ညံၚ်ဂွိုအ်သာသ္ပအ်တဴ ယဲပုၚ် မက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲသၞာံဏံဂှ် အ္စာသဝ်ဂမၠိုၚ် ကဵုသတိ

မတ်မလီု၊ ဂျောန် (၁)

ယဲပုၚ် မက္တဵုဒှ် ပ္ဍဲကသီုသၞာံဏံဂှ်ဝွံ သၞဴရဴကဵုယဲကဝ်ဝေဒ်တုဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဂှ်ရ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံ ယဝ်ရကောန်ၚာ်သၟတ်တံ ဇကုဂမ္တဴမ္ဂး သွက်ဂွံစွံသတိမၚ်ရံၚ်အိုတ်ဂှ် အ္စာသဝ်ဝန်ဂမၠိုၚ် ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရ။

ယဲပုၚ်ဂှ်ဝွံ ကြဴနူလဗိုတ်ကျာမိုဝ်ခါလုပ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုရးဒေသ ကေုာံ တွဵုရးနာနာတံဂှ် ဗြဲဂူလဝ်တုဲ စိုပ်ကၠုၚ် ဒၟံၚ်တမ်သၞာံဂှ်ရ ဂၟိတ်တ္ၚဲ (Aede) တံ ဍတ်ပါ်တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ယဲဘဲကၠောံထၞာန်တံ စဂွံဆဵုကၠုၚ်အိုတ်ရ။

ဒမြိပ်က္တဵုဒှ်ယဲပုၚ် ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ်ဝွံ နကဵုတၟံကၠံမ္ဂး ၜိုန်ရအောန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် အပ္ဍဲၜါသတ္တာဂတဏံ ပရေၚ်ယဲကၠောံထၞာန်တံ သၠုၚ်တိုန်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် အ္စာသဝ်ဝန်ဂမၠိုၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ရ။

ယဲပုၚ်ဝွံ နှဴရဴကဵုယဲကပ်ကဝ်ဝေဒ်တုဲ က္တဵုဒှ်မာန်ဂှ်ရ ယဲသ္ကာတ်မြဟ်ကၠုၚ်မာန်တုဲ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံ သွက်ဂွံစွံသတိဗွဲတၟေၚ်အိုတ်ဂှ် အ္စာသဝ်ဝန်မွဲတၠ ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရ။

“ယဲပုၚ်ဂှ် လၟုဟ်မှဂွံစဟီုတှ်ေ ဍေံဟွံဂၠိုၚ်ဏီပုဟ်။ ဗြဲဂူခိုဟ်ဟ်တုဲ ဒေါအ်ထောံမွဲအံၚ်မ္ဂး ဂၟိတ်တ္ၚဲတံဂှ် ဍတ်တိတ်ကၠုၚ်ဏောၚ်။ လၟုဟ်ဂှ် စဒၟံၚ်ယျ။ ဒှ်ယဲဂှ် ဟွံဂွံဆဵုကေတ် ဂၠိုၚ်ၚ်ဏီပုဟ်။ ဂွံဆဵုဒၟံၚ် အတေံညိ အဏံညိရ။ အကြာဏံ ယဝ်ရဂၟိတ်ကိတ်လဝ်မ္ဂး စနူသတ္တာဟဂတဏံတုဲ အပ္ဍဲပွိုၚ် (၁၀) တ္ၚဲဏံ ယဲပုၚ်ဂှ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဏောၚ်။ အပ္ဍဲ (၂) သၞာံဏံ ဒှ်လဝ်ကဝ်ဝေဒ်တုဲ စပ်ကဵုယဲပုၚ်ဂှ် ဒေတာချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဟွံမွဲလဝ်တုဲ ဂွံဟီုဂှ်ဟွံလောဲပုဟ်။ ဆ္ဂး သၞာံဏံဂှ် သ္ကာတ်မြဟ်မာန်ဏောၚ်၊ မူဟိုတ် ဂွံသ္ကာတ်မြဟ်မာန် ရောဟီုတှ်ေ ကဝ်ဝေဒ်ညိၚ်အာညိညတုဲ ယဲပုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ပွိုၚ်ၜါသၞာံ ကြပ်ကၠေံဒှ်အာရ။ နှဴကဵုကဝ်ဝေဒ်တုဲ သီုကဝ်ဝေဒ်၊ သီုယဲပုၚ်ဂှ် နှဴရဴတုဲဒှ်မာန်ဏောၚ်။ လက္ချန်ဍေံလေဝ် ဟွံတၞဟ်ခြာစအှ်ေတုဲ သၞာံဏံဂှ် ကဝ်ဝေဒ်လေဝ် ဒှ်မာန်ဏောၚ်၊ ယဲပုၚ်ဂှ်လေဝ် ဒှ်ဗက်မာန်ဂှ်ရ ကောန်ၚာ်သၟတ်တံ ယဲသ္ကာတ်မြဟ်မာန်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

ညးမက္တဵုဒှ်ယဲပုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်ဝွံ ၜိုန်ရဒှ်ကောန်ၚာ် အကြာ (၅) သၞာံ စဵုကဵု (၉) သၞာံတံကီုလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ တၟေၚ်မွဲဂှ် မ္ၚးနူကဵုအာယုက် (၁၇) ၊ (၁၈) ဂှ် စဵုကဵုမၞိဟ်အယဲလဒေါဝ်တံ က္တဵုဒှ်လဝ် ယဲပုၚ်နွံတုဲ လၟေၚ်ဒဒှ်ယဲသ္ကာတ်မြဟ်လဝ်လ္ၚဵုတံလေဝ် နွံလဝ်ရ။

အ္စာသဝ်မွဲတၠဂှ်လေဝ် ယဝ်ရဂွံဆဵုကေတ် လက္ချန်ယဲပုၚ် ပ္ဍဲကဵုကောန်ၚာ်သၟတ်တံဂှ်မ္ဂး သွက်ဂွံလွဳလွတ် ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ်ဂှ် နွံပၟိက်တုဲ လွဳလွတ်မာန်မှဟေၚ် ယဲသ္ကာတ်မြဟ်ကဵု ဒဒှ်မချိုတ်တံ အောန်စှ်ေအာမာန်ရောၚ် ကဵုလဝ်သတိရ။

“စနူလၟုဟ်တုဲ (၂) ဂိတု (၃) ဂိတုဏံဂှ် ထပ်ဒးစွံသတိဒၟံၚ်ဏီဏောၚ်။ ပၟိက်ဇၞော်အိုတ်ဂှ် ကောန်ၚာ်ဂှ် ဒဵုကဵုပိပန်တ္ၚဲ ဂမ္တဴဟွံစှ်ေဏီ၊ စဟွံလုပ်ဏီ၊ ဒှ်မံၚ်ၚုဟ်ဟ်သၠိၚ်ၚ်ဏောၚ် ယဝ်ရလက္ချန်တံဏံနွံမ္ဂး ဒးလွဳချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ထေက်ရ။ ဒဵုကဵု (၃) တ္ၚဲဂှ် ပိုယ်တံ မၚ်ကျောဝ်ဂွံဒၟံၚ်ဏီ။ ကြဴနူပိတ္ၚဲတုဲ ဂမ္တဴဂှ်ဟွံစှ်ေ ဏီပုဟ်၊ ယဝ်ရလက္ချန်ဍေံ သှ်ေဒၟံၚ်မွဲမွဲဏီဟီုမ္ဂး ထေက်ကဵုဒးစွံဒၟံၚ်သတိ ညိညဏီဏောၚ်။ ၜိုတ်ဏံ ယဝ်ရညးဍုၚ်ကွာန်တံ ကၠောန်ဗက်မ္ဂး ဒဒှ်မချိုတ်လေဝ် အောန်ဏောၚ်၊ အသိၚ်သ္ကာတ်မြဟ်ဂှ်လေဝ် အောန်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ သ္ဂးရ။

အပ္ဍဲအခိၚ်ဏံ ယဝ်ရကောန်ၚာ်သၟတ်တံ ဇကုဂမ္တဴကၠုၚ်မ္ဂး ဒးထ္ၜးပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲ၊ ဗ္ဒမ်ဂဥုဲ ဒၞါဲမကြပ်တံ ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ်တုဲ ယဝ်ရဟွံဒုၚ်လွဳလွတ် ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ်မ္ဂး က္တဵုဒှ်လက္ချန်ယဲပုၚ်သ္ကာတ်မြဟ်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုဆီတိတ်၊ ဗၜူဆီတံတုဲ က္တဵုဒှ်စဵုကဵုလမျီုအိုတ်မာန်ရ။

ယဲပုၚ်ဝွံ ကၠိုဟ်သၞာံက္တဵုဒှ်မာန်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲအခိၚ်ကသီုဂှ် လၟေၚ်သၞာံက္တဵုဒှ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟိုတ်နူပရေၚ် ဒးချိုတ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ဂှ်ရ နကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံ ကောန်ၚာ်ဇကုတံ ညံၚ်ဂွိုအ်ဒးဒုၚ်ကိတ်ကဵုဂၟိတ်ဂှ် စွံသတိတုဲ သွက်ဂွံမံၚ်စံၚ်အိုတ်ဂှ် နွံပၟိက်ရောၚ် ဖ္တိုက်ဖ္အောဝ်လဝ်ရ။

စၟဂၟိတ်တ္ၚဲ (Aede) သ္ကဵုက္တဵုဒှ် ယဲပုၚ်မာန်ဂှ်ဝွံ ဟိုတ်နူဍတ်ပါ်ကၠုၚ် နူကဵုဍာ်သ္အးဇ္ၚးဍာ်ကေဝ်ဝ်တံဂှ်ရ နဒဒှ်ပွဒစးဒုၚ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုမွဲဒမြိပ်သ္ၚိဒၟံၚ်ဇကုတံဂှ် နူကဵုအခိၚ်လၟုဟ် ဂဒဵု၊ ကိုဟ်၊ လှာဲ၊ စၟဳတ်တံဂှ် ဒးကၠောန် လဝ်ထေက်ရောၚ် အ္စာသဝ်ဂမၠိုၚ် ကဵုလဝ်ကသပ်ရ။

တွဵုရးဍုၚ်မန်ဝွံ လၟေၚ်သၞာံ ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီ က္တဵုဒှ်ဒၟံၚ်ယဲပုၚ်တုဲ ပရေၚ်ချိုတ်တံလေဝ် နွံဒၟံၚ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ လ္ဂောံကဵုဗ္ၜတ်အလုံဍုၚ်မွဲမ္ဂး ဒှ်တွဵုရးက္တဵုဒှ်လဝ် မရနုက်ကဵုတတိယ ဂၠိုၚ်အိုတ်မွဲ ရောၚ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုတၚ်နၚ် ဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ထတ်ယုက် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ရ။

ပရိုၚ်−သြၚ်လောန်တိုၚ်(မ်)

ဗီုဓာတ်−Chan Aung