မတ်မလီု၊ မေ (၂၈)
ဟိုတ်နူၚုဟ်ဒဝ်ဠာ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်တုဲ အပ္ဍဲမွဲၜါတ္ၚဲဏံ ၚုဟ်ထဝ်အပ္ဍဲဍုၚ်ဝွံ ထဝ်ဒကောၚ် (မဳဠေန်) မွဲဒ္ကေဝ်ဂှ် ၚုဟ်သၠာ်တိုန်ကၠုၚ် စဵုကဵု (၃၁) ကိုဋ်ဒ္ကေဝ်တုဲ ၚုဟ်ဟွံညိၚ်ဝတ်တံလေဝ် ဆက်က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ရောၚ် တၠကမၠောန်ထဝ်တံ ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
ၚုဟ်ထဝ်ဝွံ ကြဴနူအတးတုဲဂှ် မွဲဒ္ကေဝ် နူကဵုနွံကၠုၚ် ပွဳပွူ ၂၉ ကိုဋ်ဒ္ကေဝ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂိတုမေ သတ္တာဟလက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ၚုဟ်ထပ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် စဵုကဵု (၃၁) ကိုဋ်ဒ္ကေဝ်ရ။
ၚုဟ်ဒဝ်ဠာဂှ်လေဝ် မွဲဒဝ်ဠာ နူကဵုနွံကၠုၚ် (၂၈၇၀) ဒ္ကေဝ်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုမေ (၂၇) ဏံ မွဲဒဝ်ဠာဂှ် ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် စဵုကဵု (၂၉၅၅) ဒ္ကေဝ်ရ။
တၠကမၠောန်ထဝ်မွဲတၠဂှ် ဟိုတ်နူၚုဟ်ဒဝ်ဠာ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် လွာဲဂှ်တုဲ ၚုဟ်ထဝ်ဂှ် ဗက်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူအကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ် အကာဲအရာချိၚ်ခယျဟွံဒးတံရောၚ်ဂှ် ဟီုရ။
“ၚုဟ်ထဝ် တိုန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲအကြာတ္ၚဲတံဏံဂှ်တှ်ေ ဟိုတ်နူၚုဟ်ဒဝ်ဠာတိုန်အာလဝ်ဏောၚ်။ ၚုဟ်ဒဝ်ဠာဂှ် (၂၉၀၀) ပြၚ်အာယျ၊ ကိစ္စက္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်လၟုဟ်ဂှ်တှ်ေ ဟိုတ်နူၚုဟ်ဒဝ်ဠာဏောၚ်။ အကာဲအရာပရေၚ် ဍုၚ်ကွာန်ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ်လေဝ် ဒှ်ဒၟံၚ်အကာဲအရာ ချိၚ်ခယျကေတ်ဟွံလောဲတံရ။ မူဟိုတ်တိုန်ရော၊ မူဟိုတ်စှ်ေရောဟီုဂှ် လဆောဝ်လဆောဝ် ဂွံဟီုဂှ် ဟွံလောဲပုဟ်။ ယဝ်ရ ၚုဟ်ဒဝ်ဠာဂှ် ဒၟါနူဟိုတ်မွဲမွဲတုဲ ညိၚ်အာလွာဲလွာဲဂှ်မ္ဂး ၚုဟ်ထဝ်၊ ၚုဟ်ဒဝ်ဠာဂှ်လေဝ် စှ်ေအာကီုဏောၚ်။ ၚုဟ်ထဝ်ဂှ်လေဝ် စှ်ေအာမွဲအသိၚ်ဓဝ်ရဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ၚုဟ်ထဝ်အပ္ဍဲဍုၚ် ဟိုတ်နူတိုန်ကၠုၚ် လွာဲဂှ်ရ အပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာ ပရေၚ်ရာန်ပကောံထဝ်တံဂှ် ဒေါအ်ဒေၚ်ဒၟံၚ်တုဲ မၞိဟ်သွံတြးထဝ်တံ နွံဒၟံၚ်ညိညဓဝ်ဂှ်ရ ပရေၚ်သွံရာန် ညိၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ညးတာလျိုၚ်မွဲတၠ နူဂကောံတၠကမၠောန်ထဝ် ရးဒေသဇၞော်လ္ဂုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူၚုဟ်ဒဝ်ဠာတုဲ ညံၚ်ၚုဟ်ထဝ် ဂွံတိုန်ကၠုၚ် ညးမကၠောန်ဒၟံၚ်တံဂှ် နူကဵုဌာနမဆေၚ်စပ်တံ သွက်ဂွံကေတ်အာဒုဟ်ဂှ် စဳဇန်ဒၟံၚ်ရောၚ် ဟီုကဵု ဌာန်ပရိုၚ်သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်) ရ။
“ၚုဟ်ဒဝ်ဠာတိုန်တုဲ ဒှ်သဘဴတိုန်အာကီုရဏောၚ်။ ၚုဟ်ထဝ်ဂၠးတိဂှ် စှ်ေတုဲ အပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူလဗိုတ် ကျာလုပ်လဝ်တုဲ ပၠောပ်နၚ်သောတ်တံ၊ ပသဲတံ ဗၞိက်ပၠောပ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရ။ တုဲပၠန် ကွဳစက် EV တံဂှ်လေဝ် ပၠောပ်လဝ်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ဏောၚ်။ ၚုဟ်ဒဝ်ဠာတိုန်ညိညတုဲ ၚုဟ်ထဝ်ဂှ် ချဳဒၟံၚ်ညိညဏောၚ်။ အပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ်လေဝ် မၞိဟ်ရာန်လဝ် နကဵုၚုဟ်သၠုၚ်ၚ်တံဂှ် ဝေၚ်ဒၟံၚ်ၚုဟ်တံ နွံရ။ ဝေၚ်ၚုဟ်တုဲ ဟွံကလေၚ် သွံတံလေဝ် နွံရ။ တုဲပၠန် လ္ပာ်ရးတံဂှ်လေဝ် ကပေါတ်လုပ်သိၚ်ဒၟံၚ်ညိဏောၚ်။ ညံၚ်ဂွံညိၚ်ဝတ်ဂှ် လၟုဟ်ကၠောန်ဒၟံၚ်ရ။ ပရေၚ်ကၠောန်သ္ပပရေၚ်သွံရာန်လွာဲဂှ်တံ ပရေၚ်တတ်ၜက်ပယျဵုတုဲ တာဒၞါတံမုတံဂှ် ညံၚ်ရဲဝေၚ်ၚုဟ်တံ ဂွံအောန်အာဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်နွံရ။ ညအ်ဂှ် နူကဵုဌာနမဆေၚ်စပ်တံ ရေၚ်တၠုၚ် ကေတ်ဒၟံၚ်ဒုဟ်ဏောၚ်။ ပ္ဍဲကဵုပိုယ်ဂှ်တှ်ေ နကဵုပရေၚ်စန်ဒက်ဂှ် ဟီုဂးဒၟံၚ်နွံရ” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။
ပ္ဍဲကဵုဗွဝ်ဖျာထဝ်ဂၠးတိဂှ် မွဲအံက်သ ၜိုန်ရၚုဟ်စှ်ေဒၟံၚ် စဵုကဵုဒဝ်ဠာအမေရိကာန် (၁၉၅၀) ကီုလေဝ် ပ္ဍဲကဵုဗွဝ်ဖျာအပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ် ၚုဟ်ထဝ် တိုန်ဒၟံၚ်အဆက်က်ရ။
သွက်ဂွံထိၚ်ဒက် ၚုဟ်ဒဝ်ဠာ မသၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ်တုဲ တိုက်သြန်ဗဟဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ၚုဟ်နှေန်လှာဲ ဂတးသြန် မစၞောန်လဝ်ဂှ် ပြံၚ်လှာဲအာဟွံသေၚ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဒၞါဲလှာဲသြန် တိုက်သြန်တံဂှ်လေဝ် သြန်စက္ခူဍုၚ်သ္အာၚ်တံဂှ် သၠုၚ်ပ္တိုန်သွံတြးကဵုအာဏောၚ် လလောၚ်ပ္တိတ်လဝ် နကဵုစၟတ်တ္ၚဲ ဂိတုမေ (၂၆) တေံရ။
ၚုဟ်ထဝ်အပ္ဍဲဍုၚ်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုသၞာံတုဲကၠုၚ် ဒပ်ပၞာန်သီလဝ်အဝဵု ဂိတုအဝ်ဂါတ် အပ္ဍဲသတ္တာဟလက္ကရဴအိုတ်ဂှ် မွဲဒဝ်ဠာ ၚုဟ်သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်လဝ် စဵုကဵုပွဳပွူ (၄၅၀၀) ဒ္ကေဝ်ဂှ်ရ ၚုဟ်ထဝ်ဒကောၚ်(မဳဠေန်) မွဲဒ္ကေဝ်ဂှ် ၚုဟ်ကေၚ်သၠုၚ်တိုန်လဝ် စဵုကဵု (၃၅) ကိုဋ်ဒ္ကေဝ်ရ။
ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)
ဗီုဓာတ်−CJ
sanlontai