မာန်ဂှ် စၟဳစဟွံဂွံပုဟ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

“အကာဲအရာလၟုဟ်ဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ်လေဝ် သၞောဝ်သ္ဇိုၚ် ၂၀၀၈ မိက်ဂွံလီုတှ်ေလီု ဗီုပြၚ်ဏံဂှ် ဟွံဂွံဆဵုဏီပုဟ်။ ဂကောံဇြဟတ်မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ်လေဝ် ၂၀၀၈ မိက်ဂွံနွံတှ်ေနွံ၊ နူကဵုသၟဝ် ၂၀၀၈ ဏံရ ညံၚ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၀ ကၠာတေံ ပရေၚ်ပြံၚ်လှာဲလွေဟ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ကၠောန်အာနူသၟဝ် ၂၀၀၈ ဏောၚ်ဟီုဂှ်ဝွံ အကာဲအရာဂွံဒုၚ်အာတဲဂှ် ဟွံမွဲဒၟံၚ်ပုဟ်။ ဗွဲတၟေၚ် NUG ကေုာံ ဂကောံဗော်သွးကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် တၚ်ဒတူလိုၚ်ညးတံ သာ်ဏံနွံရ။ ဟီုမ္ဂး တၚ်ဒတူလိုၚ် ကသပ်လညာတ်မဆေၚ်စပ်တံဂှ် ဒၟါနူဒစဵုဒစးဒၟံၚ်ညးသ္ကအ် ပိကဵုပန်ဂှ်ရ အခိၚ်လၟုဟ် ပရေၚ်ဆဵုဂဗသဳကၠဳဟီုဂှ်ဝွံ ပြဟ်ဟ်ဏံ ဒှ်မာန်ဏောၚ်ဂှ် စၟဳစဟွံဂွံပုဟ်” သာ်ဝွံ ညးသ္ဂးရ။

အကြာကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကေုာံ ဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံဂှ် သွက်ဂွံထ္မံက်ရုပ်ရဴ ပေါဲဗ္တိုက်ပရေၚ်ပၞာန် နူမွဲမွဲလ္ပာ် ယဝ်ဇြဟတ်ဍိုန်လျ အောန်စှ်ေအာမှဟေၚ် နကဵုဗီုပြၚ် ညးယှအ်၊ အဲယှအ်ဂှ် ဂၠံၚ်တရဴပရေၚ်ဆဵုဂဗသဳကၠဳတံ အကာဲအရာဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် ဒံက်တာသာၚ်ကျဳဇြေန်သဵု ထံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။

နကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ကရောံပရေၚ်တပ်ဒဏ်ကၟာတ်လဒဵုတံ ပရေၚ်ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်အာတ်မိက်တံ၊ ပရေၚ်ဟီုဖျေံကဝု နူဍုၚ်နာနာတံဂှ် ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက်ရပ်လွဟ် မ္ဒးဆေၚ်ဒၟံၚ်မုက် ကုဂကောံဇြဟတ်ပၠန်ဂတးတံဂှ်လေဝ် ဇြဟတ်ဒပ်လေၚ်ဒိုက်ကၠုၚ်တံ နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်ရ။

ဒပ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန် မကျကၠုၚ်ပရေၚ် ပ္ဍဲကဵုပေါဲဗ္တိုက်ဗလးတိ သာ်ဏံဂှ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုဒေသ ပရေၚ်ပၞာန်သ္ကာတ်မြဟ်တံဂှ် ကၠောန်သ္ပဒၟံၚ် ပရေၚ်ဗ္တိုက်တရဴကျာအဆက်က် မစွံပွန်ကဵု ရုၚ်ဂဥုဲ၊ ဘာဗ္တောန်လိက်၊ ကွာန်ရး ကောန်အရာပ်တံ မသ္ပဒတဴဒၟံၚ်တံဂှ်ရ။

မွဲလ္ပာ်ပၠန်ဂှ်လေဝ် ကြဴနူဒပ်ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ် (၄၄) ပွိုၚ်ဍုၚ် မၞုံရးဒေသဇၞော် ကေုာံ တွဵုရး (၈) တံဂှ် လလောၚ်တြးလဝ် အမိၚ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်တုဲ ပ္ဍဲကဵုပိဂအုံမွဲဂအုံ ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်လေဝ် အရာဟွံညိၚ်ဝတ်တံ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ရ။

အတိုၚ်စရၚ် UNOCHA ဂှ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဗၟာ ဟိုတ်နူပဋိပက္ခ ကေုာံ ပရေၚ်ဟွံဂီုကၠီု မက္တဵုဒှ်ကၠုၚ် ကြဴနူပရေၚ်သီအဝဵုကလေၚ်မွဲဝါပၠန်တုဲဂှ် ညးထောံလသာသ္ၚိဌာန် မ္ဒးဂြိပ်ဒဴတံ နွံကၠုၚ် ဗ္ဒါဲ (၁ ဒဿမ ၅) ပြကောဋိကိုဋ်ယျဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဨပရဴ (၁၉) တေံ လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ်ရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)

ဗီုဓာတ်−MOI